مقالات
ماجرای جنگ خونین دو پادشاه؛
نبرد کرمان
میان لطفعلی خان زند و آقامحمدخان قاجار
خلاصه :
در این پست، ماجرای نبرد کرمان را بررسی خواهیم کرد.محاصره کرمان در سال ۱۲۰۸ هجری قمری یا در ماه محرم سال ۱۲۰۹ ه. ق آغاز گشت.
نگاره‌ای از نبرد کرمان. فرد سوار بر اسب در سمت راست تصویر، آقامحمدخان قاجار است. دروازه مسجد در گوشه بالا سمت چپ تصویر دیده می‌شود.
تلاش‌های آقامحمدخان برای نفوذ به شهر
-
ترفند استفاده از توپ
آقامحمدخان پس از محاصره کرمان تصمیم گرفت با توپ‌هایی که به همراه خود آورده بود حصار شهر را ویران کند، به علت روش خاص ساخت حصار در ایران که قسمت‌های تحتانی دیوار ضخیم‌تر از قسمت‌های فوقانی ساخته می‌شد و مدافع می‌توانست قسمت‌های فوقانی آسیب‌دیده را به سرعت ترمیم کند، این طرح بی‌نتیجه ماند.
-
ترفند حفر نقب (راه باریک از زیر زمین)
پس از این آغامحمدخان به فکر افتاد تا با حفر نقب افراد خود را به زیر دیوار شهر رسانده و با انفجار باروت دیوار شهر را تخریب و وسیله ورود به کرمان را مهیا نماید. افراد آغا محمدخان با تلاش بی‌وقفه و شبانه‌روزی موفق شدند نقب را تا زیر دیوار کرمان گسترش دهند اما تعداد ۱۰۰ نفر از سربازان لطفعلی‌خان به وسیله باروت نقب را از بین بردند و این تلاش خان قاجار نیز بی‌ثمر ماند.
قحطی
کرمان طی محاصره دچار قحطی شد. پس از آغاز محاصره کرمان آغا محمدخان دستور داد قنات‌ها و رودهای منتهی به کرمان را مسدود کنند، اما لطفعلی‌خان این مورد را پیش‌بینی کرده بود و دستور داده بودچاه‌هایی در شهر حفر کنند تا مردم با مشکل آب روبرو نگردند.
مجتهد کرمان برای خروج افراد غیرکرمانی نامه‌ای به آقامحمدخان نوشت، او نیز با این درخواست موافقت کرد و حدود 9,000 تا 10,000 نفر از ساکنان کرمان، از شهر خارج شدند.
وضع مردمی که موفق نشدند از کرمان خارج شوند، به قدری بد شده بود که از شدت گرسنگی لاشه اموات را می‌خوردند و چیزهایی چون تراشه‌های نجاری، هسته خرما و برگ درختان نیز تبدیل به طعام معمول‌شان شده بود.
دروازه مسجد که آقامحمدخان قاجار پس از پیروزی در نبرد از طریق آن وارد کرمان شد.
سرنوشت نبرد
لطفعلی‌خان زند پس از اینکه خیانت «قاسم‌خان جوپاری» که یکی از فرماندهان نظامی شهر بود ثابت شد حکم اعدام وی را صادر کرد غافل از اینکه نیمی از تفنگچیان زبده شهر که دارای پست‌های کلیدی هستند از خویشان قاسم‌خان و اهل جوپار و ماهان هستند، وی حتی پس از این دستور خویشان قاسم‌خان را از پست‌های کلیدی عزل نکرد و همین غفلت باعث شد تا نگهبانان حصار شرقی شهر که از خویشان قاسم‌خان بودند در حصار رخنه ایجاد کرده و راه ورود احمد خان ماکویی و سایر لشکریان آقا محمد خان را به شهر را هموار کردند.
پس از نبرد
در نتیجه خیانت نگهبانان دیوار شرقی، آقامحمدخان وارد شهر شد و جنایات فراوانی انجام داد که از جمله آن‌ها، کور کردن تمام یا اکثر مردمان شهر بود که اولین این مردان، خود لطفعلی خان زند بود که آقامحمدخان او را با دستان خود کور کرد؛ بهانه او برای این کار، دیدن تمسخر شدن آقامحمدخان از بالای برج‌های دیوار توسط دلقک‌ها بود. همچنین دستور تعدی به زنان و دختران شهر را صادر نمود. دلیل او برای این کارها، حمایت مردم از لطفعلی خان بود.
آقامحمدخان، لطفعلی خان را پس از آن که با خود در شهرهای گوناگون ایران گرداند و به نشانه پیروزی پیکر نیمه جانش را در برابر دیدگان مردم نمایش داد، به تهران برد و پس از چندی که وی را آزار و شکنجه بیشتر داد دستور کشتن نهمین و آخرین پادشاه سلسه زندیه را صادر کرد. مرگ وی را به روش فرو کردن دستمالی با چوب در گلوی او و خفه شدن نوشته‌اند. پاره‌ای هم بر این باورند که او خودکشی کرده است. پیکرش را در امامزاده زید در بازار قدیمی تهران به خاک سپردند. امروزه سنگ قبری بر خاکش نهاده‌اند که خرجش را بازاریان تهران پرداخت نمودند.
منبع 1 - ویکی‌پدیا - نبرد کرمان
منبع 2 - بیتوته - زندگینامه لطفعلی خان زند
منبع 3 - پارسینه - قبر لطفعلی خان زند در قلب بازار تهران است!
علیرضا شایان
۶ سال پیش
:)
محمدعلی دهاقین
۶ سال پیش
نظر شما چیه؟
عباس رستمی
۶ سال پیش
ممنون خوب و كامل