خداوند زیباست وزیبایی را دوست دارد

خلاصه :

خداوند زیباست وزیبایی را دوست دارد

این روایت یا مضمون آن به چند صورت نقل شده است و به نظر می آید که با در کنار هم گذاشتن آنها بهتر بتوان به منظور روایت پی برد

1- عن خيثمة بن أبي خيثمة قال‏ كان الحسن بن علي ع إذا قام إلى الصلاة لبس أجود ثيابه، فقيل له: يا ابن رسول الله لم تلبس أجود ثيابك فقال: إن الله تعالى جميل يحب‏ الجمال‏ فأتجمل لربي، و هو يقول: «خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ» فأحب أن ألبس أجود ثيابي‏ (تفسير العياشي، ج‏2، ص: 14)

از خیثمه نقل شده است که امام حسن ع وقتی برای نماز ایستاد بهترین لباسش را پوشید . گفته شد ای پسر رسول خدا برای چه بهترین لباست را پوشیدی ؟ حضرت فرمود خداوند متعال زیباست و زیبایی را دوست دارد پس من هم برای پروردگارم خود را زینت کردم چرا که خداوند می فرماید اى فرزندان آدم! به هنگام عبادت لباسهاى شايسته به خود برگيريد پس منم دوست دارم بهترین لباسم را بپوشم.

2- عن يوسف بن إبراهيم قال‏ دخلت على أبي عبد الله ع و علي جبة خز و طيلسان خز فنظر إلي فقلت: جعلت فداك علي جبة خز و طيلسان خز- ما تقول فيه فقال: و ما بأس‏ بالخز- قلت: و سداه‏إبريسم فقال لا بأس به- فقد أصيب الحسين بن علي ع و عليه جبة خز، ثم قال: إن عبد الله بن عباس لما بعثه أمير المؤمنين ع إلى الخوارج لبس أفضل ثيابه، و تطيب بأطيب طيبه، و ركب أفضل مراكبه، فخرج إليهم فوافقهم فقالوا: يا ابن عباس بينا [بيننا] أنت خير الناس- إذ أتيتنا في لباس من لباس الجبابرة و مراكبهم، فتلا هذه الآية: «قُلْ مَنْ حَرَّمَ زِينَةَ اللَّهِ الَّتِي أَخْرَجَ لِعِبادِهِ- وَ الطَّيِّباتِ مِنَ الرِّزْقِ‏» ألبس و أتجمل، فإن الله جميل يحب‏ الجمال‏- و ليكن من حلال‏( تفسیر العیاشی،ج 2 ص15)

از یوسف بن ابراهیم نقل شده است که می گوید بر ابی عبدالله (امام صادق) ع وارد شدم و جبه (نوعی عبا) و طیلسانی(نوعی لباس که خواص و بزرگان می پوشیدند) از خز داشتم حضرت به من نگاهی کردند و من عرضه داشتم فدایت شوم من جبه و طیلسانی از خز پوشیدم نظرتان در این باره چیست؟ حضرت فرمودند اشکالی ندارد. عرضه داشتم تار آن از ابریشم است. حضرت باز فرمودند اشکالی ندارد {حضرت} حسین بن علی ع هم جبه ای از خز  پوشیده بودند. حضرت سپس ادامه دادند: وقتی امیر المومنین ع ، عبدالله بن عباس را به سوی خوارج فرستاد وی بهترین لباس هایش را پوشید و با بهترین عطر ها خودش را خوشبو کرد و بهترین مرکبش را سوار شد و به سوی آن ها رفت . آن ها گفتند ای اب عباس تو در بین ما بهترین مردم بودی ولی با لباس و مرکبی نزد ما آمدی که شبیه لباس و مرکب جابران است. ابن عباس این آیه را تلاوت کرد که : «بگو: «چه كسى جامه‏هايى را كه خدا براى بندگانش پديد آورده و روزيهاى پاكيزه را حرام كرده است؟» می پوشم و خودم را زینت می دهم چرا که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد ولی از مال حلال.

3- ُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: إِذَا أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَى عَبْدِهِ بِنِعْمَةٍ أَحَبَّ أَنْ يَرَاهَا عَلَيْهِ لِأَنَّهُ جَمِيلٌ يُحِبُ‏ الْجَمَالَ‏.(الکافی ج 6 ص 438)

از امام صادق نقل شده است که ایشان فرمودند خداوند دوست دارد وقتی نعمتی را بر بنده اش ارزانی داشت، آن را در وی ببیند چرا که خداوند زیباست و زیبایی را دوست دارد

 از این روایات متوجه می شویم که مراد از زیبایی و جمال ، آراستگی و زینت بخشیدن است از طرفی به نظر می آید که مواردی که در این روایات از قبیل لباس و مرکب ذکر شده است بیان برخی مصادیق آراستگی است که می تواند در لباس و مرکب خود را نشان دهد. و گرنه زیبایی و آراستگی در هر چیزی که قابلیت بروز داشته باشد مطلوب و پسندیده است. لکن با این قید که این آراستگی و زیبایی از راه حلال به دست آید و در راه حلال هم باشد. بنابراین آراستگی و زیبایی و تجملی که از طریق مال حرام به دست آمده باشد مطلبو نیست همچنین تجمل و آراستگی و زینت دادن خود در مسیر حرام و با انگیزه حرام نیز مسلما مطلوب نخواهد بود به عنوان مثال در قرآن، بانوان از به نمایش گذاشتن زینت های خود نزد نامحرمان نهی شده اند وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ يَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لا يُبْدِينَ‏ زِينَتَهُنَ‏ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى‏ جُيُوبِهِنَّ وَ لا يُبْدِينَ‏ زِينَتَهُنَ‏ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبائِهِنَّ أَوْ آباءِ بُعُولَتِهِن...‏(نور 31)

(به زنان با ايمان بگو چشم بپوشند و شرمگاهشان را حفظ كنند و زينت خود را جز آن مقدار كه ظاهر است آشكار نكنند و روسريهاى خود را بر گريبان بيفكنند و زينت خود را آشكار نسازند مگر نزد شوهران، پدران، پدر شوهر ...)

و یا  به عنوان مثال اگر کسی با انگیزه فخر فروشی و خود نمایی بخواهد لباس یا مرکب فاخر  و یا حتی خانه  فاخر مهیا کند باز هم چنین کاری مطلوب نخواهد بود.  از طرفی آراستگی و زیبایی و پوشیدن لباس خوب یا داشتن مرکب خوب، هر چند به خودی خود نزد خدا مطلوب است اما در عین حال اعمال دیگری هم هستند که نزد خدا مطلوب تر هستند به عنوان مثال داشتن مرکب فاخر که امروزه مصداق آن را در خودرو می بینیم هر چند مطلوب است اما

دستگیری از فقرا و نیازمندان ، مطلوب تر است . کما این که در سیره اهل بیت ع می بینیم که اگر لباس یا مرکبی فاخر داشتند در زمان مقتضی از بذل و بخشش آن به فقرا دریغ نمی کردند مثلا در سیره امام حسن ع داریم که حضرت اموال خود را چند بار با فقرا نصف کردند و به سنت مواسات  عمل کردند.

 اما در خصوص قسمت اول روایت (فان الله جمیل) مراد از زیبایی خداوند ، زیبایی به معنای داشتن چشم و ابرو و قامت و لباس زیبا نیست بلکه همان طور که می دانیم خداوند منزه از این امور است و دارای جسم نیست همچنین مراد از زیبایی خداوند ، زیبایی در مرتبه ذات نیست چرا که ذات خداوند قابل وصف نیست و مراد از جمیل بودن خداوند، زیبایی در مرحله صفات فعل است یعنی فعل خداوند زیباست افعالی همچون خلق و تدبیر و هدایت و ... . کما اینکه در شرح اصول کافی اینگونه این حدیث را معنا کرده است:

«ان اللّه جميل يحب‏ الجمال‏» يعنى أنه تعالى جميل الفعال يحب منكم التجمل و التزين و اظهار نعمه (شرح اصول کافی ملا صالح المازندراني، ج‏10، ص: 311) ( فعل خداوند متعال زیباست و تجمل و آراستگی و اظهار نعمت را دوست دارد) و یا در جای دیگر اشاره کرده است :«ان اللّه جميل يحب‏ الجمال‏» بأنه حسن الافعال كامل الاوصاف‏(همان ،ج‏10، ص: 391) یعنی مراد از الله جمیل این است که هر فعلی که از خداوند متعال سر می زند نیکوست و هر صفتی که به خداوند نسبت داده می شود کمال محض است و بالاتر از آن قابل تصور نیست.