آموزشی علمی. حوادث طبیعی

خلاصه :

انسان روزانه شاهد اتفاق بلایایی است که زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهند. بلایا چه با منشأ انسانی و چه طبیعی علاوه بر خسارتجانی، خسارت اقتصادی نیز به همراه دارند. بلایای طبیعی آن دسته از بلایایی است که از طبیعت نشئت می گیرد و منجر به کاهشموجودی سرمایه انسانی، اجتماعی، فیزیکی می شوند و همچنین اثرات کوتاه مدت و بلندمدتی بر متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید،سرمایه گذاری، مخارج دولتی، تراز تجاری و ... دارند که بر روی رشد اقتصادی اثرگذار می باشد. ازاین رو در این پژوهش سعی شده استکه اهمیت و تأثیر بلایای طبیعی رخ داده در کشورهای منتخب بر رشد اقتصادی این کشورها موردبررسی قرار گیرد. فرضیه موردبررسینیز وجود رابطه ی معنادار بین بلایای طبیعی و رشد اقتصادی می باشد. به این منظور داده های ترکیبی 16 کشور منتخب جهت برآورد مدل پانل در دوره زمانی 2012-1980 مورداستفاده قرارگرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از رابطه معکوس بین بلایای طبیعی و رشد اقتصادی است و ضریب آن در مدل به صورت منفی (0.05-) ظاهر گردیده است که در سطح 5 درصد معنی دار هست و بیانگر ایناست که با افزایش وقوع بلایا رشد اقتصادی کشورها کاهش می یابد. لذا نتایج نشان می دهد که ارتباط معنی دار بین بلایای طبیعی ورشد اقتصادی وجود دارد.نسان روزانه شاهد اتفاق بلایایی است که زندگی او را تحت تأثیر قرار می دهند. بلایا چه با منشأ انسانی و چه طبیعی علاوه بر خسارتجانی، خسارت اقتصادی نیز به همراه دارند. بلایای طبیعی آن دسته از بلایایی است که از طبیعت نشئت می گیرد و منجر به کاهشموجودی سرمایه انسانی، اجتماعی، فیزیکی می شوند و همچنین اثرات کوتاه مدت و بلندمدتی بر متغیرهای کلان اقتصادی نظیر تولید،سرمایه گذاری، مخارج دولتی، تراز تجاری و ... دارند که بر روی رشد اقتصادی اثرگذار می باشد. ازاین رو در این پژوهش سعی شده استکه اهمیت و تأثیر بلایای طبیعی رخ داده در کشورهای منتخب بر رشد اقتصادی این کشورها موردبررسی قرار گیرد. فرضیه موردبررسینیز وجود رابطه ی معنادار بین بلایای طبیعی و رشد اقتصادی می باشد. به این منظور داده های ترکیبی 16 کشور منتخب جهت برآورد مدل پانل در دوره زمانی 2012-1980 مورداستفاده قرارگرفته است. نتایج بدست آمده حاکی از رابطه معکوس بین بلایای طبیعی و رشد اقتصادی است و ضریب آن در مدل به صورت منفی (0.05-) ظاهر گردیده است که در سطح 5 درصد معنی دار هست و بیانگر ایناست که با افزایش وقوع بلایا رشد اقتصادی کشورها کاهش می یابد. لذا نتایج نشان می دهد که ارتباط معنی دار بین بلایای طبیعی ورشد اقتصادی وجود دارد.

لایای طبیعی، به مجموعه‌ای از حوادث زیانبار گفته می‌شود، که منشاء انسانی ندارند. این حوادث معمولاً غیرقابل پیش‌بینی بوده یا حداقل از مدتهای طولانی قبل نمی‌توان وقوع آنها را پیش‌بینی نمود.^[۱]

محتویات

انواع بلایای طبیعی

روستایی در سوماترا، پس از سونامی ناشی از وقوعزلزله در اقیانوس هند

بلایای طبیعی دارای انواع گوناگونی است. زلزله، سیل، طوفان، گردباد، سونامی، تگرگ، بهمن، رعد و برق، تغییرات شدید درجه حرارت، خشکسالیو آتشفشان نمونه‌هایی از بلایای طبیعی هستند. برخی از بلایای طبیعی، بطور غیر مستقیم، ناشی از عملکردهای انسانی هستند. برای مثال بلایای ناشی از افزایش آلودگی هوا یا گرم شدن زمین و همچنین سیل ناشی از تخریب جنگل‌ها به‌دست انسان از این جمله‌اند.^[۲][۳]

خسارات

تنها در سال ۲۰۰۸ میلادی، ۲۲۰ هزار نفر در سراسر جهان بر اثر بلایای طبیعی جان خود را از دست داده‌اند.^[۴] در این میان، زنان قربانیان بیشتری نسبت به مردان داده‌اند.^[۵] بررسی‌های آماری بلایای طبیعی، طی سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۲ نشاندهنده آن است که این بلایا روندی افزایش یابنده داشته‌اند. بر اساس آمار شدت بلایا چهار برابر، جان‌باختگان هفت برابر، آسیب‌دیدگان پنج برابر و خسارت‌های مالی سی و هشت برابر شده‌اند.^[۳][۶]

گاهی خسارات ناشی از حادثه ثانویه، بیش از خسارات ناشی از یک بلای طبیعی است. برای مثال گاهی خسارات ناشی از وقوع آتش‌سوزی پس از وقوع زلزله، از خسارات خود زلزله بیشتر است.

آتشفشان

با آنکه اغلب بلایای طبیعی خارج از کنترل انسان به نظر می‌رسند، ولی خسارات و آسیب‌های ناشی از آنها، بطور چشمگیری قابل کنترل است. این موضوع ارتباط مستقیمی با عملیات پیش‌گیرانه توسط انسان دارد. برای مثال استحکام ابنیه در برابر بارهای افقی جهت کاهش خسارات ناشی از زلزله یا ایجاد پوشش گیاهی و ساخت بندها و سدها جهت کاهش خسارات ناشی از سیل، از جمله موارد پیش‌گیرانه‌است.^[۳][۶]

همچنین عکس‌العمل صحیح و اصولی نیز می‌تواند در کاهش آسیب‌های ناشی از بلایای طبیعی مؤثر باشد. برای مثال آوار برداری اصولی پس از وقوع یک رویداد زمین‌لرزه، می‌تواند به کاهش خسارات و آسیب‌ها کمک کند.^[۷]

یکی دیگر از راه‌های کاهش آثار مخرب بلایای طبیعی، آموزش است.^[۸] آموزش همچنین می‌تواند به کاهش اثرات روانی منفی در بلایای طبیعی نیز کمک کند.^[۹]

یادبودها

از سال ۱۹۸۹ میلادی، دومین چهارشنبه ماه اکتبر هرسال، به عنوان روز جهانی کاهش اثرات بلایای طبیعی نامگذاری شده‌است. در کشور

طوفان کاترینا

ایران نیز، هفته‌ای به همین عنوان وجود دارد که آغاز این هفته، همان روز جهانی می‌باشد.^[۸]

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران یک سازمان غیرانتفاعی ایرانی و عضوی از نهضت بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر است و در داخل کشور ایران و در برخی موارد در دیگر مناطق جهان به فعالیت‌های امدادی و بشردوستانه فعالیت دارد. این سازمان دارای سازمان‌های زیرشاخه متعددی است که طیف گسترده‌ای از خدمات پزشکی، بهداشتی، آموزشی و امدادی را در بر می‌گیرند.

تاریخچه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران

دولت عثمانی در سال ۱۸۷۶ به جای استفاده از نشان صلیب‌سرخ از معکوس رنگ‌های پرچم خود یعنی هلال‌احمر در زمینه سفید برای جمعیت‌ملی خود استفاده کرد که بعدها بسیاری از کشورهای اسلامی آن را به عنوان نشان جمعیت‌ملی خود بکار بردند. جایگاه جمعیت هلال‌احمر از نظر عرف بین‌المللی بسیار حائز اهمیت است. صلیب‌سرخ و هلال‌احمر بین‌المللی، بزرگترین شبکه بشردوستانه غیرسیاسی و امدادرسانی جهان محسوب می‌شوند.

امروزه در سطح بین‌المللی یکی از معیارهای سنجش میزان فعالیت‌های بشردوستانه و غیرسیاسی در هر کشور، وضعیت جمعیت ملی هلال‌احمر و صلیب‌سرخ و عدم وابستگی و غیرسیاسی بودن آن‌ها است.

عنوان سازمان بین‌المللی که با هدف تخفیف آلام انسانی و حفظ و پیشرفت بهداشت عمومی، بر طبق موافقتنامه ژنو در سال ۱۸۶۴ میلادی و در نتیجه تلاش ژن هنری دونان سوئیسی تشکیل شد، صلیب‌سرخ است.

در سال ۱۸۶۲ ژن هنری‌ دونان کتاب خاطره‌ای از سولفرینو  را شرح داد و خواستار تشکیل جمعیت‌های امدادی داوطلب برای تسکین آلام این‌گونه آسیب‌دیدگان از جنگ شد.

وی پیشنهاد داد که  خدمت به زخمی‌های نظامی، فعالیتی بی‌طرف محسوب شود و انجمن ژنوی امور عام المنفعه با علاقه وافر از پیشنهاد وی استقبال کرد.

در نتیجه، کنفرانسی بین‌المللی با شرکت نمایندگان ۱۶ کشور در ژنو تشکیل شد و موافقتنامه ۱۸۶۴ برای بهبود وضع مجروحان و رنجوران نظامی میدان جنگ تدوین شد و به امضای نمایندگان ۱۲ دولت از کشورهای شرکت‌کننده رسید. در آن بی‌طرف شمردن متصدیان خدمات پزشکی نیروهای مسلح، رفتار انسانی با زخمی‌ها و بی‌طرفی غیر‌نظامیانی که داوطلبانه به کمک مجروحان جنگ می‌شتابند و نیز علامتی بین‌المللی به منظور مشخص شدن اعضا و وسایلی که در این راه به کار می‌روند، پیش‌بینی شده بود.

به خاطر ملیت دونان، صلیبی سرخ بر زمینه‌ای سفید به تقلید از پرچم سوئیس به عنوان نماد و علامت آن انتخاب شد.

در سال ۱۹۶۳ میلادی، در ۸۸ کشور جهان جمعیت‌های ملی صلیب‌سرخ پدیدآمد و همچنین ۲ گروه بین‌المللی دیگر نیز مرکزشان در ژنو دایر بود. یکی کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ که در سال ۱۸۶۳ تأسیس شد و مرکب از ۲۵ تن از بزرگان سوئیس بود که هنگام جنگ به عنوان میانجی‌های بی‌طرف خدمت می‌کردند و دیگری اتحادیه جمیعت‌های صلیب‌سرخ که در سال ۱۹۱۹ تأسیس شد و هدفش کمک‌های متقابل و همکاری و توسعه  فعالیت‌های مربوطه در زمان صلح بود.

فعالیت صلیب‌سرخ بین‌المللی از پایان جنگ‌جهانی دوم توسعه فراوانی یافت. کمیته بین‌المللی صلیب‌سرخ (ICRC )، که مقر آن در ژنو  قراردارد، سازمانی است بی‌طرف، بی‌غرض و مستقل که وظیفه منحصراً‌ بشردوستانه آن عبارت است از: حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی و یاری‌رسانی به آنها. فعالیت‌های کمیته بین‌المللی بر پایه مقررات حقوق بشردوستانه استوار است و در موارد سیاسی، دینی و عقیدتی بی‌طرف است.

تاسیس در ایران

دولت ایران در سال ۱۳۰۱ جمعیت ملی خود را تأسیس کرد، ولی به جای استفاده از نشان صلیب‌سرخ و یا هلال‌احمر علامت شیر و خورشید سرخ را به عنوان نشان جمعیت خود انتخاب کرد.
علامت شیر و خورشید در کنفرانس ژنو در سال ۱۹۲۹ به عنوان نشان سوم مورد حمایت بین‌المللی، به تصویب رسید. از آن پس ۳ نشان صلیب‌سرخ، هلال‌احمر و شیر و خورشیدسرخ به عنوان نشانه‌ای رسمی و بین‌المللی شناخته شد و نهایتاً در متن کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو مصوب ۱۹۴۹ به عنوان نشانه ۳ گانه بین‌المللی که تحت حمایت حقوق بین‌الملل بشردوستانه قرار دارد به تصویب رسید.

پس از پیروزی انقلاب‌‌اسلامی و در سال ۱۳۵۹ دولت ایران با ارسال نامه‌ای به دولت سوئیس به عنوان امین و نگاهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو، اعلام کرد که استفاده از شیر و خورشید سرخ را به حالت تعلیق درآورده و به جای آن از نشان هلال‌احمر استفاده خواهد کرد. از آن پس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت.

اهداف جمعيت هلال احمر

١- تلاش براي تسكين آلام بشري و تامين احترام انسانها

٢- كوشش در جهت برقراري دوستي و تفاهم و صلح پايداري ميان ملتها

٣- حمايت از زندگي و سلامت انسانها بدون در نظر گرفتن هيچ گونه تبعيض ميان آنها

وظايف جمعيت هلال احمر

١-ارائه خدمات امدادي در هنگام بروز حوادث و سوانح طبيعي مثل زلزله ،سيل و غيره در داخل و خارج كشور

٢- ارائه كمكهاي اوليه در حوادث غير مترقبه به وسيله امدادگران.

٣- برنامه ريزي واقدام در جهت آمادگي مقابله باحوادث و سوانح و آموزش عمومي در اين زمينه.

٤- ارسال كمك و اعزام عوامل امدادي و درماني به ساير كشورها درصورت لزوم.

٥- كمك به امر توانبخشي و ارائه خدمات اجتماعي در جهت تسكين آلام آوارگان – پناهندگان ، معلولين ، ايجاد حس تعاون تفاهم ،دوستي ونيكوكاري بين مردم.

٦-تلاش در جهت تسكين آلام بشري و كمك به امر سلامت و دفاع از ارزشهاي انساني.

٧- اداره امور جوانان جمعيت و توسعه مشاركت جوانان در تصميم گيريها و فعاليتهاي مربوط به آنها آموزش آنان جهت آماده ساختن در انجام خدمات امدادي و عام المنفعه.

٨- كمك به تهيه دارو و وسايل وتجهيزات پزشكي مورد تياز مراكز بهداشتي كه درماني و آموزش كشور باموافقت وزارت بهداشت.

آدرس سایت هلال احمر : rcs.ir  شماره تماس : ۱۱۲

ت‌الاسلام والمسلمین محمد خامه‌گر، استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شعبه خراسان رضوی، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی در خصوص علت وقوع بلایای طبیعی از دیدگاه قرآن کریم با اشاره به آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره نوح اظهار کرد: اگر در زمان وقوع حوادث طبیعی مانند زلزله، افراد علاوه بر اقامه نماز آیات، به درگاه الهی توبه کرده و به انجام کارهای خیر بپردازند، فضایی معنوی در جامعه ایجاد می‌شود که در نتیجه آن، برکات خداوند بیشتر و حوادث و بلایای طبیعی کاهش خواهد یافت.
وی گفت: از دیدگاه قرآن کریم، وقوع حوادث طبیعی از جمله سیل و زلزله، از دو جنبه قابل بررسی است؛ یکی اینکه  این حوادث مقدمه‌ای بر تحقق یک امر خیر است و دیگر اینکه این حوادث تنبیه و مجازات گناهکاران است. 
خامه‌گر با اشاره به زلزله مشهد عنوان کرد: علت وقوع این زلزله می‌تواند ارتکاب گناه افراد جامعه و یا مقدمه‌ای خیر در قالب حادثه‌ای طبیعی باشد؛ در کشور ما، کم‌توجهی به تذکرات مقام معظم رهبری و مسائل معنوی و اجتماعی می‌تواند باعث بروز این اتفاقات باشد. 
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: گاهی افراد یک جامعه گناهی را به‌صورت گسترده انجام می‌دهند و عده‌ای نیز در برابر آن‌ها سکوت کرده و به نوعی راضی به انجام آن گناه هستند؛ در این صورت یک عذاب عمومی رخ می‌دهد و همه مردم یک سرزمین را دچار مصیبت می‌کند؛ برای نمونه همه مردم قوم ثمود به خاطر انجام گناهان عمومی با نزول عذاب آسمانی یکباره به هلاکت رسیدند. 
وی افزود: حوادث طبیعی گاهی به خاطر بی‌توجهی انسان‌ها به دعوت پیامبران اتفاق می‌افتد و گاهی برای اینکه مردم بیشتر به مباحث توحیدی توجه کنند، این حوادث صورت می‌گیرد، از جمله این حوادث می‌توان به هجوم قورباغه‌ها به شهر مصر در زمان حضرت موسی(ع) و تبدیل رود نیل به دریایی از خون اشاره کرد که برای هشدار دادن به فرعونیان برای پرهیز از شرک و مخالفت با رسول خدا(ص) رخ داد. 
خامه‌گر اظهار کرد: در آیه ۳۰ سوره شوری نیز خداوند می‌فرماید: «وَ ما أَصابَكُمْ مِنْ مُصيبَةٍ فَبِما كَسَبَتْ أَيْديكُمْ وَ يَعْفُوا عَنْ كَثيرٍ» هر حادثه بدی که برای شما رخ می‌دهد به دلیل کاری است که خودتان انجام می‌دهید البته خداوند از بسیاری از کارهای بد شما گذشت می‌کند و شما را مجازات نمی‌کند. 
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی شعبه خراسان رضوی با بیان این موضوع که گاهی مصیبت، مقدمه‌ای برای نزول خیری بزرگ‌تر به مردم است، تصریح کرد: به‌عنوان مثال در داستان حضرت یوسف(ع)، حوادثی از جمله افتادن ایشان در چاه و حبس در زندان، مقدمه‌ای برای رسیدن به نبوت و حکومت بود که بعد از آن حوادث محقق شد.
خامه‌گر اضافه کرد: قطعا خداوند مهربان از مشکلاتی که در پی حوادث طبیعی برای انسان رخ خواهد داد مطلع است، اما در پاسخ به این سؤال که چرا این اتفاقات رخ می‌دهد؟ باید گفت گاهی خداوند در برابر گناهان افراد و بخاطر توجه دادن آنان بر اعمالی که انجام می‌دهند و جلوگیری از مجازات گناهان در آخرت، به کیفر در دنیا با حوادث طبیعی بسنده می‌کند.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به آیه ۵۲ سوره هود گفت: خداوند در این آیه می‌فرماید: «وَيَا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَيْهِ يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا وَيَزِدْكُمْ قُوَّةً إِلَى قُوَّتِكُمْ وَلَا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِينَ؛ و اى قوم من از پروردگارتان آمرزش بخواهيد سپس به درگاه او توبه كنيد [تا] از آسمان بر شما بارش فراوان فرستد و نيرويى بر نيروى شما بيفزايد و تبهكارانه روى بر مگردانيد» که استغفار در این آیه نه فقط به معنای توبه بلکه به معنای انجام اعمال خیر به منظور از بین رفتن اعمال شر است. همچنین در آیات ۱۰ تا ۱۲ سوره نوح نیز به این موضوع اشاره شده است که خداوند متعال می‌فرماید: «فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّارًا، يُرْسِلِ السَّمَاءَ عَلَيْكُمْ مِدْرَارًا، وَيُمْدِدْكُمْ بِأَمْوَالٍ وَبَنِينَ وَيَجْعَلْ لَكُمْ جَنَّاتٍ وَيَجْعَلْ لَكُمْ أَنْهَارًا؛ و گفتم از پروردگارتان آمرزش بخواهيد كه او همواره آمرزنده است، [تا] بر شما از آسمان باران پى در پى فرستد، و شما را به اموال و پسران يارى كند و برايتان باغ‌ها قرار دهد و نهرها براى شما پديد آورد».

* یکی از موضوعاتی که خداوند در قرآن مطرح فرموده است، نسبت رویدادهای طبیعی و معنوی به اراده خداست. این موضوع چگونه با رحمانیت و رحمیت خداوند سازگار است؟

این رویکرد توحیدی را قرآن هم تأکید دارد. خداوند در بخشی از آیه 59 سوره انعام می‏‌فرماید: «ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ یعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فی‏ ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلاَّ فی‏ کِتابٍ مُبینٍ» یعنی جز با اذن و اراده خداوند حتی برگی از درخت نمی‏‌افتد. هیچ دانه‌اى در تاریکی‌هاى زمین و هیچ تر و خشکى نیست مگر اینکه در علم خداوندی ثبت و تحت اراده او ایجاد شده و متحول می‌شود؛ یعنی فاعل همه اینها خداست.» 

این نوع نگاه به وفور در احادیث اشاره شده است. به عنوان نمونه شاید جاری شدن خون از پای بر اساس یک حادثه یک اشتباه فردی و ... محسوب شود، اما از نگاه خوبان بشریت یک حکمتی نهفته باشد. به عنوان نمونه  در روایات مشهوری داریم «هنگامی که حضرت آدم(ع) به زمین فرود آمد حوا را ندید، دنبال او می گشت تا کربلا گذر کرد، بدون سبب دلتنگ شد و چون به محل شهادت حسین علیه‌السلام رسید پایش لغزید و بر زمین افتاد و خون از پایش جاری شد. سربه آسمان بلند کرد و عرض کرد: خداوندا آیا گناهی از من صادر شد که مرا به آن عذاب فرمودی؟ من همه زمین را گشتم و مثل این زمین به من بدی نرسید. خداوندا به او وحی کرد ای آدم گناه نکردی ولی فرزندت حسین علیه‌السلام در این مکان از روی ستم کشته می‌شود؛ خون تو به موافقت خون او جاری شد.» 

این روایت گویای این است که حتی خداوند در رویدادهای طبیعی درس‌ها و حکمت‌هایی قرار داده است؛ ضمن اینکه اشاره به این دارد که مصائب همه جا الزاماً به دلیل گناهان فردی و اجتماعی نیست. 

خداوند برای ابتلای مردم صحنه درد ایجاد می‌کند
درباره بلایا باید گفت هرروز بلاهایی اطراف انسان وجود دارد. در روایت تفسیری آمده است که از چپ و راست و بالا و پایین و پشت و جلو بلاها و حوادث انسان را احاطه کرده‌‏اند، اما خداوند به واسطه کارگزاران خود مانع از اصابت آنها به انسان می‌‏شود و جایی که صلاح بداند و اراده بفرماید لحظه‌‏ای محافظت این فرشتگان برداشته می‌‏شود و فرد با یک صحنه دردناک مبتلا می‌شود. این ابتلا برای او خیر است و باعث دوری از غفلت و توجه بیشتر به خداوند متعال می‌شود. یا ممکن است اهل شهر و دیاری اجل‌شان فرا رسیده باشد و خداوند با یک ماجرایی مثل زلزله و سیل و ... فوت برای آن‌ها قرار می‌دهد. در واقع خداوند به همگان قول نداده که با مرگ طبیعی از دنیا بروند بلکه بنا بر حکمتش، عده‌ای با حوادث خاص وارد برزخ می‌شوند. با این یک جمله بسیاری از شبهاتی که از قبل در باب عدالت خداوند مطرح بود، پاسخ داده می‌شود. 

ابتلای مؤمنین آزمون صبر و استقامت 
*اینکه در حوادث و بلایای طبیعی با وجود دردها و سختی‌ها توجه انسان معطوف به خداوند می‌شود، از جهت عقلی و تجربی قابل قبول است؛ آیاتی در این باره است؟
آیه‌ای مشهور داریم که روی اعلامیه‌های ترحیم می‌نویسیم، اما معمولاً به معرفت آن نمی‌پردازیم. خداوند در سوره بقره آیات 155 و 156 می‏‌فرماید: و قطعاً شما را به چیزى از [قبیلِ‏] ترس و گرسنگى، و کاهشى در اموال و جانها و محصولات مى‌‏آزماییم و به صبرکنندگان بشارت بده؛ وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ‏ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرین‏» بلافاصله در آیه بعد می‌فرماید وقتی به حوادثی مبتلا شدید، حواستان باشد که «الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ‏؛ کسانى که چون مصیبتى به آنان برسد، مى‌گویند: «ما از آنِ خدا هستیم، و به سوى او باز مى‌گردیم». 

یکی از نعمت‌های بزرگ خداوند 
این تذکر به انسان مؤمن، جهت فکری و اعتقادی می‏‌دهد. این نکته را که مؤمن در فشار انواع ابتلائات، متوجه خدا و سیر إلی الله باشد را باید نعمت بزرگی دانست.  شما در همین زلزله جزئیِ تهران اگر دقت کنید، شهادت می‌دهید مردم توجه‌شان به خداوند زیاد شد و به استغاثه و توسل قلبی یا عملی پرداختند. از سوی دیگر باید گفت اینکه ماجرایی باشد و در آن صحنه انسان به سوی خداوند سوق داده شود، نمی‌توان عنوان عذاب گذاشت؛ خداوند در قرآن به ما نوع نگاه دیگری آموخته است. البته برای کفار و مشرکین مایه عذاب و نقمت است که آیاتی در این باره وجود دارد. به عنوان نمونه وقتی خداوند در سوره دخان از برخی عذاب‌های آخرالزمانی صحبت می‌کند، می‌فرماید: «إِنَّا کاشِفُوا الْعَذابِ قَلیلاً إِنَّکُمْ عائِدُونَ؛ ما مدت کمی عذاب را ازشما برمی‌داریم، اما شما به کفر خود باز میگردید». همچنین بلایای طبیعی که برای اقوامی مثل قوم نوح و لوط و ... ارسال شد،‌ برای عذاب آن‌ها بود. 

از این منظر است که امام صادق(ع) در روایتی می‌فرماید: «اگر مومن پاداشی را که برای مصیبت‌ها خداوند برایش در نظر گرفته بداند، هر آینه آرزو می‌کند که او را با قیچی تکه تکه کنند.» (اصول کافی، ج3، ص354)