زمان

خلاصه :

زمان، بعدی است که در جهان دنیا عبور می‌کند و نشان دهنده آن است. زمان را می‌توان به سه نوع از گذشته و حال و آینده تعریف کرد. اما این شکل در فضا و خلأ به شکل دیگر می‌گذرد و، در فضا ذهن انسان پیشروی بیشتری از گذر زمان دارد و از حال خود به آینده خود می‌رود که در آن اتفاقات از گذشته تا به حال و از حال تا آینده رخ می‌دهند. از نظر واژه‌شناسی ایرانی، زمان ریشه گرفته از واژه زروان است که الهه زمان در ایران پیش از اسلام بوده‌است.^[۱] چند دیدگاه گوناگون در تعریف زمان وجود دارد.^{[نیازمند منبع]} دیدگاه نخست بیان می‌کند که زمان قسمتی از ساختارهای اساسی جهان است، بُعدی است که اتفاقات پشت سر هم در آن رخ می‌دهند. همچنین این دیدگاه بیان می‌کند که زمان قابل اندازه‌گیری است. این یک نوع دیدگاه واقع گرایانه‌است که آیزاک نیوتن بیان می‌کند و از این رو گاهی با نام زمان نیوتونی شناخته می‌شود.^{[نیازمند منبع]}

در مقابل، دیدگاه دیگری چنین بیان می‌کند که زمان قسمتی از ساختارهای ذهنی انسان است (همراه فضا و عدد) آن چنان‌که ما در ذهن خود رشتهٔ رویدادها را دنبال می‌کنیم همچنین در ذهن خود برای طول آن اتفاقات کمیت‌هایی را از قبیل ثانیه، دقیقه و ساعت تعریف می‌کنیم.^{[نیازمند منبع]} تعریف دوم به هیچ ماهیت مستقلی برای زمان اشاره نمی‌کند که اتفاقات درون آن رخ دهد. این دیدگاه حاصل کار گوتفرید لایبنیتس و امانوئل کانت می‌باشد که زمان را قابل اندازه‌گیری نمی‌داند و می‌گوید تمام اندازه‌ها در سیستم ذهنی بشر رخ می‌دهد.^{[نیازمند منبع]}

به‌طور کلی در فیزیک زمان و فضا به عنوان کمیت‌های بنیادی به‌شمار می‌آیند و امکان بیان تعریفی دقیق برای آن‌ها در قالب دیگر کمیت‌ها نیست به این خاطر که بقیه کمیت‌ها هم‌چون سرعت، نیرو و انرژی همگی به وسیله این دو کمیت تعریف شده‌اند. داود بن محمود قیصری، در سده هشتم هجری و در رساله «معمای زمان» می‌نویسد که «زمان نه آغازی دارد و نه پایانی. زمان، قابل تقسیم نیست و آنچه که ما آنرا بخش می‌کنیم تنها در پندار ماست.»^[۲] از یک منظر زمان را با ارزش تر ازپول و طلا دانسته‌اند، چرا که پول و طلای از دست رفته را می‌توان به دست آورد ولی زمان از دست رفته را هرگز نمی‌توان به دست آورد.