مغالطه

خلاصه :

مغالطه:یعنی به غلط انداختن یکی از روی عمد گاهی به قصد صحیح و گاهی نیز  با بیان مخالفت صورت می گیرد.

1-مغالطه اشتراک لفظ:

به کاربردن یک کلمه در یک متن با معانی گوناگون، بدون توجه به تعدد معانی آن، به طوری که این موضوع موجب یک نتیجه گیری نادرست شود.

مثال:

• سعادت غایت زندگی انسان است.
• غایت زندگی انسان مرگ است.
• بنابراین، سعادت انسان همان مرگ اوست.

در استدلال فوق مغالطه ی اشتراک لفظ دیده می شود. کلمه ی غایت در مقدمه ی اول به معنای هدف و در مقدمه ی دوم به معنای انتها است، هم چنین کلمه ی زندگی در مقدمه ی دوم به معنای زندگی این جهانی و در مقدمه ی اول اعم از آن است. این تشابه لفظ سبب ایجاد یک نتیجه گیری نادرست شده است.

2-مسموم کردن سرچشمه:

کسی ادعایی کند و برای جلوگیری از اعتراض دیگران، صفت مذمومی را به مخالفان آن مدعا نسبت دهد، به طوری که اگر کسی بخواهد اعتراض کند، گویا خود را مصداقی از مصادیق آن صفت مذموم دانسته است. این کار در حقیقت بستن راه استدلال و تحقیر مخالفان به جای ارائهٔ دلیل برای اثبات حرف است.

مثال:

• مردم در همه‌پرسی حضوری گسترده خواهند داشت؛ این‌ها با دل و جان پشت سر پادشاه خود قرار دارند. البته شمار اندکی هم هستند که با این همه‌پرسی مخالفت خواهند کرد، این‌ها تنها گروهی افراد مرتجع اند که به دنبال جار و جنجال اند.
• در این مغالطه گوینده به دنبال حذف مسئله است.تا بتواند همه چیز را برای خودش داشته باشد.

3-مغالطه تمثیل:

از طریق اهمال در شرایط استدلال استقرایی پدید می‌آید که موضوع آن سرایت حکم یک امر به امر دیگر باشد بدون آن که شباهت کاملی میان آن‌ها وجود داشته باشد. در منطق به مقایسه، تمثیلگفته می‌شود.

مثال:

معلم به دانش‌آموز گفت: تو می‌گویی من یادداشت به سر جلسه امتحان آورده‌ام ولی استفاده نکرده‌ام. این حرف تو مثل این است که کسی با اسلحه وارد بانک شود و چون او را به جرم سرقت مسلحانه دستگیر کنند، بگوید من به کسی شلیک نکرده‌ام.

تشابه کاغذ یادداشت در جلسه امتحان به اسلحه در بانک درست نیست؛ زیرا ورود مسلحانه به بانک همیشه غیرطبیعی نیست (وارد شدن به بانک با اسلحه، مطلقاً سرقت مسلحانه محسوب نمی‌شود) در ثانی برای سرقت مسلحانه حتما نیاز به شلیک گلوله نمی باشد در صورتی که برای تقلب حتما باید از یادداشت استفاده شود.

باتشکر از این که خواندید.