دلنوشت

کلاس سوم

مار

مار


خلاصه :

در مورد مار بدانید

درباره مارها

مارها موجوداتی مرموز هستند و با وجود آنکه اغلب مردم از آنها وحشت دارند از پر طرفدارترین جاندارانی می باشند که می خواهیم راجع به آنها اطلاعات کسب کنیم.

تا کنون حدود ۳۰۰۰ گونه از این موجودات شناسایی شده اند که در این میان فقط حدود ۴۰۰ گونه آنها سمی میباشند و از میان آنها فقط ۵۰ گونه خطرناک بوده و میتوانند برای انسان مشکل ساز باشند. در ضمن باید بدانیم که مارهایی که سمی هم نیستند ممکن است شما را گاز بگیرند که در اینصورت جای هیچ نگرانی نیست.

برای بدست آوردن ایده از میزان خطر مارها می توان به آمار مراجعه کرد، بعنوان مثال در ایالات متحده سالانه بیش از ۴۰ هزار مورد مرگ در اثر تصادفات رانندگی وجود دارد در حالی که بر اثر مار گزیدگی بطور متوسط فقط تعداد ۱۵ مرگ گزارش می شود.
برای بدست آوردن ایده از میزان خطر مارها می توان به آمار مراجعه کرد، بعنوان مثال در ایالات متحده سالانه بیش از ۴۰ هزار مورد مرگ در اثر تصادفات رانندگی وجود دارد در حالی که بر اثر مار گزیدگی بطور متوسط فقط تعداد ۱۵ مرگ گزارش می شود.
کجا را برای زندگی انتخاب می کنند

این موجودات بجز در قطب جنوب تقریبا” در سایر قسمت های دنیا وجود دارند. اغلب مارها روی زمین یا زیر آن زندگی می کنند اما برخی از انواع آنها هم وجود دارند که درختان یا آب را محل زندگی خود انتخاب می کنند. کنار رودخانه ها باتلاقها نیز از جمله مکانهای مورد علاقه برای زندگی این خزندگان می باشد. گونه های جالبی از مارها در آسیای جنوب شرقی مشاهده شده است که توانایی پریدن نیز دارند و بسادگی از شاخه درختی به شاخه دیگر می پرند.

نحوه شکار
بزرگترین دلیل ترس مردم از مارها عدم شناخت دقیق می باشد. در این شکل مادر و فرزندی را ملاحظه می کنید که یک پیتون در دست دارند. خطر مارها را می توان به دو دسته تقسیم کرد، اول آنهایی که با سم خود می توانند باعث مشکلاتی در سیستم عصبی یا گردش خون طعمه شوند و دسته دوم آنهایی که با قدرت ماهیچه های خود می توانند طعمه را تحت فشار قرار دهند یا خفه کنند. این نوع از مارها با آرامش خیال آنقدر منتظر می مانند تا طعمه به آنها نزدیک شود و سپس در زمان مقتضی خود را به دور آن پیچیده آنقدر فشار می دهند تا جانور – یا انسان ! – از نفس کشیدن باز ایستد. در حالی که مارهای سمی پس از تزریق یا پاشیدن سم به طعمه منتظر می مانند تا طعمه از پای در آید.

پس از ازپای در آوردن طعمه چه با سم و چه از طریق فشار دادن، از آنجایی که مارها دندان برای جویدن یا خرد کردن ندارند مجبور هستند که طعمه خود را درسته ببلعند و سپس توسط ترشحات معده آنرا هضم کنند.
غذای مورد علاقه مارها

با توجه به اندازه و ابعاد، یک مار عادی ممکن است انواع کرم، حشرات، انواع موش، انواغ تخم مرغ سایر حیوانات، قورباغه و … را بعنوان غذا برای خود انتخاب کند.اما مارهایی که جثه بزرگتری دارند ممکن حیواناتی در ابعاد خود را نیز ببلعند بعنوان مثال یک پیتون (Python) با وزن ۷۰ کیلوگرم بسادگی می تواند یک حیوان ۷۰ کیلوگرمی را بلعیده و هضم کند.

تولید مثل مارها
اغلب مارها بوسیله تخمگذاری تولید مثل میکنند. تخم مارها بسیار سفت می باشد و حالت چرم مانند دارد بگونه ای که در برخی موارد نوزادان بدون کمک مادر نمی توانند از تخم بیرون بیایند. دلیل نرم بودن پوسته تخم آن است که مارهای ماده برای حفاظت از تخم ها اغلب آنها را در بدن خود تا هنگام تولد نوزادان نگاه می دارند. جالب است بدانید که اغلب بچه مارها در قسمت جلوی سر خود به هنگام بیرون آمدن از تخم دندان خاصی دارند که به Egg Tooth معروف است و توسط آن قاعدتا” باید بتوانند پوسته تخم را پاره کنند.

مارها در زندگی انسان
محل و مبداء ظهور مارها بطور کامل و دقیق روشن نیست . مارها جز در دو قطبین ، ایسلند و ایرلند و نیوزلند در تمام نقاط دنیا پراکنده هستند . درباره خزندگان سمی و خطر احتمالی آنها و عواقب گزش مارها داستانهای زیادی نسل به نسل نقل شده و این امر به ترس و وحشت مردم از این موجود زیبا و خوش خط و خال افزوده است . با وجود این اغلب بازدیدکنندگان باغ وحشها برای تماشا و شناسائی این موجودات که نامطبوع می نمایند ، علاقه زیادی نشان می دهند .

عمر قدیم ترین یادداشتهای طبی که در این مورد تهیه شده است به ۱۶۰۰سال قبل از میلاد مسیح می رسد که به مصریان قدیم مربوط است . به نظر می رسد که نحوه شناسائی جانوران سمی و درمان گزش آنها نخست در این کشور پیشرفت کرده و بعدأ به یونان و از آنجا به امپراطوری رم راه یافته و گسترش پیدا کرده باشد . روشهای درمان جدید گزش این جانوران دنباله راههای درمانی طب قدیم و مکمل آن است . مارهای شناخته شده تقریبأ ۲۴۰۰ نوعند که در حدود ۴۰۰ نوع آنها سمی است . بیشتر مارها ، نقاط گرمسیر و استوائی را برای زندگی ترجیح می دهند . از نظر کثرت انتشار گونه های مختلف مار جهان ، به ترتیب می توان قاره های استرالیا ، آفریقا ، آمریکا، آسیا و اروپا را نام برد . وجود مار د رمزارع و کشتزارها باعث از بین رفتن موشها ، کرمها و حشرات مختلف است و از این راه کمک مؤثری به افزایش محصولات کشاورزی می شود .

اگر زیانهای ناشی از گزش مار با زیانهای ناشی از جانوران دیگر و همچنین بیماریها مقایسه شود ناچیز خواهد بود . در اغلب کشورهای جهان برای خرید و فروش و مبادله مار یا سم آن بخشهای عمومی و خصوصی وجود دارد . در ایران در چند سال اخیر مؤسسه دولتی سرم و واکسن سازی رازی به منظور تهیه سم و سرم ضد مارگزیدگی مورد نیاز کشور به آموزش و آشنا کردن مارگیرهای محلی به روش صحیح صید و طرز نگهداری و حمل و نقل مارها پرداخته است و همه ساله تعدادی مار برای همین منظور خریداری می کند . البته تعداد معدودی از مارگیرها به منظور امرار معاش به خرید و فروش و معاوضه مارها ، ، خاصه مارهائی از نوع کبرا یا کفچه اشتغال دارند .

معمولأ این افراد برای اینکه خطری متوجه آنها نشود قبلأ دندان سمی را می کشند . غافل از اینکه این کار آنان با جانشین شدن دندانهای سمی خنثی می شود . مارگیرهائی که در این کار ورزیده تر هستند برای مصون ماندن از خطر گزش ، عمل کشیدن دندان زهری را بموقع تجدید می کنند . در بعضی کشورها مانند چین برمه ، ژاپن و حتی آمریکا ، بعضی رستورانها از گوشت مار و مخصوصأ مار بوآ غذای مطبوعی برای علاقمندان تهیه می کنند برخی گوشت مار زنگی را از مطبوع ترین غذاها می دانند .در دنیائی که گوشت فورباغه و خرچنگ در تغذیه استفاده می شود ، گوشت مار نیز می تواند در برنامه غذائی بشر جائی

داشته باشد ، البته به شرطی که به طرز صحیحی تهیه و طبخ شود . موش مار یکی از انواع مارهای غیر سمی است و معمولأ هفتاد عدد تخم می گذارد . این تخم ها کمی بزرگتر از تخم مرغ است و جداری نازک تر از آن دارد . بعضی مردم عقب افتاده با علاقه زیادی از تخم این مارها تغذیه می کنند . در قدیم در بعضی کشورها از روغن مار برای از بین بردن غده ها و معالجه سرمازدگی دست و پا و بر طرف کردن بعضی دردهای عصبی استفاده می شد. برخی از مردم

کشورهای آسیائی اعتقاد دارند که مخلوطی از مار مرده و ارسنیک در درمان سفلیس مؤثر است . یا مخلوط سم مار و ارسنیک و مرفین و مشک به عنوان داروی تقویت کننده قلنج های کبدی ناشی از بیماری وبا مفید است .در ایران بعضی معتقدند که روغن مار برای رشد و نموی موی سر سودمند است . این خواص تمامأ مشکوک و مردود و بدون پایه و اساس علمی است و چه بسا از استعمال این مواد ناراحتیهای جبران ناپذیری نیز حاصل شود . .

اخیررأ موضوع مار و سم آن مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته و با مراعات اصول فنی به تهیه بعضی فراورده ها ی داروئی اقدام کرده اند که برای عوارضی از نوع خونریزیهای شدید و برطرف کردن دردهای عصبی مورد استعمال دارد . فراورده ای از سم مار کبرا را که قبلأ سمیت آن برای هر بیمار بطور جداگانه اندازه گیری شده باشد ، می توان برای بر طرف کردن دردهای عصبی و ماهیچه ای یا بیماری صرع توصیه کرد . به نظر می رسد که سمیت این نوع فراورده به مراکز فوقانی مغز نفوذ نمی کند و ممکن است در آتیه به جای مرفین برای بعضی بیماران حساس نیز تجویز شود . فراوده هائی که از سم افعیها مانند بوتروپس(Bothrops ) یا راسل (V.Russelli) و غیره ساخته می شود گاهی در درمان بیمارهای هموفیلی و خونریزیهای شدید از قبیل خونریزی رحم و شبکیه چشم و دهان به کار می رود . همچنین ممکن است که سم مار زنگی و کری فراورده ای تهیه شود که در درمان بیماریهای صرع ، آسم یا تنگی نفس ، دردهای عصبی ، لومباگو و

سیاتیک مورد استفاده قرار گیرد . سم مار به عنوان بند آورنده خون هم مورد استفاده بوده است . برخی از سموم مارها علاوه بر فاکتور منعقد کننده ، دارای فاکتور ضد انعقاد هم هستند . عمل این فاکتورها بستگی به غلظت سم دارد . در رقتهای کم خاصیت انعقادی و در رفتهای بالاتر خاصیت ضد انعقادی آنها ظاهر می شود

در بعضی از کشورهای شرقی آسیا ، از پوست ، گوشت و حتی خون مارها برای درمان بغضی بیماریها استفاده می کنند . از پوست مار نیز در صنعت چرمسازی استفاده می شود . از آن کفش ، کمرند ، کیف و بعضی لوازم لوکس تهیه می کنند
در ادبیات و افسانه های عامیانه کشورهای مختلف داستانهای زیادی درباره نقش مار در زندگی مردم یافت می شود . بعضی از سرخپوستاان با مار به انجام مراسم ویژه ای می پردازند . این مراسم را از قدیمیترین مراسم مذهبی با مار می دانند که تا زمان ما ادامه یافته است . بطور کلی مار در رابطه با انسان در نقش اقتصادی ، مذهبی ، هنری ، پزشکی و ادبی ظاهر شده است .
مشخصات اختصاصی مارها

شرح کالبد شناسی و طبقه بندی کامل مارها که بسیار مفصل و پیچیده است در حوصله این کتاب نیست . مشخصات عمده مارها به شرح زیر است
۱٫گوش خارجی ندارند
۲٫ انتهای قدامی زبان آنها دو شاخه است و در داخل کیسه یا غلافی در دهان قرار دارند .
۳٫ چشم آنها فاقد پلک بالائی است و پلک پائین به طرف بالا امتداد دارد و ضمن اتصال به کره چشم آنرا می پوشاند بنحوی که همیشه چشم مار باز می نماید
۴٫ فک های پائینی آنها بوسیله وترهای نرم به هم مربوط است . اتصال مفصلی استخوانهای دهانشان طوریست که حرکت آزاده دارند و بلع شکار را سریع و آسان می کند .
۵٫ مارها استخوان جناق سینه ، لگن و دست و پا ندارند مگر در خانواده بوآ و مارهای کرمی شکل که فقط آثاری از دست و پا در اطراف آنال یا مخرجشان مشاهده می شود .

ساختمان داخلی مارها
اسکلت استخوانی مارها از جمجمه و ستون فقرات و دنده ها تشکیل می شود . نامگذاری آنها تقریبأ شبیه نامگذاری استخوانهای انسان و سایر حیوانات است . از ذکر جزئیات استخوانها و طرز قرار گرفتن آنها صرفنظر می شود ولی باید دانست که شناسائی این استخوانها تقریبأ اساس کار تشخیص و طبقه بندی مارها است . فقدان استخوان جناغ سینه و کثرت تعداد دنده ها (۱۰۰-۴۰۰ و حتی بیشتر ولی معمولأ بیش از ۲۰۰ عدد ) و طرز قرار گرفتن آنها با کمک ماهیچه ها موجب حرکت آزاد دنده ها می شود . بنابراین عمل تنفس و خزیدن و بلع مارها را آسان می کند .

 

تعداد دندانها و طرز قسرار گرفتن آنها در خانواده های مختلف مارها متفاوتند . شناسائی دندانها ساده ترین و مطمئن ترین راه تشخیص و تفکیک مارهای سمی از غیر سمی است . ماهیچه های ناحیه سر وظائف عمل بلع و ترشح غدد سمی را انجام می دهند . طول مری و معده نسبتأ زیاد ولی طول روده ها کم است و نحوه انیساط آنها یکی دیگر از مشخصات مارها است . کیسه صفرا کمی دورتر از کبد و در سمت چپ طحال قرار گرفته است . غدد سمی در دو طرف استخوان فک فوقانی و زیر ناحیه چشم قرار دارند که بوسیله مجرائی به دندان سمی یا فنگ Fang متصل می شوند .شش جفت غدد بزاقی در ناحیه سر قرار دارد .

قلب مار کمی پائین تر از ناحیه سر قرار گرفته است . قلب از دو دهلیز مستقل و یک بطن که بطور ناقص تقسیم شده است تشکیل می شود . تغذیه جسم اغلب از خون مختلط سیاهرگ و سرخرگ انجام می شود . مارها فاقد مثانه اند و دارای دو کلیه در قسمت خلفی بدن و نزدیک آنال یا مخرج هستند . در قسمت خلفی کلیه ها ، لوله حالب قرار دارد . مجرای ادرار مستقیمأ در آنال (یا بالوعه یا مخرج ) باز می شود . بیضه ها در قسمت قدامی کلیه ها قرار گرفته اند و در قاعده آنال و در امتداد دم یک جفت آلت تناسلی تر وجود دارد که دارای خارکهای مخصوص و مجرای اسپرم (نطفه نر)است (هنگام مقاربت از یک آلت تناسلی نر استفاده می شود ).در جنس ماده به جای بیضه ها تخمدان قرار گرفته که به مهبل منتهی و به آنال یا مخرج متصل است . از نظر تولید مثل ظاهرأ مارها یا تخم گذار یا زنده زا هستند و گاهی حد فاصل این دو می باشند . در حالت اخیر تخم دارای جنین زنده ایست که قسمتی از رشد طبیعی آن در داخل شکم و قسمتی در خارج بدن انجام می گیرد .

دستگاه عصبی مارها از یک مغز کوچک و نخاع شوکی بزرگ تشکیل می شود.
قوی ترین حس مار همان لمس با زبان است که صدا و حرکات مختلف را از راه جذب ارتعاشات به استخوان گوش داخلی منتقل و ضعف بینائی را جبران می کند.
تغذیه مارها بر حسب نوع آنها از پستانداران ، قورباغه ها ، ماهی ها ، مارمولک ها ، تخم پرندگان ، کرمها و حشرات تأمین می شود . عمل هضم به کندی صورت می گیرد و جانور به هضم تمام مواد جز ناخن ، مو و پر قادر است .
شکل ظاهری مارها

یکی از عوامل تشخیص مارها شکل و مشخصات ظاهری آنها است . در اندام مارها سه ناحیه مشخص وجود دارد ( ناحیه سر، ناحیه شکم و ناحیه دم ) . فاصله بین انتهای سر و قلب را گردن می نامند . شکل مارها متفاوت و اکثرأ استوانه ای شکل و قابل انبساط است . دم مارها معمولأ مدور و یا گرد است مگر در مارهای دریائی که دارای دمی مسطح و پهن هستند همانند پاروی قایق رانی بعضی مارها خیلی بزرگ مانند بوآ و برخی کوچک که با کرمها قابل اشتباه اند

. طول مارها از ۱۵ سانتیمتر تا ۴/۱۱ متر می رسد . بدن مارها از پولکهائی پوشیده شده است که در قسمتهای مختلف بدن به نامهای مختلفی موسوم اند . دانستن تعداد ، شکل و طرز قرار گرفتن این پولکها روی بدن ، از نظر شناسائی مارها بسیار حائز اهمیت است . این پولکها در ناحیه سر نامهای مختلفی دارند و در ناحیه بدن در قسمت بالائی بنام پولکهای پشتی که ممکن است صاف یا تیغه دار باشند و در قسمت پائینی بنام پولکهای شکمی و در انتهای بدن و ابتدای دم بنام پولک مخرجی یا آنال و در سطح پائینی یا تحتانی از ناحیه آنال تا انتهای دم بنام پولکهای سطح زیرین دم یا سوب کودال موسوم اند . ناگفته نماند که سطح فوقانی این ناحیه را بنام پولکهای فوقانی دم یا کودال می نامند

بطور کلی طرز قرار گرفتن پولکهای ناحیه سر و بدن ، شکل مردمک چشم یعنی گرد یا بیضی یا عمودی بودند ( مقصود از عمودی بودند حالتی است نظیر حالت مردمک چشم گربه در مقابل نور آفتاب ) ، زیستگاه و منطقه پراکندگی مارها حائز اهمیت است . اندازه مار در متن کتاب به سانتیمتر تعیین شده است . طول بدن مار با اندازه گیری فاصله ما بین نوک پوزه یا قسمت قدامی دهان تا انتهای دم و طول دم از ابتدای آنال یا پولک مخرج تا انتهای دم به حساب می آید.
مارهای بزرگ ایران تا آنجائی که مشاهده و مطالعه شده است در حدود دو مترند و مارهای کوچک از چند سانتیمتر تجاوز نمی کنند . دم مارهای سمی معمولأ کوتاه است ولی گاهی هم ممکن است که بلند باشد . بطور کلی می توان نشانی های مارهای سمی را چنین خلاصله نمود .

در گروه افعیها سر مثلثی شکل یا گوشه دار و از پولکهای کوچک پوشیده شده است مردمک چشم عمودی و دم کوتاه است و دارای گردن مشخصی هستند . در گروه الاپیده یا مارهای کبرا معمولأ سر مار به اندازه بدن و در امتداد آن قرار دارد و از پولکهای مشخصی یا قرینه که با شکل پولکهای بدن متفاوت است پوشیده می باشد .در حالت طبیعی ناحیه گردن کاملأ مشخص نیست . مردمک چشم گرد یا بیضی و دم نسبتأ بلند است . در مارهای نیمه سمی یا اوپیستوگلیف Opisthoglyphous کم و بیش شبیه مارهای گروه الاپیده یا کبرا می باشند . ولی دندانهای سمی در قسمت خلفی دهان قرار دارد و بندرت گزش آنها باعث مرگ می شود . اما در مارهای دریائی که فقط در آبهای شور (خلیج فارس ) دیده می شوند ، سر کوچک است و در امتداد بدن قرار دارد ، دم مار پهن است و به حرکت مار در آب کمک می کند . تمام مارهای دریائی سمی هستند . رنگ بدن مارها متفاوت است گاهی یکنواخت و ساده و گاهی از خطوط و نقوش و خالهای عرضی و طولی که انواع مختلف مارها متفاوت است توأم می باشد .

زیستگاه مارها
می دانیم که حیات گیاهان و جانوران از خیلی جهات به یکدیگر وابسته است و به همین سبب بصورت مجموعه هائی با هم زندگی می کنند . محل استقرار این مجموعه ها زیستگاه آن گیاهان یا جانوران است . زیستگاه جائی است که در آن یک گیاه یا جانور از شرایط لازم یعنی آب و هوا و غذا و پناهگاه مناسب برای ادامه زندگی برخوردار است . ممکن است این زیستگاه بزرگ یا کوچک باشد . زیستگاه مار هم از این قاعده مستثنی نیست . با مطالعه طرز زندگی مارها و شناخت نوع آب و هوا و شرایط اقلیمی هر منطقه در فصول مختلف سال ، می توان حدس زد که چه نوع مارهایی در مناطق مختلف زندگی می کنند .

مارهای زمینی اغلب در بیابانها ، دشتها ، کوهستانها، و لای بوته ها ، زیر تخته سنگها و داخل حفره ها و یا روی درختها و گاهی در باطلاقها یا در آب رودخانه ها زندگی می کنند . اما مارهای دریائی در محیطی جز آب دریاها قادر به ادامه زندگی نیستند . البته بعضی از انواع مارهای دریائی گاهی در سواحل صخره ای به خشکی می آیند ولی از ساحل زیاد دور نمی شوند و مجددأ به دریا مراجعت می نمایند . فشردگی و پهنی ناحیه دم یکی از مشخصات مارهای دریائی است . مارهای زمینی اغلب جاهای آرام و ساکت را برای زندگی انتخاب می کنند . در فصل بهار و تابستان که دوران فعالیت و جنبش آنها است به شکار می پردازند . و در فصل زمستان سستی و رخوت پیدا می کنند و به اصطلاح به خواب زمستانی می روند که این یکی از مختصات حیوانات خونسرد است و بخصوص در مناطق معتدل

پوست اندازی یکی دیگر از شرایط و عوامل ادامه زندگی مارها است که در اثر آن نشاط و سلامت خود را حفظ می کنند . ضمنأ پوست اندازی با نحوه تغذیه و رشد مار ارتباط دارد . تعیین سن دقیق مارها بعلت رشد سریع و کوتاهی دوران نوزادیشان مقدور نیست . در این کار غالبأ رنگ ، جثه ، طول و سایر مشخصات مارها نیز کمکی نمی کند . بنظر می رسد که مارها از یک عمر طولانی بهره دارند ، برخی از مولفان دوران عمر آنها را ۱۲تا۴۰ سال گزارش کرده اند . البته این رقم بر مبنای مطالعه روی مارهائی که در باغ وحشها نگهداری می شوند به دست آمده است . از شکل ظاهری دم تا حدی می توان جنس مار را تعیین کرد . مارهائی که دمشان بتدریج باریک می شود ماده و آنهائی که دمشان دفعتأ باریک می شود ، نر هستند . البته با بازرسی آنال یا مخرج مار و مشاهده آلت تناسلی این تشخیص تکمیل می گردد .
شناخت زندگی مارها
مارها ، مناطق آرام و ساکت را برای زندگی ترجیح می دهند . حرکت مارهای سمی معمولأ بطئی است . در حالی که مارهای نیمه سمی مانند مارهای غیر سمی سریع و چابک هستند . نوعی مار وجود دارد که در موقع احساس خطر سر خود را بالا نگه می دارد و با تغییر دادن شکل یا حالت عضلات ناحیه گردن و پهن کردن آن شکل کفچه را می گیرد و به همین دلیل به کفچه مار یا کبرا موسوم است . در حالی که نوع دیگر کبرا که در جنوب ایران پراکنده است با جهشهای کوتاه و صدای مخصوص خود جلب توجه می کند . مار شاخدار با داشتن دو زائده شاخی در قسمت فوقانی چشم مشخص است . مار جعفری علامت صلیبی شکل سفید رنگ در سطح فوقانی سر دارد و مانند مار شاخدار از پهلو حرکت می کند . معمولأ مارها به طور مارپیچ حرکت می کنند .

مارها با کمک عضلات قوی ستون فقرات و ماهیچه های بین دنده ها قادرند انتهای آزاد دنده ها را به حرکت درآورند و عمل خزیدن را انجام دهند . بعضی مارها هوای فشرده و ذخیره شده در ششهایشان را با صدای خاصی خارج می کنند که موجب توجه می شوند . البته این صدا در انواع مختلف آنها متفاوت است . گاهی مارها با ایجاد صدا بر اثر مالش پولکها به یکدیگر مانند مار جعفری و یا به حرکت در آوردن سریع زائده غضروفی دم در افعی قفقازی و یا طلحه مار به تقلید از مار کبرا تا حدودی گردن خود را پهن می کند یا آلو سر بنام بویگا حالت حمله مار جعفری را بخود می گیرد . بعضی از مارهای غیر سمی هم با کشیدن نفیر ادای افعی ها را در می آورند . انواعی از مارها مثل مار آبی هنگام ترس و برای دور کردن دشمن ترشحات بدبویی از غده های واقع در ناحیه آنال یا مخرج خارج

می کنند . مارها دارای قدرت تشخیص مکان مناسب برای زندگی هستند و از محل مسکونی خود چندان دور نمی شوند . ولی اگر شرایط محیط ریست آنها تغییری نامناسب داشته باشد ، به مکان مناسبتری مهاجرت می کنند . مارها انگیزه مسکن گزینی دارند و تغییر مکان اجباری آنها تا مدتها موجب اختلال در پوست اندازی ، تولید مثل و حتی تغذیه آنها می شود . اعتصاب غذا در برخی از مارها که از محیط طبیعی خود جدا شده و در شرایط نامساعد نگهداری می شوند مشاهده می گردد . این اعتصاب غذا اغلب تا مرحله مرگ ادامه می یابد . مارها زندگی انفرادی دارند ، تجمع برخی از آنها هم ، که در محل معینی به

طور گروهی دیده می شوند ، نتیجه رفتار اجتماعی نیست و این گردهمایی تنها به علت وجود محیط زیست مساعد در مکان ویژه ای است . این جانوران در شرایط اسارت نیز که برای آنها محیطی غیر طبیعی است بمنظور فرار از نور مستقیم بر روی هم انباشته می شوند . گاهی نگهداری از تخم و نوزادان در بین مارها دیده می شود ، ولی نوزادان را در تغذیه کمک نمی کنند . مارها جز در فصول سرد که صبح ها برای آفتاب گرفتن در مقابل اشعه خورشید قرار می گیرند ، از نور مستقیم گریزان اند و به مکانهای نیمه تاریک و عاری از نور شدید پناه می برند . مارهایی وجود دارند که فقط شبها برای شکار و تغذیه از پناهگاه خود خارج

می شوند . خلاف بعضی دیگر که در ساعات معین از روز عمل تغذیه را انجام می دهند . مارها معمولأ شناگران ماهری هستند و می توانند مدت نسبتأ زیادی در زیر آب بمانند . این خصوصیت گاهی موجب اشتباه آنها با مارهای آبی می شود . مارهای مناطق گرمسیر غالبأ بدن خود را زیر ماسه ها پنهان و سر خود را بیرون نگاه می دارند و به این ترتیب باعث گمراهی شکار می شوند مانند کک مار یا اریستیکوفیس ماکماهونی . گاهی بعضی مارها در بیابانها طوری سر خود را بلند و بی حرکت نگاه می دارند که پرندگان و حشرات آنها را چوب یا شاخه ای از درخت می پندارند و از این راه مارها طعمه خود را شکار می کنند . قدرت پرش یا جهش مار معمولأ یک سوم طول آن است چنانچه این پرش در جریان باد شدید یا از نقطه مرتفعی انجام شود ممکن است به چند متر برسد

مارها اصولأ با اشخاص انس یا آشنائی پیدا نمی کنند و هر وقت احساس ترس کنند ، حمله می کنند . برخی از انواع مارها معمولأ حالت غیر طبیعی دارند یا عصبانی هستند و از این رو بی جهت و بدون هدف مشخص طرف مقابل را مورد حمله قرار می دهند . گاهی مشاهده می شود که بعضی افراد چنان بر اعصاب خود مسلط هستند که خطرناکترین مار را بدون ترس ووحشت از زمین بنحوی بلند می کنند که مار کوچکترین احساس ناراحتی نمی کند و هیچ خطری را باعث نمی شود . در هر حال مطالعه طرز رفتار و زندگی مارها و بررسی دقیق آنها ، هم لذت بخش است و هم از لحاظ پیشگیری عواقب گزش بسیار ثمر بخش .
تشخیص مارها

بسیاری از اشخاص با اینکه به خزندگان علاقه دارند و خاصه به دیدن مارها اشتیاق فراوان نشان می دهند ، صرفأ به این سبب که نمی توانند یک مار سمی را از مار غیر سمی تشخیص دهند ، از پی گیری در امر شناسائی و مطالعه دقیق مارها خود داری می ورزند و همه مارها را خطرناک تلقی می کنند . گروه دیگر ظاهرأ از نام مارها و اصطلاحات نامأنوس مربوط به مارها گریزانند در حالیکه تمام اینها حاصل ترس بی مورد و عدم آگاهی صحیح از خصوصیات این موجود زنده است .

شاید بخاطر آوردن داستانهای وحشت انگیز و اغراق آمیز که درباره مارها بیان کرده اند ، سهمی در ایجاد بی علاقگی در امر شناسائی مارها داشته باشد . گرچه شناسائی مارها از نظر علمی به اصول فنی مانند مطالعه کالبد شناسی ، استخوان شناسی ، شکل شناسی یا تاکسونومی و زیست شناسی متکی استولی برای تفکیک شناسائی مارهای سمی از غیر سمی احتیاج به مطالعه فراوانی نیست و با توجه به اینکه اغلب مارها غیز سمی هستند یا به عبارت دیگر انواع مارهای غیر سمی به مراتب بیشتر از انواع مارهای سمی است ، با کمی دقت و حوصله در وضع مناطق از حیث نحوه پراکندگی مارها به راحتی می توان مارهای سمی را شناخت و در حوادث اتفاقی با کمک های اولیه خطر را به حداقل رسانید . از هیچ کس انتظار نمی رود که در وهله اول هر ماری را که می

بیند بشناسد خاصه اگر مبتدی باشد شناسائی مارها در صورتی میسر است که بتوان مشخصات ظاهری آنها را دقیقأ مشاهده کرد زیرا مارها به محض آنکه انسانی را می بینند غالبأ دچار وحشت می شوند و با حرکتی سریع به پناهگاهی می خزند و مخفی می شوند . البته مارهایی هم هستند که حالت غیر طبیعی پیدا کرده و با حرکات و صداهای مخصوصی که اصطلاحأ فیش فیش یا هیس هیس مار یا نفیر مار می گویند (این صدا در نتیجه ذخیره کردن هوا در ششها و خارج کردن آن با فشار و گاهی همراه با صدائی که در اثر مالش پولکها به یکدیگر ایجاد می شود ) ایجاد ترس می کنند و برای حفظ خود به گزیدن طرف مقابل مبادرت می ورزند

۳ سال پیش
عالی
ممنون

برای ویرایش باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج پاسخ باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای ویرایش باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج پاسخ باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

پیارسال
چچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچچقدر تولانی !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!1

برای ویرایش باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج پاسخ باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

برای درج دیدگاه باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.


پسران

دختران