عید غدیر خم

خلاصه :

عید غدیر (به عربی: عید الغدیر‎) ۱۸ ذی الحجه در تقویم قمری و از بزرگ‌ترین اعیاد شیعیان می‌باشد که در این روز برای جانشینی علی بن ابی طالب در مقام امامت پس از محمد پیامبر مسلمانان جشن گرفته می‌شود.

در احادیث شیعه این عید را با عباراتی چون عیدُاللهِ‌ الاکبر (بزرگ‌ترین عید الهی)^[۱]،  عید اهل بیت محمد^[۲] و اشرف الاعیاد (والاترین عید)^[۳] یاد کرده اند. به اعتقاد شیعیان بر طبق خطبه محمد در غدیر خم علی را بعد از خود با حدیثی که ۳ ساعت طول کشیده (عربی: مَن کُنتُ مولاه فَهذا علیّ مولاه أللهم والِ من والاه و عادِ من عاداه) جانشینی او را برای تمامی مسلمانان اعلام و تمام کرد. در تفاسیر شیعه آیه سوم سوره مائده در روز عید غدیر نازل شده‌است که آمده الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی^{[۴][۵][۶][۷]}

البته شیعیان اعتقاد دارند محمد ، غیر از غدیر در مواضع دیگری چون واقعهٔ یوم الدار^[۸] و ماجرای جنگ تبوک و حدیث منزلت^[۹][۱۰] به جانشینی علی بن ابی طالب بعد از خودش اشاره و تأکید کرده بود. وجه تمایز غدیر با سایر مواضع، اخذ بیعت طبق رسم رایج اعراب، از تمام ۱۲۰ هزار نفر^{[۱۱][۱۲][۱۳][۱۴]}حاضر در مناسک حج و بعد از آن در غدیر بود. این بیعت به صورت رسمی (زبانی و عملی) بر جانشینی علی گرفته شد.^{[۱۵][۱۶][۱۷][۱۸][۱۹]}

شیعیان نیز بر طبق یک سنت دیرینه، عید غدیر خم را در مساجد، تکایا و هیئت‌های مذهبی همانند عید فطر، عید قربان و دیگر اعیاد مسلمانان جشن می‌گیرند و اجتماعات بزرگی برگزار می‌کنند. در مقابل مسلمانان سنی، عید غدیر خم را جشن نمی‌گیرند و اعتقاد شیعیان مبنی بر جانشینی بعد از محمد را نمی‌پذیرند. البته شیعیان عید غدیر را بزرگترین عید مسلمانان می‌دانند و مهمترین عید مذهبی نزد شیعیان هست. عید غدیر به نام عید الله الاکبر نیز معروف است. این روز در ایران تعطیل رسمی است.