حافظه دیداری

خلاصه :

تمرین هایی برای تقویت حافظه دیداری کودک
کودک آنلاین: حرف های (ه ، ح)، (ض ، ز ، ذ ، ظ)، (ث ، س ، ص)، (ق ، غ)، (ت ، ط)، (ع ، ا) در الفبای فارسی از لحاظ آوایی شبیه هم تلفظ می شوند.
ضعف در حافظۀ دیداری به این معنا است که کودک کلمات را درست می شنود ولی هنگام دیکته نوشتن، از شکل های دیگر همان حرف استفاده می کند. یعنی کلمه از لحاظ آوایی درست است ولی املای آن نادرست می باشد. به عبارت دیگر: 
اگر کودکی حافظۀ دیداریِ ضعیفی داشته باشد، هنگام املا نویسی، املای فارسی این حروف را جابجا می نویسد. مثلاً حوله را هوله می نویسد، مهتاب را محتاب، صنم را سنم، سطل را ستل و ... می نویسد.
 چه عاملی باعث می شود دانش آموز چنین اشتباهی را انجام بدهد؟
اگر حافظۀ دیداری شخصی پرورش نیافته باشد، آن فرد نمی تواند از ظرفیت کامل حافظۀ دیداری خود استفاده کند. فقط با تمرین کردن است که می تواند با یک بار نگاه کردن به اطراف، همه جزئیات را به خاطر بسپارد.
در واقع کودکانی هم که ضعف حافظۀ دیداری دارند، نمی توانند جزئیات را به خاطر بسپارند. درنتیجه زمانی که دیکته می نویسند، نمی توانند به طور کامل از حافظۀ دیداری خود استفاده کنند و تصویر آن حرف مورد نظر را در ذهن خود مجسم کنند.
اگر این ضعف در کودکان درمان نشود، در سال های بعد هم همین مشکل را خواهند داشت. اگر غلط های املایی کودکان از این نوع باشد، می توان با تمرین های مناسب، به تقویت حافظۀ دیداری بپردازیم.
برخی از والدین و معلمان کودک را وادار می کنند از روی کلماتی که اشتباه نوشته است، چند بار بنویسد. این کار در طولانی مدت نتیجه ای نخواهد داشت و فقط به طور موقت به درست نویسی کودک کمک می کند. زیرا این کار به تقویت حافظۀ دیداری کودک کمکی نکرده است.
حافظه در زندگی روزمرۀ کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است. و برای تقویت این نوع حافظه در کودک، احتیاج به ابزار و تمرین های پیچیده ای نداریم. تنها لازم است در طول روز در هنگام بازی با کودک از تمرین های خاصی استفاده کنیم.
حتی این تمرین ها را می توان با کودکانی که حافظۀ دیداری خوبی دارند هم انجام داد تا مهارت های آنها افزایش پیدا کند.
 تمرین هایی که در زیر بیان می شوند، برای تقویت حافظۀ دیداری خیلی مفید هستند و والدین و مربیان باید با حوصله این تمرین ها را انجام دهند تا به مرور زمان شاهد پیشرفت کودک باشند.
 

تمرین‌هایی که در اینجا به آن‌ها اشاره می‌کنیم صرفاً جهت تقویت حافظة دیداری و پرورش آن تهیه شده‌اند . لازم است که خانواده‌ها و مربیان محترم با حوصله و به مرور این تمرین‌ها را انجام دهند و شاهد پیشرفت کودکانشان درتحصیل و علاقه‌مندی آن‌ها به درس باشند .
 - وسایلی مانند قاشق، قیچی، لوبیا، نخود، پاک کن و ... را جلوی کودک قرار دهید. از کودک بخواهید با دقت به آنها نگاه کند. سپس روی آنها را با روزنامه بپوشانید. از کودک بپرسید در زیر روزنامه چه وسایلی قرار داشت.
این کار را ابتدا به سه شیء انجام دهید و سپس به تدریج به آنها بیفزایید به طوری که کودک بتواند شش شیء را به درستی بیان کند.
این کار را هنگام سفره انداختن یا سر میز شام هم انجام دهید. به کودک بگویید داخل سفره را نگاه کند و سپس از او بپرسید چند قاشق دیده است. 
معمولاً کودکان در سنین سه تا هفت سال می‌توانند بین سه تا هفت وسیله را به درستی نام ببرند.  
- این تمرین مانند تمرین بالا است با این تفاوت که کودک به تصویر نگاه می کند. بعد از آن روی تصویر را بپوشانید و از او سؤالاتی بپرسید: چند حیوان در پارک بودند؟ چند درخت وجود داشت؟ دوچرخه سوار کلاه روی سرش بود یا نه؟ سطل آشغال در کدام طرف (راست یا چپ) قرار داشت؟
اگر کودک به یک یا دو سؤال جواب داد. دوباره بگذارید تصویر را ببیند و بعد از آن سؤالات خود را تکرار کنید. با انجام چنین تمرین هایی متوجه می شوید که کودک به مرور زمان دقتش بیشتر می شود و جزئیات بیشتری را به حافظۀ خود می سپارد.
این بازی را در پارک، مغازه، ویترین مغازه ها، اتاق های خانه و ... انجام دهید.
- از کودک بخواهید به وسایل آشپزخانه با دقت نگاه کند. سپس یک شیء بزگ را جابجا کنید. وقتی کودک برگشت از او بپرسید که چه وسیله ای جابجا شده است. بعد از آن دو وسیله را جابجا کنید و از کودک بخواهید نام آن دو وسیله را بگوید.
بعد از چند بار انجام دادن سراغ وسایل کوچک تر بروید. 
 - تعدادی کارت هفت سانتی‌متر در ده سانتی‌متر تهیه کنید و کلماتی را که املای صحیح آن‌ها احتیاج به حافظه دیداری دارد پشت این کارت ها بنویسید . کارت‌ها را جلوی کودک بگذارید و یکی از آن‌ها را بردارید و به کودک نشان دهید . 
 از کودک بخواهید با انگشت دستش روی زمین آن کلمه را بنویسد . اگر مقدور بود یک یا دو کیلو شن نرم (ماسة دریایی) داخل یک سینی بریزید و آن را پهن کنید . از کودک بخواهید آن کلمه را روی ماسه بنویسد . 
این عمل علاوه بر اینکه حافظه دیداری کودکان را تقویت می‌کند ، باعث می‌شود کودکان با به‌کارگیری حس لامسه توانایی‌های دیگر خود را نیز تقویت کنند وآن را به صورت یک بازی جذاب دنبال نمایند .
-  مانند کارت‌هایی که در تمرین بالا آماده کردید تعدادی کارت سفید تهیه نمایید. کلماتی را که در حافظه دیداری اهمیت دارند مانند مثال‌هایی که در بالا گفتیم (مغازه، بشقاب ، بهار، عروس، سطل و ... ) را پشت هر کارت بنویسید سپس در طرف دیگر کارت، حرفی را که معمولاً در این گونه کلمات، دانش آموزان اشتباه می‌نویسند ، بنویسید. مثلاً یک طرف کارت بنویسید بشقاب ، و در طرف دیگر کارت دو حرف غ و ق را بنویسید.
آن طرف کارت را که حرف غ و ق روی آن نوشته شده است ، به کودک نشان دهید. بگویید بشقاب با کدام حرف نوشته می‌شود. سپس از کودک بخواهید که حرف مورد نظر را نشان دهد . در صورتی که به آن حرف اشاره کرد کارت را برگردانید تا کلمه درست را ببیند. 
معمولاً تعداد این واژه‌ها محدود می‌باشد و کودکان می‌توانند به سرعت آن‌ها را یاد بگیرند اما هدف اصلی ما این است که در کنار یادگیری آنان بتوانیم حافظه دیداری آنان را نیز تقویت کنیم .

برای تقویت حافظۀ دیداری کودک باید به نکات زیر توجه کنید.
کودک باید یاد بگیرد که با دقت و توجه زیاد به تصویری نگاه کند و سپس به سؤالات شما جواب دهد.
علاوه بر کلیات، باید جزئیات تصویر را هم به خاطر بسپارد.
در اینجا یک بار دیگر به خانواده‌های محترم و معلمان گرامی توصیه می‌کنیم که از کنار اختلالات یادگیری کودکان به سادگی عبور نکنند ،

راه های تقویت حافظه ی دیداری  

1-     نشان دادن تصاویر و خواستن شرح هریک. 

2-     نشان دادن تصاویر مرکب و پیچیده و طرح سؤالات جزیی از آنها.  

3-     نشان دادن وسایل و پنهان کردن یکی از آنها.

4-     تغییر محل دانش آموزان  و تشخیص جای آنها. 

5-     تهیه کارت واژگان کلمات دشوار هم خانواده و مترادف. 

6-     تشخیص یک نشانه از نشانه های دیگر یا یک کلمه از کلمه های دیگر. 

7-     استفاده از پازل.

8-     یافتن تصاویر در هم ریخته . 

9-     رنگ زدن تصاویر درهم.

10- یافتن حروف درهم. 

11- یافتن واژه در متن کتاب یا روزنامه.

12- روی کارت 3 کلمه می نویسیم بعد از نشان دادن به دانش آموز، آن را مخفی می کنیم و دانش آموز بایدکلمات کارت را به ترتیب بیان کند.