میزاده عشقی

خلاصه :

روزنامه‌نگار، نویسنده و نمایشنامه‌نویس ایرانی دوره مشروطیّت

تولد : ۲۰ اذر ۱۲۷۳

فوت : ۱۲ تیر ۱۳۰۳

علت مرگ : کشته شدن توسط عوامل نظمیه

ارامگاه : ارامگاه ابن بابویه

سال‌های کودکی را در مکتب‌خانه‌های محلی و از سن هفت سالگی به بعد در آموزشگاه‌های «الفت» و «آلیانس» به تحصیل فارسیو فرانسه اشتغال داشته، پیش از آنکه گواهی نامه از این مدرسه دریافت کند در تجارتخانه یک بازرگان فرانسوی به شغل مترجمی پرداخته و به زبان فرانسه مسلط شد.
دوره تحصیلی وی تا سن هفده سالگی بیشتر طول نکشید، در آغاز سن ۱۵ سالگی به اصفهان رفت، سپس برای اتمام تحصیلات به تهران آمد، بیش از سه ماه نگذشت که به همدان بازگشت وچهار ماه بعدش به اصرار پدر برای تحصیل عازم پایتخت شد ولی عشقی از تهران به رشت و بندر انزلی رهسپار و از آنجا به مرکز بازآمد. هنگامی که در همدان به سر می‌برد اوائل جنگ جهانی اول ۱۹۱۴–۱۹۱۸ میلادی به عبارت دیگر دوره کشمکش سیاست متفقین و دول متحده بود. عشقی به هواخواهی از عثمانی ها پرداخت و زمانی که چند هزار تن مهاجر ایرانی در عبور از غرب ایران به سوی استانبول می‌رفتند او هم به آن‌ها پیوست و همراه مهاجرین به آنجا رفت و سپس به ایران بازگشت. میرزاده عشقی در ابتدا با ملک اشرای بهار و شید حسن مدرس (از نمایندگان فراکسیون اقلیت در مجلس چهارم) مخالف بود و مطالب و اشعار تندی علیه آن دو نوشت، اما در جریان غائله جمهوریت که از دی ماه سال ۱۳۰۲ شروع شد، در پی مخالفت با رضاخان و جمهوری، با بهار و مدرس که آنان نیز از مخالفان رضاخان و جمهوری بودند، دست دوستی و اتحاد داد. پس از ترور عشقی، بهار طی نطق پیش از دستور خود در مجلس، به شدت به دولت وقت به واسطه تعلل در دستگیری عاملان ترور عشقی حمله کرد و خواهان مجازات آنان شد. همچنین، سید حسن مدرس، رهبر فراکسیون اقلیت مجلس، تدارک مفصلی برای تشییع جنازه میرزاده عشقی داد و مجلس ختمی برای وی در مسجد سپهسالار برگزار نمود.

از اثار او :

داستان بیچاره زاده (جمشید ناکام) – سال ۱۲۹۳
کفن سیاه – سال ۱۲۹۴
رستاخیز سلاطین ایران –سال ۱۲۹۴
حلوا الفقرا –سال ۱۳۰۰
بچه گدا و دکتر نیکوکار- سال ۱۳۰۰
تئاتر درموضوع میتینگ – سال ۱۳۰۱
ایدئال پیرمرد دهگانی (سه تابلو مریم) – سال ۱۳۰۲

این مجلس چارم به خدا ننگِ بشر بود		دیدی چه خبر بود؟!
هر کار که کردند، ضرر رویِ ضرر بود		دیدی چه خبر بود؟!