خلاصه :

بسم الله الرحمن الرحیم

بهتر است برای بررسی این دو نوع قالب شعری ابتدا به بررسی معنای نام های این دو قالب بپردازیم. غزل  به معنای حکایت کردن از عشق است و دلیل نام گذاری قصیده،مقصود و هدف معین داشتن شاعر از آن شعر است.

حالا کمی با این دو به صورت جداگانه آشنا شویم:

غزل

شعری که معمولا بین پنج تا دوازده بیت است و مصرع اول با مصرع های زوج هم قافیه است. مفهوم غزل معمولا در بیان احساسات و عواطف و ذکر زیبایی و کمالات معشوق است. نکته ی جالب در مورد غزل این است که ابیات می توانند معانی جداگانه داشته باشند و در پایان آن شاعر تخلص خود را می آورد.

غزل انواع مختلفی دارد که از بین آنها میتوان به عاشقانه،عارفانه و تلفیقی اشاره کرد.

بی شک حافظ معروف ترین غزل سرای ایرانی است. اکثر این غزلیات از نوع تلفیقی است یعنی معنایی عارفانه و عاشقانه در کنار یکدیگر دارد به طوری که در خیلی از اشعار او نمیتوان متوجه شد که مخاطب شعر معشوق است یا خالق معشوق!

از دیگر غزلسرایان معروف میتوان به سعدی و انوری در نوع عاشقانه، عطار و مولوی در نوع  عارفانه، خواجوی کرمانی و حافظ در نوع تلفیقی اشاره کرد(روی هر یک از شعرا که کلیک کنید غزلیات آن شاعر را خواهید دید). 

قصیده

قصیده شعری طولانی است که از پانزده تا هشتاد بیت دارد برای تعریف از شاهان و بزرگان، وصف طبیعت و پندواندرز استفاده میشود.

در قصیده هم مانند غزل بیت اول با مصرع دوم هر یک از ابیات دیگر هم قافیه است.

قصیده هم انواعی دارد که بین آنها چهار نوع مدحی،مذهبی و فلسفی،اخلاقی و زهدی و سیاسی و اجتماعی بیش از دیگران مورد استفاده قرار میگیرد.

از شعرای قصیده سر میتوان به رودکی، منوچهری، فرخی سیستانی، عنصری، انوری و خاقانی اشاره کرد(روی هر یک از شعرا که کلیک کنید قصیده های آن شاعر را خواهید دید). 

تفاوت غزل و قصیده

طبق آنچه بیان شد شاید بتوان دو تفاوت اصلی غزل و قصیده را  موضوع و تعداد ابیات این دو نامید به علاوه از آنجایی که غزل برای توصیف معشوق استفاده میشود بیانی لطیف دارد برخلاف قصاید که بیانی خشن دارند