تضمین

خلاصه :

آوردن آیه، حدیث، مصراع یا بیتی از شاعری دیگر را تضمین گویند و نشان دهنده آگاهی شاعر از موضوعات مختلف است.

 آن است كه شاعر یا نویسنده در میان كلام ( شعر یا نثر ) خود آیه ، حدیث ، مصراع یا بیتی را از شاعر دیگر عیناً بیاورد .

نكته : اگر بیت یا مصراعی از شاعر دیگر به عنوان تضمین بیاورد معمولاً نام آن شاعر به گونه ای ذكر می شود .

نكته : معمولاً مصراع یا بیت تضمین شده داخل گیومه قرار می گیرد .

هدف از تضمین :   

1- اعتبار بخشیدن به سخن     

2- خلاصه كردن مفاهیم گسترده و طولانی

3-  ضمانت برای اثبات ادعا

مثال1 : 

      چـه زنـم چو نـای هـردم زنـوای سـاز او دم        كه لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را

      « همه شب در این امیدم كه نسیم صبحگاهی        بـه پیـام آشنـایی بنـوازد ایـن نـوا را »

توضیح : بیت دوم این شعر را شهریار از حافظ تضمین كرده است .

مثال 2 :

چه خوش گفت فردوسی پاكزاد                     كه رحمت بر آن تربت پاك باد

« میازار موری كه دانه كش است                   كه جان دارد و جان شیرین خوش است »

توضیح : بیت دوم شعر را سعدی از فردوسی تضمین كرده است .

مثال3 :

عاكفان كعبه ی جلالش به تقصیر عبادت معترف كه : ما عبدناك حقّ عبادتك

توضیح : سعدی در كلامش حدیث « ما عبدناك حقّ عبادتك » را به طور كامل ذكر كرده است .پس عبارت آرایه ی تضمین دارد نه تلمیح .

تضمین از قرآن

نمونه :

خیز تا خاطر بدان ترک سمرقندی دهیم

کز نسیمش بوی جوی مولیان آید همی

حافظ

😉😉