محتوای درسی

شناخت آرایه

کنایه

آرایه های ادبی


خلاصه :

آرایه کنایه چیست و چه کاربردی دارد؟؟

کنایه در لغت به معنای پوشیده سخن گفتن و در اصطلاح سخنی است که دارای دو معنی دور و نزدیک است که معنی نزدیک آن مورد نظر نویسنده و شاعر نیست و گوینده یا نویسنده جمله رو طوری ترکیب می کند و به کار می برد که ذهن شنونده یا خواننده از معنی نزدیک آن به معنی دور منتقل خواهند شد. در کنایه الفاظ همه حقیقی اند اما مقصود گوینده معنای ظاهری و حقیقی آن نیست. کنایه معمولا در یک جمله یا یک ترکیب به کار می رود.

مثال: هنوز دهنش بوی شیر می دهد.   کنایه از اینکه هنوز بچه است و شیر خوردن از نشانه های بارز بچگی است که در این کنایه از آن استفاده شده و به بچگی اشاره می کند.

مثال: بباید زدن سنگ را به سبوی.   کنایه از آزمایش و امتحان کردن.

مثال های دیگر و عامیانه از کنایه: دست و پا زدن، روی کسی را به زمین انداختن، دست به سیاه و سفید نزدن، بند از بند گشودن، کشک سابیدن، چه خاکی بر سر ریختن و ...

نمونه هایی از آرایه کنایه در ابیات حافظ:

1. ای فروغ ماه حسن از روی رخشان شما      آب روی خوبی از چاه زنخدان شما

آب روی همان آبرو است که کنایه از شان، منزلت و اعتبار انسان است.

2. زین قصه هفت گنبد افلاک پر صداست      کوته نظر ببین که سخن مختصر گرفت

کوته نظری کنایه از انسان حسود و پیش با بین است.

نمونه هایی از آرایه کنایه در ابیات سعدی:

1. بدار ای خداوند زورق بر آب      که بیچارگان را گذشت از سر آب

در مصرع دوم، آب از سر گذشتن کنایه از هلاک شدن است.

2. برون آید از زیر ابر آفتاب      به تدریج و اخگر بمیرد در آب 

در مصرع اول، آفتاب از پشت در بیرون آمدن کنایه از آشکار شدن راز یا حقیقتی است.

نمونه سوالات کنایه:

1. مفهوم کنایات زیر را بنویسید.

الف) سخن دهان به دهان میگذشت:      ب) ریش در دست دیگری داشتن:

پاسخ: الف) کنایه از پخش شدن سخن یا خبری است. ب) کنایه از اختیار دست خویش نداشتن و اینکه اختیارش دست دیگری است.

2. کنایه را در بیت زیر پیدا کرده و مفهوم آن را بنویسید.

از مکافات عمل غافل مشو      گندم از گندم بروید جو ز جو

پاسخ: مصرع دوم عبارت گندم از گندم بروید جو ز جو کنایه از این است که هر چه از خوب و بد در این جهان بکاری، همان را برداشت می کنی.

برای درج دیدگاه باید ابتدا به عنوان کاربر به سایت وارد شده باشید.

پسران

دختران