کاربرد حیوانات در اشعار فردوسی

خلاصه :

حیوانات دست کم 2 هزار سال پیش وارد ادبیات فارسی شدند. حیوانات به دلیل کاربرد تخیلی و تمثیلی که دارند در ادبیات فارسی نقش زیادی دارند.

زمانی پای حیوانات به ادبیات باز شد ک تخیل وارد ادبیات فارسی شد؛ یعنی دورانی که انسان برای بیان آنچه که درک درستی نسبت به آن نداشت از تخیل خود استفاده کرد و جانوران را با همان هیأت اما با زبانی انسانی بیان کرد.

مثلاً در شاهنامۀ فردوسی شیر به شکل مثبت یعنی شجاعت و دلاوری و به شکل منفی یعنی درنده خویی.

خب می پردازیم به گزیده ابیاتی از شاهنامۀ فردوسی که به حیوانات اشاره شده است.

. دریغ است که ایران ویران شود                   کنام پلنگان و شیران شود

.هنر نزد ایرانیان است و بس                     ندادن شیر ژیان را بکس

.پذیرفت مهتری باژ و ساو                     نکرد آزمون گاو و با شیر تاو

.هوا گفتی از نیزه چون بیشه گشت              خور از گرد اسپان پراندیشه گشت

.کنون جای سختی و رنج و بلاست              نشستگه تیز چنگ اژدهاست

.کسی کز پلنگان بخوردست شیر                 بدین رنج ما را بود دستگیر

.نه مردی بود چاره جستن به جنگ               نرفتن به رسم دلاور پلنگ

.بدرید چنگ و دل شیر نر                          عقاب دلاور بیفکند پر

. بش و یال بینید و اسپ و عنان                 دویده نهاده بر نوک سنان

.پلنگ شیران گرچه باشد دلیر                     نیارد شدن پیش چنگال شیر

.به آواز گفت ای دلیر من                          گزیده یلان نره شیران من

. ده دختر خویشو شاهی ورا                      برآرم سر از برج ماهی ورا

.همان سگزی رستم شیر دل                      که از شیر بستند به شمشیر دل

. جهانی پر از داد شد یکسره                      همی روی برتافت گرگ از بره

. ببستند اسپان جنگی بدوی                     هم اشتر عمار کش و راه جوی

.بفرمود پس تا به هنگام خواب                    برتفتند سوی سوی نشیم عقاب

. همی پروراندیش سال و ماه                       به مرغ و به گوشت بره چندگاه

. زگرد سواران و از یوزیان                          بگیریم آرام روز و راز

. گر ایدون که رای  شکار آیدت                  چو یوز دونده به کار آیدت

. همه یکسره از جای برخاستند                  بسان پلنگان بیاراستند

امیدوارم مفید بوده باشد.   

توجه: منابع مطالعه شده برای این مطلب را به صورت نظر (کامنت) دراین مطلب قرار خواهم داد.