شهید همت

خلاصه :

محمد ابراهیم همت در ۱۲ فروردین ۱۳۳۴ خورشیدی در شهرضا دیده به جهان گشود، او تا مقطع دیپلم را در زادگاهش گذراند. پدرش از دوران کودکی او چنین می گوید: در دوران تحصیلش از هوش و استعداد فوق العاده ای برخوردار بود و با موفقیت تمام دوران دبستان و دبیرستان را پشت سر گذاشت. هنگامی که خسته از کار روزانه به خانه برمی گشتم، می دیدم، فرزندم تمامی خستگی ها و مرارت ها را از وجودم پاک می کرد و اگر شبی او را نمی دیدیم، برایم بسیار تلخ و ناگوار بود، وی می گوید: اشتیاق محمد ابراهیم به قرآن و فراگیری آن باعث می شد از مادرش با اصرار بخواهد که به او قرآن یاد بدهد و او را در حفظ سوره ها کمک کند. این علاقه تا حدی بود که از آغاز رفتن به دبیرستان توانست، قرائت کتاب آسمانی قرآن را کاملاً فرا گیرد و برخی از سوره های کوچک را نیز حفظ کند.

این رزمنده بلندآوازه در ۱۳۵۲ خورشیدی وارد دانشسرای تربیت معلم اصفهان شد و مدرک فوق دیپلم خود را در ۱۳۵۴ خورشیدی اخذ کرد، بعد از گرفتن مدرک فوق دیپلم وارد خدمت سربازی شد و پس از آن به شهرضا برگشت و در مدارس راهنمایی آن شهر به تدریس تاریخ پرداخت در آنجا به تشویق و ترغیب دانش آموزان به مطالعه و کسب بینش و آگاهی پرداخت و همین امور سبب شد که چندین نوبت از طرف ساواک به او اخطار داده شود اما او از تربیت شاگردان خود لحظه ای غفلت نمی‌ورزید. سخنرانی های پر شور و آتشین او علیه رژیم پهلوی که بدون مصلحت اندیشی انجام می شد، مأموران رژیم را به تعقیب وی واداشته بود به گونه‌ای که او شهر به شهر می گشت تا از دستگیری در امان باشد. با گسترش تدریجی انقلاب اسلامی ارتباطش با حوزه علمیه قم برقرار شد و به طور مستمر برای گرفتن رهنمود، دیدار با روحانیون و دریافت اعلامیه و نوار به قم رفت وآمد می‌کرد. در این دوران اقشار مختلف در اعتراض به رژیم ستمشاهی و اعمال و سرکوب های آنها عکس العمل نشان می دادند، بنابراین ابراهیم همت احساس کرد که برای سازماندهی تظاهرات باید به شهرضا برگردد. بعد از بازگشت به آنجا در کشاندن مردم به خیابان ها و انجام تظاهرات علیه رژیم فعالیت و کوشش خود را افزایش داد تا اینکه در یکی از راهپیمایی های پرشور مردمی، قطعنامه مهمی که یکی از بندهای آن انحلال ساواک بود به وسیله وی قرائت شد. به دنبال آن فرمان ترور و اعدام ایشان توسط فرماندار نظامی اصفهان، سرلشکر سید رضا ناجی، صادر شد اما وی با تغییر قیافه و رفتن به شهرهای مختلف تا پیروزی انقلاب مخفی بود و نتوانستند، او را دستگیر کنند.

شهید همت؛ پرچمدار جوانان مبارز شهرضا

پس از پیروزی انقلاب اسلامی این رزمنده مجاهد در ایجاد نظم و دفاع از شهر و راه‌اندازی کمیته انقلاب اسلامی شهرضا نقش اساسی داشت و توانست به کمک ۲تَن از بردارانش و سه تَن از دوستان خود سپاه این شهر را تشکیل دهد. سپس در اواخر ۱۳۵۸ خورشیدی به فعالیت‌های عقیدتی پرداخت و برای دستیابی به این هدف به خرمشهر، بندر چابهار و کنارک در استان سیستان و بلوچستان رفت.

نقش شهید همت در مقابله با عناصر ضدانقلاب

ابراهیم همت بعد از فعالیت های عقیدتی در سیستان بلوچستان  در خرداد ۱۳۵۹ خورشیدی برای مقابله با ضد انقلاب به کردستان اعزام شد در آن زمان بخش هایی از منطقه کردستان در چنگال گروهک‌های مزدور گرفتار شده بود. وی توانست با مبارزه‌ای همه جانبه علیه عوامل استکبار جهانی و گروهک های خودفروخته عرصه را برآنها تنگ‌تر کند و از طرفی دیگر در جهت جذب مردم محروم کُرد و رفع مشکلات آنان به سهم خود تلاش کرد و برای مقابله با فقر فرهنگی منطقه اهتمام چشمگیری از خود نشان داد تا جایی که هنگام ترک آنجا مردم منطقه گریه می‌کردند و حتی تحصن کرده و نمی‌خواستند از او جدا شوند. وی مدتی نیز به عنوان مسوول روابط عمومی سپاه پاوه مشغول بود و پس از مدتی به عنوان فرمانده سپاه پاوه به جنگ پرداخت. براساس آماری که از یادداشت‌های آن شهید به دست آمده است، ایشان از مهر ۱۳۵۹ خورشیدی تا دی ۱۳۶۰ خورشیدی فرماندهی سپاه پاسداران پاوه را بر عهده داشت و در این مدت توانست عملیات های موفق در خصوص پاکسازی روستاها از وجود اشرار، آزادسازی ارتفاعات و درگیری با نیروهای ارتش بعث داشته باشد. لازم به ذکر است که شهید همت در ابتدای ورود به کردستان به جهت سوابق فرهنگی به مسوولیت روابط عمومی و تبلیغات سپاه در پاوه منصوب شد و به کمک بسیجی های کُرد، نشریه ای به نام پیام پاوه را راه انداخت و چندی بعد مسوولیت سپاه پاوه به او سپرده شد.

شهید همت در یادداشت های خود به خاطرات کردستان می پردازد و می نویسد: در هفدهم مهر ۱۳۶۰ خورشیدی با عنایت خدای منان و همکاری بی‌دریغ سپاه نیرومند مریوان، پاکسازی منطقه اورمان با هفت روستای محروم آن به انجام رساند و به خواست خدا و امدادهای غیبی، حزب رزگاری به کلی از بین رفت. حدود ۳۰۰ تن از خودباختگان سیه بخت، تسلیم قوای اسلام گردیدند. یکصد تن به هلاکت رسیدند و بیش از ۶۰۰ قبضه اسلحه به دست سپاهیان توانمند اسلام افتاد. پاسداران رشید با همت و مردانگی به زدودن ناپاکان مزاحم از منطقه نوسود و پاوه پرداختند و کار این پاکسازی و زدودن جنایتکاران پست، تا مرز عراق ادامه یافت. این پیروزی و دشمن سوزی، در عملیات بزرگ و بالنده محمّدرسول الله(ص) و با رمز «لااله الا الله» به دست آمد. در مبارزات بی امان یک ساله، ۳۶۲ تن از فریب خوردگان دمکرات، کومله، فدایی و رزگاری با همه سلاح‌های مخرب و آتشین خود تسلیم سپاه پاوه شدند و امان نامه دریافت کردند. منطقه پاوه و نوسود به جهنمی هستی سوز برای اشرار خدانشناس تبدیل گشت، قدرت و تحرک آن ناپاکان دیو سیرت رو به اضمحلال و نابودی گذاشت، بطوری که تسلیم و فرار را تنها راه نجات خود یافتند. در اندک مدتی آن منطقه آشوب‌خیز و ناامن که میدان تک‌تازی اشرار شده بود به یک سرزمین امن تبدیل گردید.

این فرمانده مدبر، قدرت عجیبی در مدیریت داشت، آن هم یک مدیریت سالم در اداره کارها و نیروها. با وجود آنکه به مسایل عاطفی و نیز اصول مدیریت احترام می گذاشت و عمل می کرد، در عین حال هنگام فرماندهی، قاطع بود. او نیروهای تحت امر خود را خوب توجیه می کرد و نظارت و پیگیری خوبی نیز داشت. فردی را که در انجام دستورات کوتاهی  می کرد، بازخواست و شخصی را که خوب عمل می کرد، تشویق می کرد.

نقش شهید همت در جنگ تحمیلی

پس از شروع جنگ تحمیلی از طرف رژیم بعثی عراق، شهید همت به صحنه کارزار وارد شد و در طول سالیان حضور در جبهه های نبرد، خدمات شایان توجهی برجای گذاشت و افتخارها آفرید. او و سردار حاج احمد متوسلیان به دستور فرماندهی محترم کل سپاه ماموریت یافتند، ضمن اعزام به جبهه جنوب، تیپ محمد رسول الله (ص) را تشکیل دهند. در عملیات سراسری فتح المبین، مسوولیت قسمتی از کل عملیات به عهده این سردار دلاور بود. موفقیت عملیات در منطقه کوهستانی «شاوریه» مرهون ایثار و تلاش این سردار بزرگ و همرزمان اوست. شهید  همت در عملیات پیروزمند بیت المقدس در منصب معاونت تیپ محمد رسول الله (ص) فعالیت و تلاش تحصین برانگیزی را در شکستن محاصره جاده شلمچه – خرمشهر انجام داد و به حق می توان گفت که او  و یگان تحت امرش سهم بسزایی در فتح خرمشهر داشتند و با اینکه منطقه عملیاتی دشت بود، او با استفاده از بهترین تدبیر نظامی به نحو مطلوبی فرماندهی کرد.

در ۱۳۶۱ خورشیدی با توجه به شعله ور شدن آتش فتنه و جنگ در جنوب لبنان به منظور یاری رساندن به مردم مسلمان و مظلوم لبنان که مورد هجوم ناجوانمردانه رژیم صهیونیستی قرار گرفته بودند، راهی آن دیار شد. یکی از ویژگی های این فرمانده مدبر بینش سیاسی بالا او بود، وی به مسایل لبنان، فلسطین و دیگر کشورهای اسلامی بسیار می اندیشید و آنچنان از اوضاع آنجا مطلع بود که گویی سالیان طولانی در آن سامان با دشمنان اسلام در ستیز بوده است. او با وجود مشغله فراوان از مطالعه غافل نبود و نسبت به مسایل سیاسی روز شناخت وسیعی داشت، وی تنها ۲ ماه در این مناطق بود و پس از آن به ایران بازگشت و در محور جنگ و جهاد قرار گرفت.

با شروع عملیات رمضان در ۲۳ تیر ۱۳۶۱ خورشیدی در منطقه «شرق بصره» فرماندهی تیپ ۲۷ رسول اکرم (ص) را بر عهده گرفت و بعدها با ارتقای این یگان به لشکر تا زمان شهادتش در منصب فرماندهی انجام وظیفه کرد. پس از آن در عملیات مسلم بن عقیل و محرم  که او فرمانده قرارگاه ظفر بود، سلحشورانه با دشمن جنگید. در عملیات والفجر مقدماتی بود که شهید همت، مسوولیت سپاه یازدهم قدر را که شامل لشکر ۲۷ حضرت محمد رسول الله (ص)، لشکر ۳۱ عاشورا، لشکر ۵ نصر و تیپ ۱۰ سید الشهدا(ع) بود، بر عهده گرفت. سرعت عمل و صلابت رزمندگان لشکر ۲۷ تحت فرماندهی او در عملیات والفجر ۴ قابل توجه بود. وی در تصرف ارتفاعات کانی مانگا نقش ویژه‌ای داشت.

 صلابت، اقتدار و استقامت فراموش نشدنی این شهید والامقام و رزمندگان لشکر محمد رسول الله (ص) در جریان عملیات خیبر در منطقه طلائیه و تصرف جزایر مجنون و حفظ آن با وجود حملات شدید دشمن باید دید. در خصوص پاتک های شدید دشمن همین بس که فرمانده سپاه سوم عراق در یکی از اظهاراتش گفته بود: «... ما آنقدر آتش بر جزایر مجنون فرو ریختیم و آنچنان آنجا را بمباران شدید نمودیم که از جزایر مجنون جز تلی خاکستر چیز دیگری باقی نیست.»

شهید قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران در خصوص شهید همت گفته است: هر وقت شهید همت به ذهن من می‌آید، دلم مملو از غصه می‌شود. او فرمانده لشکر پایتخت بود. اما در خیبر آنقدر رزمندگان لشکرش شهید و مجروح شدند که به گردان رسید. گردان را از طلائیه به جزیره مجنون جنوبی منتقل کرد و تبدیل به دسته شد. والله تبدیل به دسته شد یعنی قریب به ۴۰ نفر همت با دسته ماند. شهید همت در جریان عملیات خیبر به همرزمانش گفته بود: باید مقاومت کرده و مانع از بازپس‌گیری مناطق تصرف شده، توسط دشمن شد. یا همه این‌جا شهید می‌شویم و یا جزیره مجنون را نگه می‌داریم.

شهادت

شهید همت سرانجام بر اثر اصابت گلوله توپ همراه با معاونش اکبر زجاجی در ۱۷ اسفند ۱۳۶۲ خورشیدی در محل تقاطع جاده‌های جزایر مجنون شمالی و جنوبی به فیض شهادت نایل آمد و در گلزار شهدای شهرضا به خاک سپرده شد. در ابتدا قرار بود، شهید همت در قطعه ۲۴ بهشت زهرای تهران دفن شود اما به اصرار خانواده در زادگاهش و در کنار امامزاده شاهرضا به خاک سپرده شد با این حال در قطعه: ۲۴ ردیف:۷۷ شماره:۵۲۴ بهشت زهرا و در کنار مصطفی چمران، عباس کریمی و رضا چراغی سنگ مزاری برای وی نصب کرده‌اند و بسیاری تصور می‌کنند که او در بهشت زهرا دفن شده‌است. شهید قاسم سلیمانی در خصوص نحوه شهادت شهید همت می‌گوید: در ترک موتور نه در بنز ضدگلوله و در فضای ویژه همت در ترک موتور ناشناس در ضلع وسطی جزیره مجنون شهید شد و بیش از ۲ ساعت کسی نمی‌دانست آنکه افتاده همت است. برادرها طاقت این است...امتحان این است... و اینگونه است که او امروز بر جان‌ها حکومت می‌کند.