گل شمعدانی

خلاصه :

سرده‌ای از گیاهان گل‌دار است و حدود ۲۰۰ گونه می‌دارد. شمعدانی‌ها در واقع، گیاهانی هستند با خاستگاه آفریقایی و استرالیایی. بعضی گونه‌های آن در شمال آمریکا و استرالیا انتشار دارند و عده‌ای نیز به مناطق مدیترانه‌ای وارد شده‌اند. گونه‌های مختلفی نیز به صورت زینتی در پارک‌ها کاشته می‌شوند که باغبانان معمولاً آن را، به جای پلارگونیوم و به غلط، ژرانیوم می‌نامند. گل‌ها در این جنس کاملاً صفات ویژه خود را دارند و در بخشی از نهنج آن‌ها که با سطح پشتی گل ارتباط دارد منفذ و دهانه‌ای یافت می‌شود که آغاز حفره‌ای ممتد و لوله‌ای شکل در داخل دمگل است و در واقع جانشین دیسک به‌شمار می‌رود.
گیاهانی علفی، یکساله یا چندساله و پایا هستند. به ندریت برخی از آن‌ها (به جز پلارگونیوم) به صورت بوته‌های پیچان با ساقه گوشتی وجود دارند. برگ‌ها منفرد یا متقابل، غالباً گوشوارک‌دار، پهنک برگهات همیشه منقسم، دارای بریدگی‌های بسیار، به‌طور کلی پنجه‌ای و پوشیده از کرک‌های غده‌ای و اسانس‌دار هستند.
گلبرگ‌های جلویی معمولاً از دیگر گلبرگ‌ها رشد بیشتری دارند و از ۱۰ پرچم که در قاعده بهم پیوسته‌اند، فقط ۷ پرچم زایاست. کاسه، شامل کاسبرگهایی است که در پایین بهم پیوسته‌اند و قطعه عقبی آن به صورت مهمیز با دمگل متحد می‌شود و حفره لوله مانند درون دمگل را بوجود می‌آورد. خامه گوشتی است و هنگام رسیدن میوه از بالا به پایین خم می‌شود. میوه این گیاهان مشابه میوه جنس ارودیوم است. از دیرباز گونه‌ای از آن به نام شمعدانی (پلارگونیوم زوناله) با واریته‌های گوناگون و به رنگ‌های مختلف به عنوان گیاه زینتی در بیشتر نقاط ایران کاشته می‌شود.

انتخاب نام شمعدانی برای این گیاهان بیشتر مربوط به شکل میوه آنهاست که در داخل کاسبرگ‌های پایا و روی دمگل‌های بلند و در انتهای دمگل مشترک به صورت شمعدان چند شاخه قرار می‌گیرند. به تازگی گونه‌ای از این جنس به نام پلارگونیوم کرسه تورم در دره قاسملوی ارومیه گزارش شده‌است. این صفحه از دانشنامه رشد نوشته شده‌است.^[۱]