خلاصه :

بسم الله الرحمن الرحیم

واج آرایی یعنی چه؟

به تکرار یک حرف یا صدا (صامت، مصوت) در یک بیت یا متن واج آرایی گفته می‌شود.

کلمه واج آرایی از کجا آمده؟

صداهای زبان از دو نقطه نظر مورد مطالعه قرار می‌گیرند، اگر از جهت چگونگی تولید و مشخصات فیزیکی مورد بررسی قرار گیرند آنها را «آوا» می‌نامند، اما اگر آواها از نظر تعداد آنها در یک زبان خاص و چگونگی ایجاد تفاوت معنایی مورد مطالعه قرار گیرند، «واج» نامیده می‌شوند. واج در واقع جنبه ذهنی و انتزاعی آوا است؛ مثلاً، زبان فارسی به‌طور ثابت ۲۹ واج دارد، شامل ۲۳ صامت و ۶ مصوت و تفاوت آن با حروف الفبا این است که واج جنبه تلفظی و حروف جنبه نوشتاری دارند، بدین‌ترتیب حروفی که تلفظ یکسان دارند یک واج محسوب می‌شوند یا مصوت‌های کوتاه که نشانهای در حروف الفبا ندارند، حرف به‌شمار نمی‌آیند درحالی که هر کدام یک واج به حساب می‌آیند​​​​​​​

مثال هایی از واج‌آرایی در اشعار

در این بیت از خیام، واج آرایی در  مصراع اول، حرف "ف" و در مصراع دوم حرف "س" است:

افسوس که بیفایده فرسوده شدیم ********وَز آسِ سپهرِ سرنگون سوده شدیم