هاتف اصفهانی

خلاصه :

به نام خدا

سید احمد حسینی متخلص به هاتف از شاعران قرن دوازدهم و دوران زندیه و افشاریه است.

او درنیمهٔ اول قرن دوازدهم هجری در شهر اصفهان متولد شد.

اصلیت او از اردوباد آذربایجان بوده است.

هاتف در زادگاهش به کسب علوم متداول خاصه طب و حکمت پرداخت و با آذر بیگدلی و صباحی بیدگلی و رفیق اصفهانی معاصر و معاشر بود.

او سرانجام در قم درگذشت و در همانجا به خاک سپرده شد.

بعضی از تذکره‌ها فوتش را در کاشان و مدفنش را در قم می‌دانند.

دیوان او مرکب از قصاید و غزلیات و مقطعات و رباعیات است.

در غزل پیرو سعدی و حافظ بود و بیشترین غزلیات خود را به تقلید از آن‌ها سروده است.

ترجیع‌بند هاتف از بهترین نمونه‌های ترجیع‌بند ادبیات فارسی است که موضوع «وحدت میان ادیان» به بهترین و زیباترین شکل در آن مطرح شده است.

ن نگاه وحدت‌نگر هاتف به ادیان آسمانی با رویکردی عرفانی به مسأله وحدت ذات یا توحید صورت گرفته است که بهترین نمونه آن را می‌توان در تفاسیر عارفانه از آیات قرآن کریم که به مبحث «وحدت ادیان» در آن‌ها اشاره شده است، یافت.

نمونه ای از ترجیع‌بند هاتف:

چشم دل باز کن که جان بینی

آنچه نادیدنی است آن بینی

گر به اقلیم عشق روی آری

همه آفاق گلستان بینی

بر همه اهل آن زمین به مراد

گردش دور آسمان بینی

آنچه بینی دلت همان خواهد

وانچه خواهد دلت همان بینی

بی‌سر و پا گدای آن جا را

سر به ملک جهان گران بینی

هم در آن پا برهنه قومی را

پای بر فرق فرقدان بینی

هم در آن سر برهنه جمعی را

بر سر از عرش سایبان بینی

گاه وجد و سماع هر یک را

بر دو کون آستین‌فشان بینی

دل هر ذره را که بشکافی

آفتابیش در میان بینی

هرچه داری اگر به عشق دهی

کافرم گر جوی زیان بینی

جان گدازی اگر به آتش عشق

عشق را کیمیای جان بینی