مقالات
پرسپولیس
خلاصه :
باشگاه پرسپولیسباشگاه فوتبال پرسپولیس باشگاه فوتبالی ایرانی است که در سال ۱۳۴۲ در شهر تهران، پایتخت ایران بنیادگذاری شده[۸] و از باشگاه‌های زیر مجموعه باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس است.
پرسپولیس در لیگ خلیج فارس بازی می‌کند و پس از سال ۱۳۴۷، در تمامی ادوار برگزارشده در بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران حضور داشته‌است و تنها تیم باشگاهی فوتبال ایران است که هرگز به دسته پایین‌تر سقوط نکرده‌است.[۹] این باشگاه یکی از پرافتخارترین[۱۰][۱۱] و پرهوادارترین[۱۲] باشگاه فوتبال در ایران است و شهرآورد این تیم با استقلال، مهم‌ترین بازی باشگاهی در ایران است. همچنین طبق گزارش کنفدراسیون فوتبال آسیا، پرسپولیس به‌عنوان پرهوادارترین تیم فوتبال آسیا شناخته شده‌است و پس از آن دالیان چین و الهلال عربستان در رتبه‌های بعدی قرار دارند.[۱۳][۱۴] شبکه ورزشی «ای‌اس‌پی‌ان» در سال ۲۰۱۲، نیز در گزارشی از باشگاه‌های پرهوادار آسیا، این باشگاه را بالاتر از دیگر باشگاه‌های آسیایی، پرهوادارترین باشگاه فوتبال آسیا معرفی کرد.[۱۵]
پرسپولیس از آغاز تاریخ خود، یازده بار در بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران به قهرمانی رسیده و از این جهت پرافتخارترین تیم است.[۱۶] پنج قهرمانی در جام حذفی فوتبال ایران،[۱۷] دو قهرمانی در سوپر جام فوتبال ایران پرافتخارترین در این جام [۱۸] و یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا[۱۹] مهم‌ترین قهرمانی‌های پرسپولیس هستند.[۲۰] علی دایی، مهدی مهدوی کیا وعلی کریمی سه تن از بازیکنان پرسپولیسی هستند که تاکنون بازیکن فوتبال سال آسیا شده‌اند.
 |
|||
| نام کامل باشگاه | باشگاه فوتبال پرسپولیس | ||
|---|---|---|---|
| لقب(ها) | ارتش سرخ[۱] سرخپوشان[۲] قرمزپوشان سرخ‌ها[۳] غول‌های ایران[۴] |
||
| تاریخ تأسیس | دی ۱۳۴۲ (۵۴ سال پیش)[۵] | ||
| نام ورزشگاه | ورزشگاه آزادی تهران (گنجایش: ۷۸٬۱۱۶ نفر[۶]) |
||
| مالک | وزارت ورزش و جوانان | ||
| مدیرعامل |  حمیدرضا گرشاسبی(سرپرست) |
||
| سرمربی |  برانکو ایوانکوویچ[۷] |
||
| لیگ | لیگ برتر ایران | ||
| ۹۷–۱۳۹۶ | قهرمان | ||
|
|||
 فصل جاری |
|||
باشگاه فوتبال پرسپولیس باشگاه فوتبالی ایرانی است که در سال ۱۳۴۲ در شهر تهران، پایتخت ایران بنیادگذاری شده[۸] و از باشگاه‌های زیر مجموعه باشگاه فرهنگی ورزشی پرسپولیس است.
پیش از انقلاب
دهه ۱۳۴۰
| بازیکنان آغازگر نخستین بازی رسمی باشگاه پرسپولیس (پس از پیوستن شاهینی‌ها) برابر تاج در روز ۱۶ فروردین ۱۳۴۷ در ورزشگاه امجدیه.[۲۲] مربی پرسپولیس پرویز دهداری بود.[۲۳]
|
باشگاه ورزشی پرسپولیس متعلق به «شرکت سی. آر. سی» در دی ماه سال ۱۳۴۲ به دست علی عبدُه در اوین و جاده قدیم شمیرانات بنیانگذاری شد. باشگاه اصلاً در بولینگ و چند ورزش دیگر فعال بود (بولینگ عبده) و یک تیم فوتبال در دسته دوم تهران داشت.[۱۳][۲۵][۲۶] در آن سو، و در تاریخ ۱۸ تیر ۱۳۴۶؛باشگاه شاهین که در دهه ۱۳۴۰ بازیکنان زیادی در تیم ملی ایران داشت و در میان مردم محبوب بود، به دستور سازمان ورزش و تفریحات ایران رسماً منحل شد.[۲۷][۲۸] با رایزنی‌های عبده با پرویز دهداری (مربی شاهین) و مسعود برومند (سرپرست شاهین)، بیشتر بازیکنان باشگاه شاهین به پرسپولیس پیوستند و باعث شهرت و محبوبیت آن شدند.[۱۳][۲۸][۲۹][۳۰] دهداری مربی و برومند سرپرست پرسپولیس شدند و باشگاه توانست در مسابقات رده‌بندی دسته‌های کشور در گروه خود اول شود و به بالاترین دسته لیگ فوتبال ایران راه یابد.[۱۳] آن‌ها در مسابقات قهرمانی آسیا (مسابقاتی که میان تیم‌های ایرانی برای شرکت در جام باشگاه‌های آسیا برگزار شد) نیز قهرمان شدند و به عنوان نخستین نماینده ایران به جام باشگاه‌های آسیا رفتند.[۱۳][۳۱][۳۲]
در سال ۱۳۴۸، محمود خیامی، مدیر کارخانه ایران ناسیونال که از هواداران شاهین بود تصمیم گرفت برای تبلیغ خودروی تازه تولید پیکان از بازیکنان پرسپولیس استفاده کند[۱۳] و پس از امضای پروتکل همکاری با عبده[۳۰] بازیکنان پرسپولیس به شکل دسته‌جمعی به باشگاه پیکان کوچیدند[۲۹] و با این تیم موفق به کسب مقام قهرمانی در جام جام باشگاه‌های تهران ۱۳۴۸ شدند، در حالی که پرسپولیس در جایگاه یازدهم قرار گرفت.[۳۳] یک سال بعد بازیکنان به پرسپولیس بازگشتند و تحت رهبری حسین فکری،[۳۰] پس از تاج در جای دوم جام باشگاه‌های تهران ۱۳۴۹ قرار گرفتند.[۳۴] در همین سال دست پرسپولیس از جام منطقه‌ای هم کوتاه ماند.[۳۵]
دهه ۱۳۵۰ تا انقلاب
در سال ۱۳۵۰، پرسپولیس تحت مربیگری آلن راجرز در دومین دوره جام منطقه‌ای به قهرمانی رسید. یک سال بعد، عبده اعلام کرد باشگاه پرسپولیس حرفه‌ای است[۲۹][۳۰] و بازیکنانش فقط در بازی‌های حرفه‌ای شرکت خواهند کرد؛ بنابراین بازیکنان به دو دسته تقسیم شدند و عده‌ای در تیم حرفه‌ای و عده‌ای در تیم آماتور عضویت یافتند.[۳۶] در آن سال مسابقات فوتبال کشوری در ایران برگزار نگردید، و پرسپولیس که در جام باشگاه‌های تهران ۱۳۵۱ با تیم آماتورهایش شرکت کرده‌بود، در میان ۱۶ تیم در جای یازدهم قرار گرفت.[۳۷] در آن دوره پرسپولیس در ورزشگاه اختصاصی خود موسوم به ورزشگاه آپادانا[۳۸]تمرین می‌کرد و عبده برای فعال نگه‌داشتن تیم اصلی، باشگاه‌های صاحب‌نامی همچون سائوپائولو و چلسی را برای بازی دوستانه به تهران آورد.[۳۶] اما در سال ۱۳۵۲ به دلیل عدم وجود زیرساخت‌های فوتبال حرفه‌ای در ایران[۱۳] و اعتراض خسروانی به آتابای، رئیس وقت فدراسیون فوتبال ایران[۳۶] عبده پس از فروش ورزشگاه باشگاه فعالیت حرفه‌ای پرسپولیس را منحل کرد.[۲۹][۳۰][۳۸]
پرسپولیس در این سال‌ها، کم‌کم از مکتب شاهین فاصله گرفت.[۱۳]
جام تخت جمشید در سال ۱۳۵۲ بازگشایی شد. در ۵ دوره‌ای که از این جام برگزار شد، پرسپولیس همواره از بهترین تیم‌ها بود و به ۲ قهرمانی (۱۳۵۲ و ۱۳۵۴) و ۳ نایب‌قهرمانی (۱۳۵۳،۱۳۵۵ و ۱۳۵۶) رسید.[۱۳][۳۰][۳۹] جام تخت جمشید ۱۳۵۷ نیز در حال انجام بود که با روی دادن انقلاب نیمه‌کاره ماند. پرسپولیس در این جام با یک امتیاز کمتر از شهباز، دوم بود.[۴۰]پرسپولیس تا پایان جام تخت جمشید پرافتخارترین باشگاه فوتبال ایران بود.[۱۳]
پس از انقلاب
انقلاب و دهه ۱۳۶۰
پس از انقلاب، باشگاه تحت تأثیر آن قرار گرفت و لیگ کشوری فوتبال ایران منحل شد.[۲۴] بسیاری از بازیکنان تیم عوض شدند،[۱۳][۴۱] اما توانستند در جام شهید اسپندی (۱۳۵۸) قهرمان شوند.[۳۰] با آغازجنگ ایران و عراق و دهه ۱۳۶۰، لیگ فوتبال سراسری ایران همچنان تعطیل بود (تا سال ۱۳۶۸ که جام قدس برگزار گردید) و پرسپولیس تنها در جام باشگاه‌های تهران شرکت می‌کرد.[۲۹] این باشگاه در ۱۰ دوره برگزاری این جام در دهه ۶۰، به ۷ قهرمانی و ۲ نایب‌قهرمانی دست یافت.[۳۰][۴۲] در سال ۱۳۶۶، پرسپولیس در کنار قهرمانی در جام حذفی تهران و جام باشگاه‌های تهران، موفق به کسب اولین قهرمانی خود در جام حذفی ایران هم شد تا در یک سال ۳ جام بگیرد.[۳۰]
دهه ۱۳۷۰
دهه ۱۳۷۰، برای باشگاه موفقیت‌آمیز بود و با یک قهرمانی در جام برندگان جام آسیا[۴۳] آغاز شد. پرسپولیس در ۱۰ دوره جام آزادگان شرکت کرد و به ۴ قهرمانی و ۳ نایب‌قهرمانی دست‌یافت.[۳۰][۴۴] این باشگاه در این سال‌ها از پایه‌های اصلی تیم ملی فوتبال ایران بود،[۴۵] تا جایی که در جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه ۹ نفر از ۲۲ بازیکن ایران در آن زمان عضو این تیم بودند.[۴۶] پرسپولیس در این دهه به ۲ قهرمانیجام حذفی و ۳ بار سومی جام باشگاه‌های آسیا نیز دست یافت.[۳۰][۳۱]
دهه ۱۳۸۰
با آغاز دهه ۱۳۸۰، لیگ برتر فوتبال ایران راه‌اندازی شد و پرسپولیس در نخستین دوره آن قهرمان شد.[۴۷][۴۸] فصل بعد، پرسپولیس از نخستین دوره لیگ قهرمانان آسیا حذف شد[۴۹] و در لیگ نتایج خوبی نگرفت. این سال‌ها آغاز دورانی بود که سالنامه رسمی باشگاه آن را «دوران جدال با بحران» نامیده‌است، تا جایی که پرسپولیس حتی مقام ۹ام لیگ را هم تجربه کرد.[۳۰] دو فصل بعد، پرسپولیس پس از ۶ سال دوری از جام در جام خلیج فارس ۸۷–۱۳۸۶ به قهرمانی رسید[۵۰] و این دهه را با دو قهرمانی متوالی در جام حذفی (۸۹–۱۳۸۸ و ۹۰–۱۳۸۹) به پایان برد.[۵۱]
نام، نشان‌واره و رنگ
پرسپولیس یک واژهٔ یونانی به معنای شهر پارسی است که از دو واژهٔ «پرسه» (به یونانی: Πέρσης) به معنای پارسی و «پولیس» (به یونانی: Πόλις) به معنای شهر تشکیل شده‌است. یونانیان باستان بهپارسه یا تخت جمشید، پایتخت دودمان هخامنشیان، پرسپولیس می‌گفتند.[۵۲]
پس از انقلاب و در سال ۱۳۶۰، سازمان تربیت بدنی نام بولینگ عبده را به مجموعه ورزشی شهید چمران تغییر داد و قرار شد پرسپولیس از سال ۱۳۶۱، با نام دیگری فعالیت کند.[۵۳] بازیکنان در اعتراض به این تصمیم، در بازی با هما در جام باشگاه‌های تهران حاضر نشدند و قهرمانی این مسابقات را از دست دادند.[۴۱][۵۳]
در دی ۱۳۶۵، پرسپولیس تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی قرار گرفت. بنیاد مستضعفان تصمیم گرفت نام تیم را به «آزادی» تغییر دهد. بازیکنان با این تغییر نام موافق نبودند.[۵۳] در ۲۷ بهمن ۱۳۶۵، نام باشگاه رسماً به «پیروزی» تغییر یافت. اداره کل تربیت بدنی استان تهران در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که «این تغییر نام به پیشنهاد بازیکنان صورت گرفته‌است.»[۵۴] با این وجود، رسانه‌ها و مردم ایران بیشتر نام پرس
