رویکرد رجیو امیلیا و روشِ میزان (بخش دوم)

Reggio emilia & Mizan educational

خلاصه :

نوشته هایی که از شباهت ها و تفاوت های یک روش آموزشی جهانی با روش میزان می گوید.

در این مقاله و مقالات بعدی سلسله مطالبی با موضوع مقایسه ی رویکردهای آموزشی رایج در دنیا و روش میزان منتشر می شود. منبع اصلی این مطالب، کتاب «رویکرد های آموزشی» اثر استاد ناصر یوسفی و کتاب «نگاهی بر روش میزان» اثر آقایان استاد حمید دادگسترنیا، محمدجواد علی اکبریان و حسین رحیمی است.

نگاهی به مطالب گذشته :

رویکرد رجیوامیلیا و روشِ میزان (بخش اول)

نقش معلم در مدارس میزان و رجیو امیلیا

در جدول زیر نقش معلم در هر دو روش مقایسه شده است :

روشِ میزان	الگوی رجیو
فعالیت ها و رفتارهای متربیان را به طور دقیق مشاهده و در دفتر مخصوص ثبت می کند.	محقق و پژوهش گری است که به طور مداوم کودک را مورد شناخت و ارزیابی قرار می دهد.
به اصلِ آزادی عمل حداکثری کودک در مدرسه پایبند است و کودک را به تفکر و چالش دعوت می کند. (کلاس پژوهش در میزان به منظور ارائه ایده های متربیان است)	می کوشد که در کلاس فضای کاملا آزادی را برای پرسش، توضیح خواستن، ارائه ایده ها، فکرهای نو و چالش برانگیز به وجود بیاورد.
صرفا معلم راهنما در هر پایه ی تحصیلی، گزارشات ثبت شده از سوی مربیان را در صورت صلاحدید به خانواده اطلاع می دهد و انتظارات اولیا را نیز بررسی می کند.	پلی بین والدین، جامعه ی محلّی و کارشناسان با کودک است و از طریق تعامل با خانواده ها در صدد است تا به نیاز های والدین نیز توجه کند.
موظف به آموزش سرفصل های تعیین شده از سوی برنامه ی درسی ملی آموزش و پرورش است و تنها با طراحی کاربرگ های آموزشی می تواند به غنی شدن مطالب کمک کند.	در محتوای برنامه ی درسی و اهداف آموزشی دخالت مستقیم دارد و با کمک اولیا و کارشناسان به تعیین محتوای آموزشی مدرسه مبادرت می ورزد.

مبانی آموزش در رجیوامیلیا و انطباق آن با روشِ میزان

چهار اصلی که مالاگازی به عنوان زیربنای نگرشی این روش مطرح کرد، موجب شد تا مبانی و اصول کار در این سیستم شکل بگیرد. این مبانی به نوعی سیاست های کلی کار با کودکان را دراختیار مربیان قرار می دهد.

رشد یکپارچه (در نظام آموزشی رجیو امیلیا این اعتقاد وجود دارد که کودکان از صدها زبان مختلف برای ارتباط گیری استفاده می کنند. مالاگازی برخلاف پیاژه معتقد است که باید به تمام جنبه های رشد هوشی کودک (عقل، احساس، حرکت و..) توجه کرد و آن ها را با هم پیش برد.طراحان روش میزان نیز بر توجه به تفاوت های فردی کودک تاکید می کنند اما درباره ی تقویت هوش های مختلف کودک تاکنون اصولی تنظیم نکردند.)
محیط به عنوان مرکز آموزشی (آموزش در تداوم فضایی است که پیرامون کودک جریان دارد به همین دلیل این سیستم در کل جامعه ی پیرامون کودک حساس است. مالاگازی در 1985 در یک سخنرانی می گوید : «آنچه را که می خواهی کودک بیاموزد، برایش در محیط پخش کن و فرصت بده که به شیوه ی غیرمستقیم آن ها را جذب کند.» در روش میزان آموزش در بستر مدرسه صورت می گیرد اما محیط پیرامون او اهمیت دارد. البته جنسِ اهمیت آن با رجیو متفاوت است. به اولیا توصیه می شود که از ثبت نام در کلاس های خارج از مدرسه خودداری کنند. همچنین یکی از برنامه های مدرسه، جلسات منظم ماهانه به منظور آموزش خانواده ها در رفتار با فرزندان است.)
هنر و رشد عاطفی (امیلیا خیلی مبتنی بر هنر است و بچه ها فقط در حوزه ی هنر کار می کنند و در جنبه های دیگر مانند ریاضیات توانایی خاص به دست نمی آورند که در میزان چنین نیست.)
مستند سازی (در برنامه های آموزشی رجیوامیلیا و همچنین روش میزان، مستندسازی نقش مهم و اساسی دارد و شامل گزارش های روزانه ی معلمین، گزارش فعالیت های خاص، عکس و فیلم برداری و نمونه ی کارهای کودکان می شود.)
آموزش مبتنی بر پروژه (در سیستم رجیوامیلیا، پروژه ها بسیار خودنمایی می کنند. عمیقا این اعتقاد وجود دارد که پی گیری پروژه بزرگ ترین آموزشی است که می توان برای کودکان فراهم کرد. در مدارس میزان، پروژه های آموزشی به اندازه ی رجیو پررنگ نیست اما یکی از برنامه های مهم مدرسه است.)

پروژه ی مزرعه ی ما ؛ نمونه ای از رویکرد پروژه محور در روش میزان

در تابستان سال 1396، با نظر کارشناسان روشِ میزان (دکتر مدرسی و سرکارخانم نجفی) و حضور تعدادی از مربّیان (جناب آقای حسینی، جناب آقای مختاری نژاد و سرکارخانم احمدی) پروژه ای تحت عنوان «مزرعه ی ما» در محل پیش دبستان میزان آغاز شد. موضوع پروژه ساخت یک مزرعه بود که در ده جلسه با توجه به نیاز های متربیان صورت گرفت.

نوآموزان در ظاهر روی یک موضوع متمرکز شدند اما به طور غیرمستقیم با اولویت بندی نیازها، گفت و گو، جمع آوری اطلاعات، طراحی نقشه و بسیاری از مهارت های دیگر آشنا شدند.

تصاویر و همچنین فیلم کوتاهی از این پروژه، ذیل این مقاله پیوست شده است.

پی نوشت :

یکی از مدارسی که در ایران کاملا مبتنی بر روش رجیو امیلیا اداره می شود و بیشتر آموزش ها به صورت پروژه صورت می گیرد، «خانه ی یادگیری رها» واقع در خیابان مخبری شرقی تهران است.کودکان در این مدرسه دسته‌بندی نمی‌شوند و امکان این را می‌یابند که با هم‌سالان، بزرگ‌ترها و کوچک‌ترها ارتباط مؤثر داشته باشند و در محیطی مشارکتی هم‌دیگر را حمایت کنند و از یک‌دیگر یاد بگیرند. بازدید از این مدرسه که به صورت مشارکتی و با حمایت موسسه پژوهشی کودکان دنیا تاسیس شده است، قطعا خالی از لطف نیست.