آشنایی با منارجنبان اصفهان

خلاصه :

منارجنبان یکی از مشهور ترین آثار تاریخی ایران است که در خیابان آتشگاه، در فاصله شش کیلومتری غرب شهر اصفهان و در مسیر اصفهان به نجف آباد، در محله ‌ای به نام کارلادان واقع شده ‌است.

منار جنبان بنایی است کهن، به صورت یک بقعه و دو مناره که بر فراز مقبره ی عارفی گمنام به نام عمو عبدالله کارلادانی، بنا شده و بر اساس تاریخ سنگ نوشته، این مقبره در سال ۷۱۶ هجری قمری ساخته شده است. این بنا با مساحتی حدود ۱۴۶ مترمربع و مناره هایی به ارتفاع هفت و نیم متر از سطح بام، یکی از آثار معماری دوره ایلخانیان به شمار می رود.

آدرس : شش کیلومتری غرب شهر اصفهان و در مسیر اصفهان به نجف آباد

سقف بنا با کاشی کاری های لاجوردی و فیروزه ای پوشانده شده و چشم هر بیننده ای را به خود خیره می کند. بر فراز این بنا که از شاهکارهای معماری ایران است، دو مناره ی زیبا قرار گرفته که ارتفاع هرکدام از سطح زمین ۱۷.۵ متر و پهنایشان هم ۹ متر می باشد.

نکته مهم در مورد این بنا این است که با حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر، بلکه کل بنا مرتعش می شود. جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کرده اند، در مشاهدات خود مناره هایی را معرفی کرده اند که در نقاط دیگر جهان، همین خصوصیت را داشته اند. در کشورهای عراق و عربستان هم منار جنبان های زیادی وجود دارد. آنچه مسلم است، این بنا با چنین هدفی طراحی نشده و از این رو حرکت دادن بیش از حد آن، باعث تخریب این اثر تاریخی و ارزشمند خواهد شد. در حال حاضر از این اثر تاریخی، به شدت مراقبت و حفاظت می شود.

با حرکت دادن یک مناره نه تنها مناره دیگر، بلکه کل بنا مرتعش می شود

از داخل ایوان این بنا، باید به وسیله پلکان مارپیچی بالا رفت تا به پشت بام و مناره ها رسید. در سالیان گذشته، بازدیدکنندگان منارجنبان، آزادانه تا بالای مناره‌ها می رفتند و اقدام به تکان دادن آن می کردند، اما در سال های اخیر، مسئولان برنامه ای ترتیب داده اند که در هر نیم ساعت یک نفر از راهنمایان که آشنا به مقدار نیروی لازم برای تکان دادن مناره ها است، به بالای یکی از مناره ها رفته و آن را تکان می دهد تا بازدیدکنندگان به خوبی اهتزاز آن را مشاهده کنند و در عین حال از ایجاد آسیب های احتمالی به بنا نیز پیش گیری شود.

از داخل ایوان این بنا، باید به وسیله پلکان مارپیچی بالا رفت تا به پشت بام و مناره ها رسید

تکان خوردن مناره های منارجنبان، تا مدت ‌ها برای دانشمندان سوال برانگیز بود. معماری اسرار آمیز این بنا برای بسیاری، هنوز هم در هاله ای از ابهام باقی مانده‌ است. منطقی ‌ترین علتی که برای تکان خوردن مناره‌ها وجود دارد، پدیده فیزیکی تشدید یا پدیده زئوناس است.  به بیان ساده تر می توان گفت که مولکول های هر جسمی در حال تحرک هستند، برخی متحرک تر و برخی کم جنب و جوش بوده و فقط کافی است تکانی به آن بدهیم و نیرویی وارد کنیم تا به جنب و جوش بیافتند. با تکان دادن یک مناره، مناره دیگر که کاملا شبیه به آن یکی مناره است هم می جنبد و نیروی وارد شده بر یک مناره، در تمامی ساختمان پخش می شود و همه بنا را به لرزه می اندازد. چون مناره‌ ها، سبک معماری مشابهی دارند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر می ‌گذارد. اما هنوز هم دلیل تکان خوردن منارجنبان، با قطعیت مشخص نشده است.

هنوز هم دلیل تکان خوردن منارجنبان، با قطعیت مشخص نشده است.

طی سالیان اخیر، سازمان میراث فرهنگی اصفهان، تلاش بسیاری برای رفاه بازدیدکنندگان این بنای تاریخی انجام داده است. پس از ورود به این مکان، با محوطه ای سرسبز و سنگ فرش شده، رو به رو میشویم که در اطراف آن فروشگاه کوچکی وجود دارد که بستنی و تنقلات به فروش می رساند. در ایام تعطیلات، فروشگاه های موقتی جهت فروش سوغات و کتابچه های راهنمای بناهای تاریخی اصفهان، در محوطه این بنا دایر می شود. چایخانه سنتی، وضوخانه، سرویس بهداشتی و یک نمازخانه کوچک جهت برپایی نماز، از دیگر امکاناتی است که برای این مکان دیدنی فراهم شده است.

این بنا به دست شیح بهایی ساخته شده