روبات سورنا (روباتیک)

خلاصه :

رونمایی از سورنا ۲

طراحی و ساخت ربات انسان‌نما، یکی از فناوری‌های در حال رشد در سطح جهانی می‌باشد، که تاکنون دانشگاه‌ها و صنایع مطرح دنیا پیشرفت‌های زیادی در این حوزه داشته‌اند. هدف از طراحی، ساخت و هوشمندسازی این نوع ربات‌ها، استفاده از آن‌ها در موقعیت‌های کاری حساس و دشوار به جای انسان یا به عنوان همکار در کنار انسان می‌باشد. کاربرد بخش‌های مختلف بدن ربات انسان‌نما، در قسمت‌های مختلف صنعت، آن را به موضوعی کاربردی و جذاب برای صنعت و دانشگاه تبدیل نموده‌است. این امر، سبب مطرح شدن این فناوری روز دنیا، در ابعاد پروژه‌های ملی گشته است.

فناوری ربات انسان‌نما، سابقه‌ای چندین ساله در کشورهای پیشرفته دنیا دارد و در ایران نیز تاکنون تیم‌های تحقیقاتی متعددی در حوزه طراحی و ساخت ربات‌های انسان نما فعالیت کرده‌اند. این ربات‌ها که گهگاه در مسابقات رباتیک و جشنواره‌های علمی پژوهشی نمایش داده می‌شوند، عمدتاً در ابعاد کوچک بوده و پیچیدگی‌های دینامیکی ربات‌های انسان نما با ابعاد بزرگ را ندارند. طراحی، ساخت و هوشمندسازی ربات انسان نما با ابعاد و وزن نزدیک به انسان، که قابلیت انجام رفتارهای دقیق و نرم مشابه رفتارهای انسانی را داشته باشد، هدف اصلی پروژه سورنا بوده‌است. پروژه سورنا که هم‌اکنون نسل سوم آن در حال تکمیل است و تاکنون نسل‌های اول و دوم این ربات به بهره‌برداری رسیده‌است، توسط مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشگاه تهران(CAST) طراحی، ساخت و پیاده‌سازی شده‌است.

سورنا ۱

تیم مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشکده مهندسی مکانیک پردیس دانشکده‌های فنی دانشگاه تهران، با همکاری انجمن تخصصی مراکز تحقیق و توسعه صنایع و معادن و با دستیابی به دانش و فناوری طراحی، ساخت و برنامه‌ریزی ربات‌های انسان‌نما، اقدام به طراحی و ساخت ربات انسان‌نمای سورنا ۱ نمود. سورنا ۱ تنها به عنوان نمادی برای اعلام آغاز پروژه طراحی، ساخت و هوشمندسازی ربات انسان‌نما، در سال ۱۳۸۷ ارائه شد. این ربات ۱۶۵ سانتی‌متر قد و ۶۰ کیلوگرم وزن دارد و از قابلیت حرکت بر روی مسیر از قبل تعیین شده توسط موتورهای DC و سیستم مسیریاب و همچنین، حرکت و فعالیت به صورت دستی از طریق اپراتور برخوردار بوده‌است. علاوه بر این، سورنا۱ قابلیت تکلم متن‌های از پیش تعیین شده (در تمامی مراحل فعالیت) را نیز دارا بوده‌است. سورنا ۱ در روز ۲۴ آذر ماه ۱۳۸۷ در همایش انتخاب نوآوران برتر کشور رونمایی شد. نام‌گذاری این ربات بر اساس نام سردار اشکانی، سورنا انجام گرفته‌است.

سورنا ۲

در راستای تکمیل و توسعه ربات انسان‌نمای سورنا ۱، مراحل طراحی و ساخت نسل دوم ربات سورنا مجدداً در مرکز سیستم‌های پیشرفته دانشگاه تهران آغاز گردید. این ربات که در ابعاد و وزن مشابه انسان ساخته شده‌است قادر است همانند یک انسان ولی با سرعتی آهسته‌تر و با ترکیبی از حرکات دست، سر و پا گام بردارد. داشتن مجموعاً ۲۲ درجه آزادی در بالاتنه و پایین‌تنه و گام برداشتن با حفظ تعادل از ویژگی‌های بارز این نسل از ربات سورنا محسوب می‌شود. سورنا ۲ محصول بیش از ۱۰۰۰۰ نفر ساعت کار فشرده می‌باشد. مشخصات فنی سورنا ۲ در جدول زیر آورده شده‌است.

سورنا ۲ در کنار سورنا ۱