مقالات
عید نوروز
خلاصه :
می خواهیم درباره ی نوروز بیشتر بدانیم...این روز در ایران نویددهنده سال جدید است. ما این جشن باستانی و کهن را از اقوام مختلفی در منطقه به ارث بردهایم. جشنی که با رنگ و بویی ویژه، هویتی ایرانی گرفته و نماد پیوند اقوام و مردمان ایران است. نوروز را شروع رستاخیر طبیعت، موعد رویش و تولد نباتات میدانیم و باورمان بر این است که همگام با طبیعت، ما نیز باید روزگار نو و تازهای را با روح و روان تازه و پوشیدن لباس نو آغاز کنیم.
در برخی از منابع آن را به بابلیان نسبت دادهاند. بر این اساس، شروع برپایی جشن نوروز در ایران به سال ۵۳۸ قبل از میلاد، یعنی زمانی که کوروش بزرگ به بابل حمله کرد برمیگردد. در برخی منابع نیز زرتشت بانی این رسم معرفی شده است.
نوروز در دورهی اشکانیان و ساسانیان هم گرامی بود. در دوره ساسانیان، نوروز دستکم شش روز طول میکشید و به دو دوره نوروز کوچک و نوروز بزرگ بخشبندی شده بود. اسم دیگر نوروز کوچک، نوروز عامه بود و برای پنج روز، از یکم تا پنجم فروردین طول میکشید. روز ششم که به خردادروز مشهور بود، نوروز بزرگ یا نوروز خاصه نامیده میشد.
هر روزی که فرا میرسید، دستهای از طبقات مردم به درگاه شاه میرفتند و شاه به حرفهایشان گوش میداد و برای حل و فصل مشکلاتشات دستوراتی صادر میکرد. در روز ششم نیز فقط نزدیکان شاه بار داده میشدند.
روز جهانی عید نوروز
مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز را که ریشه ایرانی دارد در تقویم خود ثبت کرده است. در تاریخ ۸ مهر ۱۳۸۸، سازمان علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد (یونسکو)، نوروز را به عنوان میراث جهانی به ثبت رساند.
مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ ۴ اسفند ۱۳۸۸ برابر با ۲۳ فوریه ۲۰۱۰، روز ۲۱ ماه مارس را به عنوان «روز جهانی عید نوروز» به رسمیت شناخت. در متن تصویب شده توسط مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز جشنی با ریشه ایرانی و قدمتی بیش از ۳ هزار سال توصیف شده است که امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر آن را جشن میگیرند.
در تاریخ ۷ فروردین ۱۳۸۹ نخستین دوره جشن جهانی نوروز در تهران برگزار و این شهر به عنوان «دبیرخانه نوروز» تعیین شد. پس از آن در سال ۱۳۹۱ برای نخستین بار نوروز را در صحن عمومی سازمان ملل و یونسکو به میزبانی ایران جشن گرفتند و بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل، به این مناسبت پیامی صادر کرد.
آداب و رسوم عید نوروز در ایران
چهارشبنه سوری
مراسم نوروز از مجموعهای از جشنها و مناسبها تشکیل شده است. جشن نوروز ابتدا با چهارشبنه سوری شروع میشود. سپس نوبت به آخرین پنجشنبه سال و رفتن به مزار درگذشتگان میرسد.
سومین برنامه که بیشتر در خراسان برگزار میشود مراسم الفه است. این مراسم که در آرامگاهها، قبرستانها و مساجد بر پا میشود برای تکریم و احترام به گذشتگان است. طی این مراسم، شیرینی و کیک محلی (نان شیری، قطاب، گمک) در کنار سبزه بر سر سفره گذارده میشود.
خانهتکانی
از دیگر آداب و رسوم عید نوروز در ایران میتوان به خانهتکانی اشاره کرد. اقوام و مردمی که نوروز را جشن میگیرند به این مناسبت نیز پایبند هستند.
طی این برنامه، در آستانه تحویل سال تمام خانه و اسباب و اثاثیه گردگیری، شستشو و تمیز میشود. همچنین مردم کشورهایی مثل افغانستان و تاجیکستان هم این کار را انجام میدهند.
افروختن آتش
از دورن کهن، در برخی مناطق رسم آتش افروختن نیز متداول بوده. این رسم در ایران، آذربایجان و بخشهایی از افغانستان در قالب روشن کردن آتش در آخرین چهارشنبه سال (همان چهارشنبه سوری) مرسوم بوده است.
سفرهی عید نوروز (هفتسین)
پهن کردن سفره عید نوروز نیز رسمی مشترک در مراسم نوروز است. عناصر این سفره که در ایران سفرهی هفتسین نام دارد به دو نوع تقسیم میشوند:
- عناصری که جنبه نمادین دارند: مثل سیر، سکه، سمنو، سبزه، قرآن و…
- عناصری که جنبه خوراکی و پذیرایی از مهمان را دارند: مثل انواع و اقسام آجیل، شیرینی سنتی یا امروزی
در قرنهای گذشته، اکثر مردم فقط سالی یکبار میتوانستند پلو بخوردند که آن هم شب نوروز بود. در این شب، همه یا اکثر مردم پلو میپختند و از این پلوی نوروزی برای فقرا، سلمانیها، حمامیها، کدخدا و روحانی محل پیشکشی میبردند.
انداختن سفره نوروزی آداب و رسومی خاصی دارد و روی سفره وسایل دیگری از قبیل آیینه، شمع و آب نیز میگذارند. ماهی و تخممرغ رنگی نیز در این بین دیده میشوند.
امیدوارم از مطلبم لذت برده باشید.
M.vesal
۳ سال پیش
mr.mrd
۳ سال پیش