اجرام آسمانی

در فاصله 460 سال نوری از زمین هفت ستاره پر نور شکلی شبیه به انگو را که با آن خوشه پروین , ثریا و یا M45  نام داده اند، وجود دارد که گذشتگان به دلیل  حضور هفت ستاره اصلی و پر نور از آن با نام هفت خواهر آسمان نیز یاد می کنند.
 
 این خوشه ستاره از بیش از صدها ستاره تشکیل شده اما هفت ستاره اصلی آن با چشم غیر مسلح قابل رویت است به طوری که گذشتگان برای سنجش بینایی از آن استفاده می کردند و بر این اعتقاد بودند که اگر شکارچی بتواند این هفت ستاره را با چشم ببیند دارای چشم های تیز بین و سالمی است در غیر این صورت چسمانش ضعیف می باشد.

خوشه ستاره ای پروین که در رده خوشه های باز جای می گیرد شانه های صورت فلکی ثور یا گاو را در آسمان تشکیل می دهد و قدر یا درخشندگی کلی آن حدودا 4/1 میباشد و مساحتی معادل 120 دقیقه مربع را در آسمان از آن خود کرده است .
 
در زمان قدیم مردم یونان باستان برای تست بینایی از خوشه پروین استفاده میکردند.

سیاه چاله به ناحیه‌ای از فضا گفته می‌شود که در آن جرم بسیار زیادی در ناحیه‌ای بسیار کوچک متمرکز شده است. برای نمونه فرض کنید جرمی به اندازه ۱۰ برابر خورشید در ناحیه‌ای به اندازه قطر نیویورک جمع شده باشد. جالب است بدانید یک قاشق غذاخوری از جرم سیاه چاله، جرمی برابر با ۹۰۰ میلیارد تن را دارد. این فضای بسیار متراکم منجر به ایجاد میدان گرانشی قدرتمندی خواهد شد به نحوی که حتی نور نیز نمی‌تواند از آن فرار کند. در حقیقت در این ناحیه، فضا-زمان بسیار خم شده و حالت نقطه‌ای پیدا می‌کند. در شکل زیر به صورت کیفی میزان خم شدن صفحه فضا-زمان در حضور خورشید، ستاره نوترونی و سیاه چاله نشان داده شده است.

ایده وجود داشتن جسمی بسیار سنگین در فضا به قرن‌ها پیش باز می‌گردد. اما برای اولین بار این ایده با استفاده از نسبیت عام انیشتین پیش‌بینی شد. این نظریه پیش‌بینی کرد، هنگامی که ستاره‌ای سنگین بمیرد، ناحیه‌ای با جرم سنگین از آن باقی خواهد ماند. اگر جرم ناحیه باقیمانده، بیشتر از ۳ برابر جرم خورشید باشد، نیروی گرانش بر دیگر نیرو‌ها غلبه کرده و منجر به متمرکز شدن جرم می‌شود. نهایتا این جرم متمرکز شده منجر به تشکیل سیاه چاله می‌شود.

معمولا شناسایی یک سیاه چاله با استفاده از نحوه حرکت اجسامِ اطراف آن انجام می‌شود. اگر یک سیاه چاله از ناحیه‌ای از فضا عبور کند که اجسامی نیز اطراف آن قرار داشته باشند، در این صورت تمامی آن اجسام به درون سیاه چاله مکیده خواهند شد. در ادامه مکیده شدن ستاره درون یک سیاه‌چاله با استفاده از یک انیمیشن نشان داده شده است. گردایان میدان گرانشی نیز در نزدیکی سطح سیاه‌چاله بسیار زیاد است. اجازه دهید این جمله را ساده‌تر کنیم. فرض کنید شما به سمت یک سیاه‌چاله نزدیک می‌شوید، در این صورت اندازه نیروی جاذبه روی سر شما و روی پاهایتان متفاوت است. بنابراین بدن همچون آدامس کشیده شده و به درون سیاه‌چاله مکیده خواهد شد.

3. کهکشان

ما در سیاره ای به نام زمین زندگی می‌کنیم که بخشی از منظومه شمسی کهکشان ما است. اما منظومه شمسی ما کجاست؟ قسمت کوچکی از کهکشان راه شیری است که به طور مفصل می‌توانید در مورد آن‌ها در مطالب منظومه شمسی و کهکشان راه شیری بخوانید.

کهکشان مجموعه عظیمی از گاز، گرد و غبار، ستاره و منظومه شمسی مربوط به خود است. اجزای یک کهکشان توسط نیروی جاذبه کنار هم نگه داشته می‌شوند. کهکشان ما یعنی کهکشان راه شیری دارای یک سیاهچاله بسیار سنگین در میانه خود است که گرانش بسیار بالای این سیاه چاله سبب می‌شود که اجزای کهکشان در کنار هم باقی بمانند.

وقتی به ستاره‌های آسمان شب نگاه می‌کنید ستاره‌های دیگری را در کهکشان راه شیری می‌بینید. اگر واقعاً نقطه‌ای که در آن ایستاده‌اید تاریک و به دور از نور شهرها و خانه‌ها باشد، می‌توانید گروه‌های غبارآلود راه شیری را که به آسمان کشیده شده‌اند را ببینید.
غیر از ما کهکشان‌های بسیار زیادی وجود دارد تعداد آن‌ها به قدری زیاد است که ما حتی شاید قادر به شمردن همه‌ آن‌ها نباشیم!

تلسکوپ فضایی هابل به مدت 12 روز فضای کوچکی در آسمان را مورد بررسی قرار داد و توانست 10 هزار کهکشان با هر اندازه، شکل و رنگ رصد کند. برخی دانشمندان باور دارند که بیش از صد میلیارد کهکشان در جهان وجود دارد.

بعضی از کهکشان‌ها مانند کهکشان ما مارپیچ شکل هستند. آن‌ها بازوهای خمیده‌ای دارند که آن را مانند یک چرخ‌دنده نشان می‌دهد. کهکشان‌های دیگری نیز وجود دارند که شکلی صاف و بیضی دارند و کهکشان‌های بیضوی نامیده می‌شوند.

همچنین کهکشان‌هایی وجود دارد که مارپیچ یا بیضی نیستند. آن‌ها شکل نامنظمی دارند و شبیه حباب هستند. نوری که از هر یک از این کهکشان‌ها می‌بینیم از ستاره‌های درون این کهکشان‌ها ناشی می‌شود.

تصویر ۱: این نمودار تصاویر شماتیک سه نوع اصلی کهکشان (بالا) و عکس‌های واقعی کهکشان (پایین) را نشان می‌دهد.

گاهی اوقات کهکشان‌ها بیش از حد به هم نزدیک می‌شوند و به یکدیگر برخورد می‌کنند. محققان اعتقاد دارند که کهکشان راه شیری ما روزی به آندرومدا نزدیکترین کهکشان در اطراف ما برخورد خواهند کرد. اما در حال حاضر جای نگرانی نیست زیرا این اتفاق در حدود پنج میلیارد سال دیگر رخ می‌دهد.

4. سحابی سر اسب

«سحابی سر اسب» (Horsehead Nebula)، یکی از معروف‌ترین سحابی‌ها در آسمان است که در شرقی‌ترین نقطه «صورت فلکی شکارچی» (Orion Constellation) قرار گرفته است و ۱,۵۰۰ سال نوری تا زمین فاصله دارد. این سحابی، به صورت تورفتگی‌های تاریک و یک «سحابی گسیلشی» (Emission Nebula) قرمز، در مرکز تصویر زیر قرار دارد. دلیل تاریکی سحابی سر اسب آن است که این سحابی حقیقتا یک «ابر غباری» (Dust Cloud) تیره است که در مقابل یک سحابی گسیلشی قرمز قرار دارد.

همچون ابرهایی که در جو زمین قرار دارند، این ابر کیهانی به طور اتفاقی یک شکل قابل تشخیص به خود گرفته است. پس از هزاران سال، حرکات داخلی ابرها موجب تغییر شکل این سحابی خواهد شد. رنگ قرمز سحابی گسیلشی به دلیل نوترکیب الکترون‌ها با پروتون‌ها برای شکل دادن اتم‌های هیدروژن، ایجاد می‌شود. در سمت چپ تصویر، «سحابی شعله» (Flame Nebula)، از دیگر سحابی‌های موجود در صورت فلکی شکارچی و به رنگ نارنجی است که رشته‌هایی را از ذرات گرد و غبار در خود دارد. همچنین، در سمت چپ و پایین‌تر از سحابی سر اسب، انعکاس آبی «سحابی بازتابی» (Reflection Nebula) قرار دارد که نور آبی ستارگان اطراف خود را منعکس می‌کند.

5. ستاره دنباله دار هالی

دنباله‌دار هالی بدون شک معروف‌ترین دنباله‌دار تاریخ است. دنباله‌داری که هر ۷۵ سال یک بار به نزدیکی زمین می‌رسد و افراد خوش‌اقبال می‌توانند آن را دو بار در طول زندگی‌شان ببینند.

هالی آخرین بار در سال ۱۹۸۶ به نزدیکی زمین رسید و هنوز زمانی طولانی تا بازگشت آن در سال ۲۰۶۱ باقی مانده است.

نام این دنباله‌دار برگرفته از نام ادموند هالی، اخترشناس انگلیسی، است. او گزارش‌های مربوط به پدیدار شدن دنباله‌دارهایی در سال‌های ۱۵۳۱، ۱۶۰۷ و ۱۶۸۲ را بررسی کرد و به این نتیجه رسید این سه رویداد در واقع مرتبط با یک دنباله‌دارند. بر همین اساس هالی پیش‌بینی کرد همین دنباله‌دار در سال ۱۷۵۸ بار دیگر به آسمان بازخواهد گشت.

متاسفانه ادموند هالی نتوانست ظهور دوبارهٔ این دنباله‌دار را ببیند و پیش از آن از دنیا رفت. اما پیش‌بینی او به حقیقت پیوست و پس از آن این دنباله‌دار به هالی معروف شد.

بیشتر این اطلاعات در سریال کیهان ادیسه فضا زمانی هست. حتما این سریال خوب رو ببینید.