نقشه کشی ذهنی

خلاصه :

نقشه کشی ذهنی چیست؟

نقشه کشی ذهنی سال هاست که در کشور های پیشرفته مورد استفاده قرار می گیرد و دانش اموزان و دانشجویان کشور هایی مثل امریکا، آلمان، فنلاند، ژاپن و سایر کشور های توسعه یافته جهان از آن به عنوان یکی از روش های خلاصه نویسی استفاده می کنند. نقشه کشی ذهنی به طور ساده به معنای فرآیندی است که به تولید یک نقشه ذهنی منجر می شود. تونی بوزان که به نوعی بنیان گذار نقشه ذهنی است آن را اینگونه توصیف می کند: “نقشه ذهنی نوعی ابزار است که برای به تصویر کشیدن مطالب مختلف، و نشان دادن ارتباط بین آن ها به کار می رود. هرکدام از این مطالب و نکات توسط خط کشی هایی به سایر نکات متصل می شود و در نتیجه ما شبکه از اطلاعات خواهیم داشت که ارتباط بین هر یک از آنها با دیگری به خوبی مشخص شده است.” پس می توان گفت که نقشه های ذهنی یا همان مایند مپ ها به ما کمک می کنند تا حجم زیادی از اطلاعات را خلاصه کرده و حتی ارتباط بین آن ها را هم مشخص کنیم.

چرا باید از این روش استفاده کنیم؟

1- طراحی نقشه های ذهنی به این شکل است که مخاطب را سر در گم نمی کند و تمام مطالب و روابط در آنها به راحتی و خوبی دسته بندی شده اند.

2- با یک نگاه کوتاه و ساده به راحتی میتوان در مورد مبحثی که میخواهیم مطالعه کنیم اطلاعاتی بدست آوریم.

3-  هم از خستگی مغز هنگام مطالعه جلوگیری می کند و هم میزان یادگیری را افزایش می دهد.

4- ما با یاد گرفتن آن می توانیم به راحتی و تنها با یک ورق کاغذ و چند عدد مداد یا خودکار به راحتی برای خود یک نقشه ذهنی درست کنیم.

این تکنیک چه کاربردهای دیگری دارد؟

علاوه بر مطالبی که گفتیم، نقشه کشی ذهنی به شما در زمینه های دیگری نیز کمک خواهد کرد. به طور کلی می توان این استفاده ها را به سه دسته تقسیم بندی کرد:

1. پیشبرد و برنامه ریزی اهداف کاری به کمک نقشه ذهنی
   • شرکت در یک کنفرانس مهم و یا ارائه مطالبی را در جلو جمعی از حاضرین
   • طراحی دوره های آموزشی
   • بسیاری از افراد دارای کشب و کارهای مختلف هم برنامه فروش خود را در قالب یک نقشه ذهنی رسم می کنند و بر طبق آن در بازار عمل می کنند.
   • بسیاری از مدیران برای طراحی جلسات مختلف در محیط کار، از نقشه کشی ذهنی استفاده می کنند.
   • دسته بندی یافته های تحقیقات هم می تواند به راحتی در قالب یک نقشه ذهنی انجام شود.
   • دسته بندی کردن مطالبی که قرار است در مصاحبه به زبان بیاورید.
2. طراحی نقشه ذهنی برای تحصیل (اگر دانش آموزان و دانشجویان به جای استفاده از روش های قدیمی از نقشه کشی ذهنی استفاده کنند، می توانند از پتانسیل های پنهان مغز خودشان نیز استفاده کنند.)
   • نقشه کشی ذهنی به سبب اینکه رنگهای مختلفی در آن وجود دارد، می تواند حتی باعث تقویت حافظه برای درس خواندن هم شود.
   • افزایش قدرت تجزیه و تحلیل مطالب در مغز و یادگیری مؤثر
   • یادگیری زبان های جدید: شما می توانید بخش های مرتبط به هر زبان مثل گرامر را به کمک شاخه های مختلف به آن وصل کنید و سپس جزئیات مربوط به هر قاعده و قانون را به آنها اضافه کنید.
   • خلاصه کردن درس
3. مدیریت زندگی شخصی به کمک نقشه کشی ذهنی
   • برنامه ریزی و تعیین اهداف: شما می توانید برای هر کدام از اهداف تان یک نقشه ذهنی طراحی کنید و در ان تمام مراحلی که برای رسیدن به آن باید پشت سر بگذارید را پیش بینی کنید. این کار به شما کمک می کند که هم طرحی کلی از هرکاری که قرار است انجام دهید داشته باشید، هم در هنگام مواجهه با هر مشکلی به راحتی بتوانید آن را حل کنید. 
   • برنامه ریزی مالی:  شما به کمک نقشه ذهنی می توانید تا حد زیاید مخارج ماه آینده خود را برنامه ریزی و دسته بندی نمایید.

چگونه یک نقشه ذهنی طراحی کنیم؟

1. برای شروع همانطور که گفتیم ایده یا موضوع اصلی را در وسط صفحه قرار دهید و دور آن یک دایره (یا هر شکل دیگری) بکشید. پیشنهاد می کنیم که حتما صفحه را به صورت افقی قرار دهید تا فضای بیشتری در اختیار داشته باشید.
2. حالا تمام نکات مهم جزئی تر را به کمک خط هایی به آن وصل کنید. فراموش نکنید که تنها کلید واژه ها را ذکر کنید
3. سپس همین کار را هم در مورد مطالب جدیدی که اضافه کرده اید تکرار کنید.
4. در نهایت نقشه ذهنی ما باید طراحی گره ای داشته باشد. (رسم ارتباط بین مطالب)
5. مهمترین نکته ای که باید در مورد نقشه کشی ذهنی رعایت شود، استفاده از رنگ هاست. تحقیقات متعددی نشان می دهند که استفاده از رنگ ها که یکی از روش های مطالعه و یادگیری است، می تواند به افزایش یادگیری شما کمک زیادی کند.
6. نکته بعدی مختصر و مفید بودن کلید واژه هاست. به یاد داشته باشید که مهمترین هدف استفاده از نقشه های ذهنی، گنجاندن مقدار زیادی اطلاعات در یک شکل عنکبوتی است. پس بهتر است این اطلاعات تا حد ممکن مختصر
   و مفید باشند.

راه های مختلف برای کشیدن یک نقشه ذهنی

1- کشیدن نقشه با قلم و کاغذ:  بهتر است اگر میخواهید به صورت دستی نقشه کشی ذهنی کنید، برای کشیدن خط ها یا از مداد رنگی استفاده کنید، و یا از خودکار ها و روان نویس های رنگی بهره ببرید.

2-  استفاده از نرم افزارهای مختلفی که به شما در کشیدن یک نقشه ذهنی کمک می کنند. تعدادی از معروف ترین و بهترین نرم اقزار ها در این زمینه عبارتند از:

1. iMindMap
2. MindManager
3. NovaMind

همچنین برای گوشی های هوشمند هم اپلیکیشن هایی موجود است که به شما در طراحی یک نقشه ذهنی کمک می کنند. نمونه هایی از اپلیکیشن هایی که برای کشیدن نقشه ذهنی بر روی گوشی هوشمند قابل استفاده اند:

1. Mindjet Maps
2. MindMeister
3. Mind Vector
4. GeMMorg Lite

لطفا تمرین کنید تا یادگیری شما به 100 درصد برسد.

موفق باشید