خلاصه :

20 حقیقت باور نکردنی درباره نهنگ آبی، بزرگترین حیوان جهان

• 4\11\1400
•  
• مدت زمان مطالعه: 8 دقیقه

• حیات وحش و طبیعت
• علمی
• مقالات علمی

جنگل‌ها و دشت‌های سیاره زمین شگفتی‌های طبیعی بسیاری در خود جای داده‌اند؛ اما نهنگ آبی، بزرگترین حیوان جهان در اقیانوس‌ها زندگی می‌کند. در این مقاله، با 20 حقیقت باورنکردنی درباره وال آبی آشنا می‌شوید.

نهنگ آبی یا همان وال آبی (Blue Whale) پستانداری آبزی است که بزرگترین حیوان شناخته‌شده تاریخ کره زمین محسوب می‌شود. زیستگاه اصلی این گونه آبزی 5 اقیانوس‌ مختلف است. نهنگ آبی که بسیار بزرگ‌تر از عظیم‌ترین دایناسورهای شناخته‌شده است، اعماق اقیانوس را به آب‌های کم‌عمق و سواحل ‌ترجیح می‌دهد. آن‌ها عموما فصول گرم‌تر را در مناطق نزدیک به قطب سپری می‌کنند و با فرارسیدن زمستان در مهاجرت بسیار طولانی به‌سمت مناطق نزدیک به استوا حرکت می‌کنند.

آمار دقیقی از میزان جمعیت نهنگ‌های آبی وجود ندارد؛ اما اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت (IUCN) جمعیت کل این گونه را 10 تا 25 هزار تخمین زده و آن را جزو گونه‌های درمعرض خطر انقراض قرار داده است. اگر می‌خواهید با این موجود شگفت‌انگیز و کمتر‌شناخته‌شده بیشتر آشنا شوید، این مقاله پلازامگ را از دست ندهید.

در ویدیوی زیر «بخشی از مستند Earth را که درباره نهنگ آبی است» تماشا کنید:

نهنگ آبی در یک نگاه

نهنگ آبی (نام علمی: Balaenoptera musculus) گونه‌ای از نهنگ‌های بی‌دندان است که به‌جای دندان، صفحه شانه‌ای در دهان خود دارد. شاخص‌ترین ویژگی نهنگ آبی اندازه بسیار بزرگ آن است که با طول حدود 30 متر، بسیار بزرگ‌تر از عظیم‌ترین دایناسورهای شناخته‌شده بوده و بزرگ‌ترین حیوانی محسوب می‌شود که تاکنون روی زمین زیسته است. در جدول زیر مشخصات نهنگ آبی حیوان را تماشا کنید:

زیستگاه اصلی بزرگ‌ترین حیوان جهان اقیانوس منجمدجنوبی، شمال اقیانوس اطلس، شمال و جنوب اقیانوس آرام و اقیانوس هند است. رنگ این پستاندار آبزی آبی متمایل به خاکستری است و قسمت زیر بدنش درمقایسه‌با قسمت پشت، رنگی روشن‌تر دارد.

وال آبی عضو خانواده نهنگ‌های شکیل (Balaenoptera) شمرده می‌شود. این باور وجود دارد که خانواده نهنگ‌های شکیل در زمانی بسیار دور، یعنی اواسط دوره زمین‌شناسی الیگوسن (28 میلیون سال پیش) از دیگر خانواده‌های زیرراسته نهنگ گوژپشت آبی (Mysticeti) منشعب شده است. خود گونه نهنگ آبی نیز در دوره میوسن (حدود 10.5 تا 7.5 میلیون سال پیش) از دیگر نهنگ‌های شکیل انشعاب یافته است.

تا اوایل قرن بیستم، جمعیت فراوانی از نهنگ های آبی تقریبا در همه اقیانوس‌ها زندگی می‌کردند؛ اما در مدت یک قرن به‌دلیل شکار بی‌رویه به‌دست انسان، جمعیت آن‌ها تا مرز انقراض پیش رفت تا اینکه در سال 1966، جامعه بین‌المللی از آن محافظت کرد. گزارشی در سال 2002، جمعیت نهنگ آبی را 5 تا 12 هزار عدد در سراسر دنیا تخمین زد. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت نیز جمعیت احتمالی این گونه را 10 تا 25 هزار عدد تخمین زده است.

پیش از شکارهای گسترده در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، بزرگ‌ترین زیستگاه نهنگ آبی اقیانوس اطلس محسوب می‌شد که 200 تا 300 هزار عدد از آن‌ها در آنجا زندگی می‌کردند. گفته شده جمعیت نهنگ آبی در‌حال‌حاضر به‌آرامی ‌در حال افزایش است.

20 حقیقت باور نکردنی درباره نهنگ آبی

1. اندازه بزرگترین حیوان جهان به 30 متر می‌رسد

نهنگ آبی حیوانی غول‌آساست که عموما بین 24 تا 30 متر طول دارد و در گونه‌هایی تاییدنشده، نهنگ 33 متری نیز گزارش شده است. این یعنی طول این حیوان آبزی بیش از 3 اتوبوس است. باورش دشوار است؛ اما نهنگ آبی حتی از عظیم‌ترین دایناسورهای شناخته‌شده نیز بسیار بزرگ‌تر است.

2. وزن وال آبی به 200 تن می‌رسد

به‌دلیل اندازه بسیار بزرگ، وزن‌کردن نهنگ‌های آبی دشوار است. آن‌ها هرگز به‌طور یکجا وزن نشده‌اند؛ بلکه پس از قطعه‌قطعه‌شدن و وزن‌کردن قطعه‌ها وزنشان محاسبه شده است. میانگین وزن طویل‌ترین نهنگ آبی با 29.9 متر که تاکنون به‌صورت علمی‌ اندازه‌گیری شده، 176.5 تن بوده است. این رقم بسته به میزان چاقی می‌تواند از 141 تا 211.5 تن تغییر کند.

نهنگ‌های آبی ماده عموما کمی ‌بلندتر از نرها هستند؛ اما نهنگ‌های نر در‌مقایسه‌با نهنگ‌های ماده‌ با طول یکسان سنگین‌تر هستند که این موضوع به‌دلیل ماهیچه‌ها و استخوان‌های سنگین‌تر است.

3. اندازه نوزاد بزرگترین حیوان جهان چقدر است؟

نهنگ آبی به‌عنوان بزرگترین حیوان جهان بزرگترین نوزاد در میان نوزادان تمام حیوانات کره زمین را نیز دارد. نوزاد نهنگ آبی حتی در‌مقایسه‌با دیگر حیوانات بالغ نیز یکی از بزرگ‌ترین‌ها محسوب می‌شود؛ به‌گونه‌ای که وزن آن‌ها هنگام تولد به حدود چهار تن و طولشان نیز به 8 متر می‌رسد. آن‌ها حدود 380 تا 570 لیتر شیر در روز می‌نوشند و احتمالا بعد از 6 ماه از شیر گرفته می‌شوند. وزن نوزادان وال آبی روزانه حدود 90 کیلوگرم افزایش می‌یابد که احتمالا یکی از سریع‌ترین سرعت رشدها در میان موجودات زنده را دارند.

4. زبانی هم‌وزن فیل و قلبی به‌اندازه خودرو

همه خصوصیات و ارقام مربوط به نهنگ آبی نجومی‌ است. وزن زبان این نهنگ برابر با وزن یک فیل و قلبش نیز برابر با خودرویی متوسط است. صدای تپش قلب این موجود تا دو مایل دورتر نیز می‌رسد. این موجودات رگ‌های بسیار بزرگی نیز دارند و شاید چندان اغراق نباشد که بگوییم می‌توان در آن‌ها شنا کرد.

5. غذای نهنگ آبی چیست؟

نهنگ‌های آبی علاقه فراوانی به خوردن کریل دارند؛ موجوداتی صدف‌دار و ریز شبیه میگو. هر نهنگ آبی بالغ روزانه حدود چهار تن و به‌عبارت‌دیگر، 40 میلیون کریل نوش جان می‌کند.

6. وال آبی فاقد دندان است

این آبزیان غول‌پیکر به دسته نهنگ‌های بی‌دندان تعلق دارند و به‌جای دندان، از صفحه‌های شانه‌ای برخوردارند که برای فیلترکردن غذا به‌کار می‌رود.نهنگ آبی با یک حرکت سریع رو به جلو به سمت کریل‌ها، آنها را همراه با حجم زیادی از آب وارد دهان خود می‌کند. هنگامی‌ که نهنگ آب را با فشار از دهان خود خارج می‌سازد حدود 300 تا 400 صفحه شانه‌ای مذکور مانند صافی عمل می‌کنند. در این زمان کریل‌های باقیمانده که قادر به خروج نیستند قورت داده می‌شوند.

7. نهنگ‌های آبی به‌خاطر روغن نهنگ شکار می‌شدند

نهنگ‌های آبی در قرن نوزدهم و بیستم به‌طور گسترده‌ای شکار می‌شدند که باعث کاهش شدید جمعیت آن‌ها شد. صدها هزار وال آبی به‌خاطر روغن نهنگ شکار شدند. روغن نهنگ در گذشته به طور گسترده به‌عنوان سوخت چراغ و برای تولید صابون و کره استفاده می‌شد.

8. نهنگ آبی تا سرحد انقراض پیش رفته بود

نسل نهنگ‌های آبی به‌دلیل شکار بی‌رویه به‌خاطر روغنش تا حد انقراض پیش رفت. آمارها نشان می‌دادند احتمالا حدود 380 هزار نهنگ را انسان‌ها شکار کرده بودند. سرانجام این موجود در سال 1966 در گروه گونه‌های حفاظت‌شده قرار گرفت.

9. جمعیت وال آبی به‌آرامی‌ در حال افزایش است

جمعیت وال‌های آبی با ارقام پیشین خود فاصله زیادی دارد. پیش از شکارهای گسترده، این رقم حدود 240 هزار عدد تخمین زده می‌شد. ارقام کنونی تنها 3 تا 11 درصد جمعیت نهنگ‌های آبی پیش از سال 1911 را تشکیل می‌دهند.

10. نهنگ آبی قوی‌ترین صدا را در میان موجودات زنده دارد

گوش انسان نمی‌تواند صدای نهنگ‌های آبی در زیر آب را بشنود؛ اما ازقضا این موجودات بلندترین صدا را در میان تمامی‌ حیوانات تولید می‌کنند. شدت صدای این وال‌ها به 188 دسیبل می‌رسد که از صدای موتور هواپیمای جت با 140 دسیبل نیز بلندتر است. نهنگ‌های آبی با صداها و غرش‌های فرکانس پایین باهم صحبت می‌کنند.

11. توانایی شنیداری نهنگ آبی خیره‌کننده است

ازآنجاکه نهنگ‌های آبی با صداهایی کم‌فرکانس صحبت می‌کنند، در شرایط مناسب، این موجود می‌تواند از فاصله 1600 کیلومتری با دیگران ارتباط برقرار کند و صدایش شنیده شود.

12. نهنگ‌های آبی احساس دارند

این عقیده از آنجا نشئت می‌گیرد که نهنگ‌های آبی که به ساحل نزدیک شده‌اند، هنگام نجات به‌وسیله نهنگ‌های دیگر، ظاهرا از طرف مقابل تشکر می‌کنند.

13. روند زادوولد وال آبی کُند است

نهنگ‌های آبی تنها هر سه سال یک‌بار بچه‌دار می‌شوند و دوران بارداری‌شان 11 تا 12 ماه طول می‌کشد.

14. نهنگ‌های مادر به نوزاد نهنگ‌های دیگر کمک می‌کنند

نهنگ آبی ماده نوزاد تازه‌متولد‌شده خود را به‌سمت سطح آب هدایت می‌کند تا اولین تنفس خود را انجام دهد. ماده‌های دیگر که در آن نزدیکی هستند، به‌آرامی ‌نوزاد را به‌سمت سطح آب هُل می‌دهند تا به او کمک کنند. بدین‌ترتیب، نوزاد تشویق می‌شود سطح آب را بشکند و نفس بکشد.

15. بزرگترین حیوان جهان منفذی شبیه به سوراخ بینی انسان برای تنفس دارد

هنگامی‌‌که نهنگ آبی به سطح آب می‌آید، ازطریق سوراخ‌های بینی در بالای بدن خود هوا را به بیرون می‌فرستد. براثر عمل تنفس نهنگ آبی، ابری از هوای فشرده‌شده تا ارتفاع 9 متر به بالا فرستاده می‌شود. نهنگ‌های آبی عادت دارند هر 5 تا 15 دقیقه برای تنفس به سطح آب بیایند؛ اما می‌توانند زمان‌های بیشتری بدون تنفس دوام بیاورند.

16. وال آبی شباهت زیادی به زیردریایی‌ها دارد

اگر از بالا به این موجود نگاه کنیم، صرف‌نظر از باله‌ها و انتهای دم، به‌آسانی با زیردریایی اشتباه گرفته می‌شود. شکل آیرودینامیکی زیردریایی، مشابه این موجودات آبزی است.

18. نهنگ قاتل، تنها شکارچی طبیعی نهنگ آبی است

نهنگ‌های قاتل (Orca) معمولا نهنگ‌های آبی کوچک‌تر را برای شکار انتخاب می‌کنند. هرچند نهنگ آبی موجودی منفعل است، به‌لطف جثه بسیار بزرگ خود معمولا می‌تواند با گروهی از نهنگ‌های قاتل مقابله کند. مطالعات نشان می‌دهد 25 درصد نهنگ‌های آبی بالغ آثار زخم و برش ناشی از حمله نهنگ‌های قاتل روی بدن خود دارند. البته اطلاعات چندانی از میزان آسیب‌پذیری آن‌ها از چنین حملاتی در دست نیست.

19. آیا نهنگ‌های آبی سریع هستند؟

نهنگ‌های آبی بسیار اهل سفر هستند. آن‌ها فصول گرم را در مناطق نزدیک به قطب سپری می‌کنند و هنگام فرارسیدن فصل سرد، سفری طولانی به‌سمت خط استوا را آغاز می‌کنند. سرعت آن‌ها به‌طورمعمول هنگام دریانوردی حدود 8 کیلومتربرساعت است؛ اما درصورت نیاز می‌توانند با سرعت 32 کیلومتربرساعت حرکت کنند.

20. آینده نهنگ آبی نامعلوم است

همچنین بخوانید :

تغییرات اقلیمی ؛ دلایل، حقایق تلخ و همه آنچه در این باره باید بدانید

هرچند صید وال آبی دیگر خطری برای این گونه محسوب نمی‌شود، جریان‌ ترمیم دوباره نسل نهنگ‌های آبی کُند است و نیز خطرهای دیگری مانند برخورد با کشتی‌ها و تغییرات اقلیمی‌ آن‌ها را تهدید می‌کند. گفته شده تنها 10 تا 25 هزار نهنگ آبی در دنیا باقی مانده است. اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت این موجود را جزو گونه‌های در خطر انقراض قرار داده است. این امید وجود دارد که با گذشت زمان، تعداد زیادی از این غول‌های نجیب و بااحساس در اقیانوس‌ها پرسه بزنند.

سوالات متداول

1. عمر نهنگ آبی چقدر است؟

نهنگ آبی بین 80 تا 110 سال عمر می کنند. طول عمر این حیوان به کیفیت زیستگاهش بستگی دارد.

2. وزن نهنگ آبی چقدر است؟

یک وال آبی بالغ چیزی حدود 150 تا 200 تن وزن دارد.

3. غذای نهنگ آبی چیست؟

نهنگ‌های آبی علاقه فراوانی به خوردن کریل دارند؛ موجوداتی صدف‌دار و ریز شبیه میگو. هر نهنگ آبی روزانه حدود 4 تن و به‌عبارت‌دیگر، 40 میلیون کریل نوش جان می‌کند.

4. نهنگ پستاندار است؟

بله. نهنگ آبی جزو پستانداران است.

طول نهنگ آبی بالغ چقدر است؟

طول نهنگ بین 24 تا 30 متر است.

سخن پایانی

نهنگ آبی یکی از قدیمی‌ترین و البته بزرگ‌ترین موجودات کره زمین است که آشنایی با آن می‌تواند از رمز و رازهای سیاره‌ی سبز ما پرده بردارد. در این مقاله با 20 نکته در خصوص زندگی و آناتومی این موجود آشنا شدید. می‌توانید نظرات خود را با ما در میان بگذارید و اطلاعات بیشتری به این متن اضافه کنید.