درباره دبیرستان دوره اول میزان

خلاصه :

راه و روش ارتباط اولیا با ما

تلفن: ۶۶۵۲۲۵۰۰

آدرس: تهران، میدان شهید تیموری، به سمت اتوبان شهید شیخ فضل الله، کوچه گلنار

ساعات ارتباطات تلفنی

آقای رستمی : مدیریت دبیرستان دوره اول (راهنمایی)                     ۰۸:۰۰ تا ۱۸:۰۰

آقای سلطان محمدی : مشاور کل دبیرستان دوره اول (راهنمایی)       ۰۸:۰۰ تا ۱۸:۰۰

کلاس‌های راهنمایی

کلاس‌های انتخابی محملی است برای فعالیتهای آزادانه دانش‌آموزان که مبتنی بر تلاش خود دانش‌آموز است. آنها با برنامه از پیش تعیین شده خود، در کلاس‌ها شرکت کرده و بسته به توان و علاقه خود از کلاس‌های انتخابی بهره می‌برند، تمام سعی آنها این است که با مراجعه به کتاب و سایر ابزارهای کمک آموزشی، خود به کشف مطالب درسی نایل شوند و با تلاش خود درس را فهم کنند و آن را به معلم خود ارائه می‌دهند تا معلم از یادگیری دانش‌آموزان و صحت یافته‌های آنها مطمئن شوند. روند استفاده دانش‌آموزان از کلاس انتخابی را در زیر می‌بینید.

دانش‌آموزان از هفته قبل برنامه حضور در کلاس‌های آزاد را تنظیم می‌کنند ( نحوه تنظیم و ارائه برنامه  در بخش نظارت بر عملکرد دانش‌آموز بیان خواهد شد) و بر همان اساس در کلاس‌های مذکور شرکت می‌نمایند. (نمونه در پیوست ۲)

معلم قبلا روند فعالیت دانش‌آموز در کلاس را طراحی کرده است یعنی معلم فرآیندی برای دانش‌آموز طراحی نموده است که اگر دانش‌آموز آن فرآیند را بطور کامل انجام دهد  به فهم درس خواهد رسید. دانش‌آموز با حضورش در کلاس، وارد فرآیند آموزش می‌شود و کارش را شروع می‌کند، مرحله به مرحله، تا جایی‌که فرآیند آموزش را به اتمام می‌رساند و درس را فهم می‌کند.

حال باید معلم یادگیری دانش‌آموز را ارزیابی نماید. هر یک از دانش‌آموزان به تنهایی یک پروژه آموزشی برای معلم هستند که متناسب با توانایی اش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. با این تعبیر معلم فرایند یادگیری را برای کل کلاس درنظر نمی گیرد بلکه با تک تک دانش‌آموزان مواجهه رودررو دارد. ارزیابی نحوه فراگیری دانش‌آموزان بصورت کتبی و یا شفاهی صورت می‌پذیرد. بدین ترتیب ارزیابی دانش‌آموزان بجای آنکه فقط در نیمه و یا پایان فصل در یک امتحان یکسان انجام پذیرد هرروزه تحقق پیدا می‌کند.

اگر چنانچه دانش‌آموزی بخش خاصی از مبحث را بخوبی فهم نکرده باشد باید مجددا روی آن قسمت از فرآیند کار کند تا به فهم کامل درس با تلاش خود نائل آید. بدین ترتیب دانش‌آموز نه تنها خود به کشف مطالب کتاب دست پیدا می‌کند بلکه در عین حال اتکاء به خویش و مسئولیت پذیری را هم یاد می‌گیرد.

حضور دانش‌آموزان در کلاس آزاد ابتدای زنگ می‌باشد و خروجشان هنگامی است که فرآیند آموزش را تکمیل نموده باشند. اگر چنانچه دانش‌آموزانی با سرعت بیشتر فرآیند آموزش را کامل کرده باشند می‌توانند وسط زنگ از کلاس خارج شده و به کلاس‌های دیگر بروند و یا در محوطه‌های عمومی به درسهای دیگرشان بپردازند.

دانش‌آموزان در بعضی دروس که مباحث کوتاه تری دارند و زمان انجام فرآیند آموزش آنها کوتاه تر است می‌توانند در یک زنگ ۴۵ دقیقه دو مرتبه فرآیند آموزش را انجام دهند. یعنی دانش‌آموزانی که از کلاس‌های دیگر استفاده می‌کردند و کارشان را زودتر تکمیل نموده اند می‌توانند در اجرای دو مرتبه فرآیند در کلاس مورد نظر که ۲۰دقیقه بعد از زنگ آغاز می‌شود شرکت نمایند.

شایان ذکر است که در کلاس‌های انتخابی، معلمین گرامی از تدریس مستقیم پرهیز می‌کنند و به هیچ عنوان پاسخ سوال‌های دانش‌آموزان را بصورت مستقیم نمی دهند، بلکه ایشان را راهنمایی و هدایت کرده و نهایتا با آنها همراه می‌شوند تا دانش‌آموز خود و با تلاش خود به پاسخ سوال‌ها برسد.

برگزاری کلاس‌ها

قرار شد دانش‌آموزان با آزادی عملکرد بتوانند زمان شرکت در کلاس‌ها و حتی مقدار حضور در کلاس‌ها را خود انتخاب و اختیار کنند. برای این کار باید برنامه کلاس‌ها بگونه‌ای تنظیم گردد که دانش‌آموزان بتوانند در هر زنگ ۴۵ دقیقه‌ای از بین کلاس‌های ارائه شده یکی را انتخاب کنند. تعداد متوسط دانش‌آموزان هر پایه حدودا ۶۰ نفر است. اگر ۶۰ دانش‌آموز بخواهند در هر زنگ از کلاس‌ها بخوبی بهره ببرند نباید تعداد زیادی از ایشان در کلاس‌ها تجمع کنند، پس باید تعداد کلاس‌های ارائه شده بگونه‌ای باشد که دانش‌آموزان قدرت انتخاب بیشتری داشته باشند و بتوانند در کلاس‌های متفاوت پخش شوند و تعداد کمتری در کلاس‌ها حاضر باشند تا معلم برای راهنمایی و هدایت آنها فرصت داشته باشد. لذا در هر زنگ ۳ الی ۴ کلاس ارائه می‌شود یعنی تعداد متوسط حضور دانش‌آموزان در کلاس‌های متفاوت بین ۱۵ الی ۲۰ نفر است. چنانچه در کلاس‌هایی بطور طبیعی حضور دانش‌آموزان بیش تر از معمول باشد یک نفر بعنوان کمک معلم در کلاس حاضر می‌شود و در رسیدگی به دانش‌آموزان به معلم کمک می‌نماید که معمولا کلاس‌های ریاضی و علوم نیاز به این امکان دارند.

اگر دانش‌آموزان بخواهند زمان و مقدار حضور در کلاس‌های متفاوت را خود انتخاب نمایند نیاز است کلاس‌ها به دو صورت کلی تشکیل گردند، بصورت متمرکز و انتخابی. کلاس‌های متمرکز کلاس‌هایی است که همه دانش‌آموزان یک کلاس ضرورت دارد در آن حضور پیدا می‌کنند و کلاس‌های انتخابی کلاس‌هایی هستند که دانش‌آموزان خود آن را انتخاب میکنند.

در ادامه توضیحات بیشتری در مورد برگزاری کلاس‌ها بصورت متمرکز و آزاد می‌خوانید.

خلاصه‌نویسی

برای یادگیری مراحل و روش‌های متفاوتی بیان شده است اما شاید ساده‌ترین آنها سیکلی باشد که در مدارس به راحتی می‌تواند اتفاق بیفتد. یعنی ابتدا مطالعه همراه با تمرکز سپس تفکیک و طبقه بندی مطالب در ذهن، بعد ثبت و تنظیم خلاصه مطالب و در آخر مرور مطالب و تثبیت آنها.

مراحل ذکر شده در مدارس با شیوه‌ای خاص باید اجرا شود تا بهره وری دانش‌آموزان افزایش یابد. این شیوه باید بتواند پاسخگوی فهم درس ، حفظ متنهای درسی ، انجام تکالیف و موفقیت در آزمونها و ارزشیابی ها باشد .

اصولا تکنیک‌ها و روشهای آموزشی که بصورت عمومی مطرح می‌گردند برای استفاده‌های شخصی مناسب هستند اما اگر این تکنیک‌ها بخواهند بعنوان یک فرآیند آموزشی بکار گرفته شوند باید متناسب با روند آموزش آن مرکز آموزشی تغییر پذیرد . ما نیز برای به کار گیری از روش خلاصه‌نویسی آن را بصورت یک فرآیند کامل آموزشی درآوردیم تا با طی کردن این روند یک سیکل کامل آموزشی صورت پذیرد.

در بخش پیوست‌ها متن کامل آموزش خلاصه‌نویسی آمده است. (در پیوست ۱۱)

برنامه هفتگی

باتوجه به برنامه‌ریزی هفتگی دانش‌آموزان برای حضور در کلاس‌های آزاد، هر هفته برنامه‌ای آماده شده و به دانش‌آموزان ارائه می‌گردد تا آنها بتوانند باتوجه به وضعیت آموزشی خود برنامه‌ریزی کنند.

شیوه کار به این صورت است که از ابتدای هفته، برنامه خام هفته بعد در اختیار دبیران قرار گرفته و برنامه تکمیل شده (مباحثی که قرار است در هر درس تدریس شوند) به آموزش تحویل داده می‌شود. این برنامه‌ها تایپ شده و در انتهای هفته تحویل دانش‌آموزان می‌شود.

(توضیحات بیشتری در بخش معلم راهنما و نظارت بر عملکرد دانش‌آموزان ارائه داده می‌شود.)

برنامه ریزی و اجرای آن: یکی از مهمترین مهارت‌های زندگی که دانش‌آموزان باید کسب کنند برنامه ریزی است. در مدرسه با  نحوه برنامه ریزی برای استفاده از کلاس‌های انتخابی و کلاس‌های عملی بخشی از این مهارت کسب می‌گردد. برای برنامه‌ریزی از جدول برنامه هفتگی استفاده می‌شود. این جدول که حاوی برنامه کلاس‌های یک هفته دانش‌آموزان می‌باشد علاوه بر موضوع درسی هر زنگ، فعالیت طراحی شده معلم در آن کلاس نیز در آن درج می‌شود. هر فعالیت بسته به حجم و موضوع آن ۲ یا ۳ مرتبه در هفته تکرار می‌شود و دانش‌آموز باید یکی از این کلاس‌ها را درک کند و در واقع در یکی از این کلاس‌ها فعالیت مورد نظر را انجام دهد تا با برنامه ریزی بر اساس انتخاب خود بتواند آزادی خودرا در مسیر مناسب هدایت کند. (نمونه در پیوست ۲)

دانش‌آموزان هر کدام جدول برنامه‌های خود را جداگانه تنظیم می‌کنند. تنظیم برنامه ها بدین صورت انجام می‌شود که هر دانش‌آموز جدول برنامه‌های خود را با ثبت علامت (تیک) در خانه‌ی مربوط به کلاس‌ها و فعالیتهای مورد نظر مشخص می‌نماید. این علامت گزاری باید به گونه‌ای باشد که دانش‌آموز در طول هفته به همه کلاس‌های طراحی شده برسد و از همه فعالیت‌های ارائه شده استفاده نماید. برنامه ریزی مانند حل یک معادله می‌ماند، باید بگونه‌ای باشد که دانش‌آموز از کلاس و یا فعالیتی خاص محروم نشود. به همین دلیل برنامه ریزی هر هفته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.  

دانش‌آموزان جدول‌های برنامه ریزی شده خود را ابتدای هفته به معلمین راهنما ارائه می‌دهند تا معلمین راهنما از برنامه ریزی آنان مطلع شوند. البته معلمین راهنما برنامه ریزی دانش‌آموزان را از حیث صحت برنامه ریزی چک نمی‌کنند بلکه تنها از لحاظ انجام برنامه ریزی مورد بررسی قرار می‌دهند. یعنی فقط کافی است دانش‌آموزان برنامه ریزی را انجام داده باشند و نیازی نیست که صحت و دقت برنامه ریزی ایشان بررسی شود چرا که تجربه نقاط مثبت و منفی برنامه را بتوانند خود کسب کنند. پس از اینکه معلم راهنما انجام برنامه ریزی دانش‌آموز را چک و ثبت نمود، جدول برنامه به دانش‌آموز عودت داده می‌شود تا در اجرای برنامه از آن استفاده کند.

اجرای برنامه، خود مهارتی است که نیاز به دقت عمل دارد. مهارت برنامه ریزی بسیار مهم است و نیاز به ذهن منطقی دارد و یکی از فواید برنامه ریزی توسط دانش‌آموزان این است که به مرور زمان هوش منطقی دانش‌آموزان تقویت می‌گردد اما مهمتر از برنامه ریزی، اجرای برنامه است. مجری برنامه باید بتواند طبق برنامه در زمانبندی مشخص و دقت کافی در کلاس‌های مورد نظر شرکت نموده و فعالیتهای مربوط به آن را بخوبی انجام دهند. دانش‌آموزان بعد از شرکت در کلاس‌ها و انجام فعالیت مورد نظر، در جدول برنامه ریزی علامت دیگری که نشان دهنده اجرای آن قسمت از برنامه است را درج می‌نمایند، مثلا با ماژیک علامت دیگری در جدول میگذارد.

ثبت علامت اول(تیک) و قید علامت دوم(ماژیک) در هر خانه از جدول بدین معناست که دانش‌آموز موفق به اجرای برنامه تنظیمی خود شده است و این موفقیتی است که به آن نائل آمده است. هر قدر که برنامه ریزی دقیق تر باشد اجرای آن منطقی تر است یعنی اجرای واقعی برنامه ارتباط مستقیم با دقت در برنامه ریزی دارد. دانش‌آموزان در فرآیند آموزش برنامه ریزی به کسب کامل این مهارت نائل می‌آیند.

می‌دانیم که برنامه ریزی‌ و اجرا دو مقوله متفاوت هستند و طبیعتا هر قدر هم که برنامه ریزی دقیق باشد، ممکن است صد در صد قابل اجرا نباشد. معمولا برنامه ریزی در شرایطی صورت می‌گیرد که احتمالات و اتفاقات را در نظر نمی‌گیرند، در حالی که در اجرای واقعی برنامه اتفاقات و حوادث گوناگون ممکن است شرایط اجرای برنامه را تغییر دهند. پس معمولا برنامه‌های تنظیم شده صد در صد قابل اجرا نیستند و عموما خطا دارند اما این خطا نباید بخاطر اشتباه در برنامه ریزی باشد بلکه خطا باید بعلت اتفاقاتی باشد که قابل پیش بینی نبوده است. دانش‌آموزان باید برنامه هایی طراحی کنند که اجرای آنها با کمترین خطا صورت پذیرد. یکی دیگر از برکات این طرح این است که فرزندانمان با واقعیت برنامه ریزی و اجرای برنامه آشنا می‌شوند و حقیقت این دو مهارت را درک و کسب می‌نمایند.

در آخر هفته دانش‌آموزان با راهنمایی معلمین راهنما می‌توانند به بررسی جدول برنامه هفته اخیر خود پرداخته و دقت برنامه ریزی و عملکرد خود را مورد تحلیل قرار دهند. نقاط قوت و ضعف برنامه ریزی و اجرای خود را شناسی نموده، سپس برای رفع نقاط ضعف با راهنمایی معلم راهنمای خویش برنامه ریزی نمایند و در تقویت نقاط قوت بکوشند.

قبلا گفته بودیم که معلمین راهنما برنامه ریزی دانش‌آموزان را از حیث صحت و دقت مورد ارزیابی قرار نمی دهند و تنها چک میکنند که هر دانش‌آموز برنامه خود را تنظیم نموده باشد. در این مرحله معلوم می‌شود که کدام دانش‌آموز برنامه بی نقصی داشته و کدام دانش‌آموز نقص به برنامه اش وارد بوده است. یعنی حتی ارزیابی صحت و دقت در برنامه ریزی هم توسط خود دانش‌آموزان و با راهنمایی معلمین راهنما صورت می‌پذیرد.

چنانچه دانش‌آموزی نتواند برنامه دقیق و قابل اجرایی برای خود تنظیم نماید، ابتدا از طرف معلم راهنمای خود تذکر می‌گیرد و با راهنمایی و توصیه او به تنظیم برنامه‌ای دقیق اقدام می‌نماید. اما احتمال دارد برنامه دانش‌آموز مشکلی نداشته باشد و از دقت لازم نیز برخوردار باشد اما فرد مورد نظر برای اجرای برنامه خود همت نمی گمارد و با بی اعتنایی با برنامه درسی خود رفتار می‌کند. در برخورد با چنین موردی، دانش‌آموز از طرف معلم راهنما برنامه اجباری می‌گیرد تا رفته رفته با نحوه برنامه ریزی آشنایی پیدا کند. گرفتن برنامه اجباری به این معناست که دانش‌آموز تا اطلاع بعدی نمی تواند خود برنامه نویسی کرده و یا خود کلاس‌ها را انتخاب نماید، بلکه حضور در کلاس‌های متفاوت برای دانش‌آموز، قبلا از سوی معلم راهنما تعیین گردیده و دانش‌آموز با نظر معلم راهنما از کلاس‌های مشخص شده استفاده نماید. در این مدت معلم راهنما سعی میکند دانش‌آموز را با مفهوم اختیار در برنامه‌ریزی و مسئولیت پذیری آشنا کند. این وضع تا زمانی ادامه دارد که دانش‌آموز مذکور به اهمیت موضوع پی برد و بتواند ابتدا برای خود برنامه‌ای دقیق و منطقی طراحی کند سپس برای اجرای همان برنامه همت گمارد و با کمترین خطا برنامه خود را اجرا کند.