خلاصه :
....
سونامي موج يا رشتهاي از امواج است كه در اقيانوس به دنبال زلزله هاي دريايي بوجود ميآيد. اين امواج ممكن است صدها كيلومتر پهنا داشته باشد و هنگام رسيدن به ساحل به ارتفاع آن به 10.5 برسد.
اين "ديوارهاي آب" با سرعتي تندتر از يك هواپيماي جت پهنه اقيانوس را ميپبمايند،به ساحل كوبيده ميشوند و تخريب وسيعي را باعث ميشوند.
براي درك سونامي بايد ساختمان موج را شناخت. امواج معمولي ما در كنار ساحل دريا يا در حوضچههاي آب ميبينيم، از يك ستيغ(بالاترين نقطه موج) (crest)و يك ناوه (پايينترين نقطه موج)(trough)تشكيل ميشوند.
امواج را به دو طريق اندازه ميگيرند:
*ارتفاع موج (wave heigth):فاصله بين ستيغ و ناوه.
*طول موج(wave length): فاصله افقي بين ستيغ دو موج متوالي.
بسامد يا فركانس امواج بر حسب زماني كف طول ميكشد تا دو موج متوالي از يك نقطه بگذرند – كه به آن دوره موج ميگويند- اندازهگيري ميشود.
هم سوناميها و هم امواج معمولي داراي اين بخشها هستند و به طريق مشابهي اندازهگيري ميشوند. اما تفاوتهاي زيادي ميان آن دو از لحاظ اندازه، سرعت، و منشا وجود دارد:
خصوصيت موج
موج ناشي از باد
موج سونامي
سرعت موج 8 تا 100 كيلومتر در ساعت 800 تا 1000 كيلومتر در ساعت
دوره موج 5 تا 20 ثانيه 10 دقيقه تا 2 ساعت
طول موج 100 تا 200 متر 100 تا 200 كيلومتر
امواج در اقيانوسها به علل مختلفي مانند فعاليتهاي زيرآبي، فشار جوي، و كشش جاذبه رخ ميدهند، اما شايعترين علت آنها باد است.
باد منبع انرژي موج حاصل است و اندازه سرعت باد به قدرت باد وابسته است. نكته مهمي كه بايد به خاطر داشت اين است كه امواج نشاندهنده حركت آب نيستند، بلكه حركت انرژي از طريق آب را نشان ميدهند.
تولد سونامي
شايعترين علت سوناميها زلزلههاي زيردريايي هستند. براي اينك بدانيم اين زلزلهها گونه رخ ميدهند، بايد "تكتونيك صفحهاي" را بشناسيم.
نظريه تكتونيك صفحهاي بين مي كند كه ليتوسفر يا بخش فوقاني كره زمين از چندين صفحه عظيم تشكيل شده است. اين صفحات قارهها و كف درياها را ميسازند.
اين صفحات بر روي يك لايه زيرين چسبناك نيمه جامد به نام آستنوسفر قرار دارند. يك پاي سيب بريدهشده را در نظر بگيريد، قشر بيروني كيك ليتوسفر و بخش داخلي داغ پركننده آن آستنوسفر است.
اين صفحات مدواما روي كره زمين با سرعتي در حد 2.5 تا 5 سانتيمتر در سال در حال حركتند.
اين حركت بيش از همه در طول خطوط گسل( خط برش كيك را در نظر بگيريد) رخ ميدهد. حركت اين صفحات باعث بروز زلزلهها و آتشفشانها ميشود كه در كف اقيانوس ها هم ممكن است رخ دهند و دو منشا احتمالي سونامي هستند.
هنگامي كه دو صفحه د ر ناحيهاي كه مرز صفحهاي ناميده ميشود در تلاقي با يكديگر قرار مي گيرند، صفحه سنگينتر به زير صفحه سبكتر مِيلغزد. اين پديده را لغزش به پايين(subduction) مينامند.
بروز پديده لغزش به پايين زيرآبي اغلب جاگذاريهاي فراواني به شكل گودالهاي عميق اقيانوسي در كف دريا ايجاد ميكند.
در برخي مواردهنگام بروز اين پديده بخشي از كف دريا كه به صفحه سبكتر متصل است ممكن است به علت فشار صفحه به زيررونده ناگهان به سمت بالا جابجا شود. نتيجه اين وضعيت بروز زلزله است. كانون زلزله نقطهاي درون زمين است كه براي اولين بار شكست در آن رخ ميدهد، صخره ميشكنند و اولين امواج لرزهاي بوجود ميآيند.
اپيسنتر يا مركز سطحي زلزله نقطهاي از سطح درياست كه مستقيما روي كانون زلزله قرار دارد.
هنگامي كه اين قطعه از صفحه به بالا ميپرد، ميليونها تن صخره با نيرويي عظيم به بالا فرستاده ميشوند، انرژي اين نيرو به آب منتقل ميشود.اين انرژي آب را به بالاتر از سطح معمول دريا ميراند.به اين ترتيب سونامي زاده ميشود.
خادم المهدی(عج)
۶ سال پیش
امیر کسری سرمدفر
۶ سال پیش
محمد کابلی
۶ سال پیش
AMIRK-Z
۶ سال پیش
محمد امین ملالو
۶ سال پیش
بهزادی پور
۶ سال پیش