مقالات
معرفی شهر شیراز ( قسمت ۱ )
ايران از پنجره ميزان
معرفی جاذبه های دیدنی و گردشگری
خلاصه :
جاذبه های دیدنی و گردشگری شیراز را بشناسید.
۱- دروازه قرآن
اگر از سمت اصفهان وارد شیراز شوید، در مدخل ورودی شهر، طاقی بزرگ وجود دارد که باید ماشین ها از زیر آن عبور کنند. این بنای جالب به دروازه قرآن مشهور است و علت این نام، قرآنی است که در محفظه ی بالای به دستور عضدالوله دیلمی قرار داده شده تا مسافرین و میهمانان شیراز به سلامت گذر کنند.
شیراز در گذشته شش دروازه داشته که امروز تنها همین "دروازه قرآن" باقی مانده؛ این دروازه به دستور عضدالوله دیلمی در مدخل تنگ الله اکبر ساخته شد. با گذشت زمان این دروازه رو به ویرانی تهاد تا اینکه در دوره کریم خان زند، بازسازی شده و قرآنی نفیس به خط سلطان ابراهیم نوه شاهرخ تیموری در اطاقک بالای دروازه قرار دادند. این اثر تاریخی بار دیگر براساس بی درایتی شهردار شیراز در سال ۱۳۱۵ شمسی براثر انفجار دینامیت تخریب شد. یکی از بازرگانان شیراز در سال ۱۳۲۸شمسی دروازه قرآن رااز نو بنا کرد.
قرآن دوره کریم خان مشهور به "هفده من" و قرآن دیگر در سال ۱۳۱۶ به موزه پارس شیراز منتقل شد.
۲- ارگ کریم خانی
یکی از جاذبه های تاریخی و جالب شیراز، ارگ کریم خانی است که در دوره زندیه با بهترین مصالح و دست برترین معماران عصر ساخته شد. این بنا مهمترین و بزرگترین ساختمان زندیه می باشد که در زمینی به گستردگي ۱۲۸۰۰متر مربع بنا شده؛ چون محل زندگی کریم خان بود ه ارگ کریم خانی شهرت یافت. این ارگ ترکیبی از معماری مسکونی و نظامی است و در دوره قاجار محل زندگی فرمانروایان محلی بوده؛ اما در دوره پهلوی به زندان مبدل شد و این تغییر کاربری نادرست، سبب آسیب های جدی این بنا شد. در حال حاضر ارگ کریم خان، موزه ای از مجسمه های جالب و تماشایی است و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران اداره می‌شود .
در سال ۱۳۵۱ خورشيدي ارگ کریم خانی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
۳- بازار وکیل
درمیان تمام بناهای ساخته شده، مجموعه بی نظیر #بازار وکیل مانند گوهری می درخشید. شروع ساخت این مجموعه بزرگ حدودا از سال ۱۱۳۷ خورشیدی آغاز شد و تا سال ۱۱۵۶ توسعه و تکمیل آن به طول انجامید. در دوره های متفاوت تعمیرات و تغییرات اساسی در کالبد بازار صورت گرفته برای مثال در سال ۱۳۱۵ خورشیدی با احداث خیابان زند، ارتباط راسته شمالی با ادامه خود تا چهارسوق بزرگ بازار قطع شد و بخشی از راسته شمالی شامل ۸ طاق و کاروانسرای قوامی و قسمتی از کاروانسرای روغنی به ناچار تخریب شد.
چندی پیش نیز اسنادی تجاری که بیش از ۱۰۰ سال قدمت داشتند در بازار وکیل کشف شد در این اسناد لیست قیمت ها، خریدها و فروش ها و مواردی مربوط به بازار و تجارت وجود داشت.
بازار وکیل در ۱۷ام تیر سال ۱۳۵۱ ثبت ملی شد.
۴- حمام وکیل
یکی دیگر از بناهای دوره زندیه در شیرازحمام وکیل می باشد که در کنار دیگر آثار این دوره مثل مسجد و بازار وکیل واقع شده است. این حمام به عنووام حمام عمومی شهر مورد استفاده بوده و بخشی را به عنوان شاه نشین (ویژه شاه) داشته، در دوره پهلوی قسمت هایی از آن را به حمام نمره تبدیل کردند و این تغییر وضعیت، سبب خارج شدن شکل معماری آن از حالت اصلی آن شده که اداره باستان شناسی در سال ۱۳۵۱ آن را مرمت کرد. پس از چند سال تبدیل به رستوران و سفره خانه و موزه فرش های دستباف (فروشگاه فرش‌های دستباف) شد و در نهایت، امروز حمام وکیل موزه ای با ۳۰ مجسمه مومی در حالت های مختلف، می باشد.
این بنا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
۵- خانه زینت الملوک
در خیابان لطفعلی خان زند شیراز در ضلع غربی نارنجستان قوام، بنایی زیبا و باشکوه قرار دارد که به پاس نیکی های مالکش، زینت الملک مشهور شده است. شروع ساخت این خانه قاجاری که در سال ۱۲۹۰ هجری قمری توسط علی محمد خان قوام الملک دوم و اتمام آن در سال ۱۳۰۲ هجری قمری توسط محمد رضا خان قوام الملک سوم صورت گرفت قرار دارد. ابتدا این خانه محل سکونت و زندگی (اندرونی) قوام ها و خانواده آن ها بوده که از طریق دری در زیرزمین به نارنجستان قوام راه می یابد. خانه زینت الملک بیش از بیست اتاق مزین به گچبری، نقاشی و آیینه کاری های بسیار نفیس و چشمگیر است. بنیاد فارس شناسی در سال ۱۳۷۳شمسی با همکاری میراث فرهنگی به بهسازی و مرمت این خانه تاریخی پرداخت و در سال بعد زیرزمین آن به نگارخانه ای برای نمایش آثار هنرمندان شیرازی و ایرانی تبدیل شد. سپس با همکاری سازمان ایرانگردی و جهانگردی پارس و بنیاد فارس شناسی از سال ۱۳۸۲شمسی به موزه گنجینه فارس تبدیل شد.
۶- عمارت دیوانخانه شیراز
در نزدیکی ارگ کریم خان، عمارتی وجود دارد که به دستور کریم خان در دوره ی حکومتش، ساخته شد. عمارت دیوانخانه، بنایی با پلان مستطیل و دو طبقه می باشد که به وسیله دو راه پله طبقات به هم مرتبط می شوند. این بنا، یک ایوان و دو تالار، شاه نشین دارد و مزین به کاسه سازی که نوعی مقرنس کاری است. مصالح آن آجر و سنگ می باشد که سنگ های مرمر آن را از تبریز و یزد به شیراز می آوردند.
عمارت دیوانخانه، در سال ۱۳۵۴ با شماره ی ۹۱۴ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
امیرحسین امینی
۵ سال پیش