ارگ کریم خان زند

در شیراز

خلاصه :

ارگ کریم خان زند در مرکز شهر شیراز قرار دارد.

ارگ کریم خان زند :

ساخت ارگ بین سال‌های ۱۷۶۶ و ۱۷۶۷ میلادی انجام شد و کریمخان بهترین معماران زمان خود را جهت ساخت آن بکار گرفت. او همچنین بهترین مصالح را از داخل و خارج کشور تهیه و ساخت بنا را به‌سرعت تمام کرد. این بنا در دوره زندیه به‌عنوان محل استقرار حکومت و در دوره قاجاریه به‌عنوان محل زندگی فرمانداران محلی استفاده می‌شد.

نمای بیرون این بنا آجرکاریست و بلندی دیوارهای کنگره دار 12 متر است که در هر گوشه یک برج 14 متری برپا شده.در قسمت لبه‌های دیوار جان پناه‌های بسیار مناسبی جهت دیده بانی و تیراندازی به هنگام جنگ ساخته شده‌است.ظاهر بنا حتی در محوطه داخلی تزیین زیادی ندارد و تنها به نمای داخلی اتاق‌ها محدود می‌شود.

مصالح عمده به کاررفته دربنا آجر و سنگ می‌باشد که تنها سنگ مرمر به کاررفته و از تبریز آورده شده بود.

ساختمان ارگ دارای دیوارهای بسیار ضخیم و نفوذ ناپذیریست.بیشترین ضخامت دیوارها در دیوارهای بیرونی ارگ وجود دارد.در این دیوارها درقسمت بالا ناودانهایی سنگی جهت باران درست شده و نیز مزقله‌هایی جهت تیراندازی تعبیه شده‌است.

برج‌ها در چهارگوشه ارگ ساخته شده و هر یک 6متر شالوده دارد.گفته شده در هنگام ساخت این بنا به علت نشست خاک و نامناسب تشخیص دادن خاک شمال غربی جهت ایجاد برج میبایست وزن زیادی را تحمل کند محل ساخت ان چند متر به سمت غرب کشیده شده به همین علت این برج در راستای برج‌های دیگر نیست و به شکل ذوزنقهٔ ناقص درامده است.این برج‌ها دارای سه طبقه مجزا هستند وتوسط راه پله‌هایی به صورت دورانی قابل رفت‌وآمد می‌باشد.در این طبقات دو اتاق وجود دارد یک اتاق جهت استراحت نگهبانان و یک اتاق جهت نگهداری اسلحه.این برج‌ها توسط دری به پشت راه دارد.ورودی ارگ در نمای بیرونی با یک تابلوی بزک کاشیکاری صحنه نبرد رستم با دیو سفید مزین شده که مربوط به دوره قاجار است. نمای کاشیکاری محوطه داخلی در ضلع شرقی بالای در ورودی کاملاً ازبین رفته‌است.

وجود شیر سرها در دور تا دور لبه بام ضمن جلوگیری از تابش مستقیم خورشید در ظهر تابستان به داخل اتاق‌ها در هنگام بارندگی به خوبی از پنجره‌های بزگ گره چینی محافظت می‌کند.

سنگ‌های به کاررفته از جنس سنگ آهک معروف به گندمک می‌باشد.بر روی این سنگ‌ها علامتی است که منحصر به افراد سنگتراش سازندهٔ آن قطعات می‌باشد و به منزلهٔ مهر سنگتراش است.