مقالات
کشور چین چطور با کدهای سلامتی QR به مقابله با کووید-۱۹ می‌پردازد؟
خلاصه :
تصور کنید زندگی روزانه‌تان کاملا متکی به یک اپلی...تصور کنید زندگی روزانه‌تان کاملا متکی به یک اپلیکیشن برای موبایل‌های هوشمند باشد. خروج‌تان از خانه، رفتن به مترو، رفتن به محل کار، ورود به کافه‌ها و رستوران‌ها و مجتمع‌های تجاری. هر حرکت با نمایش یک رنگ روی نمایشگر موبایل دیکته می‌شود. سبز به این معناست که می‌توانید به کارتان برسید و قرمز به این معنا که اجازه ورود ندارید.
این حقیقتی روزمره در زندگی میلیون‌ها چینی از میانه شیوع ویروس کرونا بوده و درحالی که این کشور به مقابله با ویروس مورد اشاره ادامه می‌دهد، احتمالا زندگی تا آینده دور به همین منوال باشد.
با استفاده از تکنولوژی و اطلاعات کلان، دولت چین از یک سیستم «کد سلامتی» مبتنی بر رنگ استفاده می‌کند تا قادر به کنترل حرکات مردم و کاهش شیوع کرونا ویروس باشد. اگرچه مقامات هنوز استفاده از این کدهای سلامتی را به شکلی سراسری اجبار نکرده‌اند، بسیاری از شهروندان شهرهای مختلف بدون این اپلیکیشن قادر به خروج از مجتمع ساختمانی خود یا ورود به مناطق عمومی نیستند.
با گذشت سه ماه از شیوع ویروسی که بلای جان جهانیان شد، تدابیر قرنطینه به آرامی در اقصی نقاط چین برداشته می‌شوند و حالا تنها کدهای رنگی باقی مانده‌اند که بر زندگی مردم حکمرانی می‌کنند.
با پیروی از این حرکت چین، دولت‌های دیگر هم به تکنولوژی‌های مشابه برای مقابله با ویروس روی آورده‌اند. سنگاپور در ماه گذشته یک اپلیکیشن هوشمند برای پایش ارتباطات عرضه کرد که به مقامات اجازه می‌دهد قادر به شناسایی افرادی باشند که با مبتلایان به کووید-۱۹ در ارتباط بوده‌اند. دولت ژاپن هم یک اپلیکیشن مشابه در نظر دارد. مسکو نیز یک سیستم کدگذاری مبتنی بر کدهای QR معرفی کرده تا قادر به پایش حرکات و اعمال قرنطینه باشد.
ژیان-شنگ هوا، یک متخصص سلامت مبتنی بر هوش مصنوعی در کمپانی غول خرده‌فروشی علی‌بابا می‌گوید: «تکنولوژی حالا نقشی حیاتی در محدود کردن پاندمیک ایفا می‌کند. برای جلوگیری از شیوع ویروس، پایش ارتباطات گاهی اساسی خواهد بود و به همین خاطر است که تلاش‌های مشابهی در سراسر جهان صورت می‌گیرد».
این سیستم چطور کار می‌کند؟
دولت چین با دو غول اینترنتی چین -یعنی علی‌بابا و تنسنت- وارد همکاری شده تا سیستم‌های کدگذاری سلامتی را به اپلیکیشن‌های محبوب خود روی دیوایس‌های موبایل بیاورند.
اپلیکیشن پرداخت علی‌بابا به نام Alipay و اپلیکیشن پیام‌رسان WeChat تنسنت در چین محبوبیت فراوان دارند و روزانه توسط صدها میلیون نفر استفاده می‌شوند. قرار دادن سیستم کدهای سلامتی در این پلتفرم‌ها، به معنای دسترسی آسان به آن‌ها توسط عموم مردم است.
هانگ‌ژو، شهری در شرق استان ژی‌ژیانگ و جایی که مقر علی‌بابا در آن بنا شده، یکی از نخستین شهرهایی بود که از سیستم کدهای سلامتی برای تصمیم‌گیری راجع به اینکه کدام یک از شهروندان باید قرنطینه شوند استفاده کرد. این سیستم در روز ۱۱ فوریه روی Alipay راه‌اندازی شد.
برای به دست آوردن یک کد سلامتی، شهروندان باید اطلاعات شخصی خود شامل نام، شماره ملی یا شماره پاسپورت و همینطور شماره تلفن خود را در صفحه ثبت نام وارد کنند. سپس از آن‌ها درباره سابقه مسافرت‌هایشان پرسیده می‌شود و اینکه در ۱۴ روز اخیر با افراد مبتلا به کووید-۱۹ یا مشکوک به مبتلا با آن در تماس بوده‌اند یا خیر. مردم ضمنا باید علائمی که دارند را نیز تیک بزنند: علائمی نظیر تب، خستگی مفرط، سرفه خشک، آبریزش بینی، خارش گلو و اسهال.
بعد از اینکه اطلاعات به تایید مقامات رسید، هر کاربر یک کد QR به رنگ قرمز، کهربایی یا سبز دریافت می‌کند. کاربرانی که کد قرمز رنگ دریافت کرده‌اند باید برای ۱۴ روز به قرنطینه دولتی یا قرنطینه شخصی بروند. کاربرانی که کد کهربایی دارند باید برای ۷ روز قرنطینه شوند و کاربرانی که کد سبز دریافت کرده‌اند می‌توانند آزادانه در شهر فعالیت کنند.
کدهای سلامتی نقش پایشگر حرکات مردم را نیز در مناطق عمومی ایفا می‌کنند و هر شخص باید پیش از ورود به اماکن عمومی کد QR خود را برای اسکن در اختیار مقامات قرار دهد. هنگامی که یک مورد ابتلا تایید می‌شود، مقامات به سرعت قادر به بررسی سابقه فعالیت‌های بیمار و شناسایی افرادی هستند که با او در ارتباط بوده‌اند.
شخصی آشنا با توسعه سیستم کدهای سلامتی در Alipay به سی‌ان‌ان می‌گوید که این سیستم توسط آژانس‌های دولتی توسعه یافته و مدیریت می‌شود و Alipay صرفا بستری برای اجرای آن و همینطور ارائه پشتیبانی فنی است.
در این بین تنسنت هم یک سیستم کد QR سلامتی مشابه روی WeChat توسعه داده که اوایل فوریه در شهر شنژن شروع به کار کرد.
استفاده از این سیستم چقدر گسترده است؟
در عرض تنها یک هفته از زمان عرضه، سیستم کدهای سلامتی Alipay در بیش از ۱۰۰ شهر چین استفاده شد. در روز ۱۵ فوریه، دفتر دولت الکترونیک به Alipay فرمان سرعت‌بخشی به توسعه کدهای QR سلامتی را داد تا فورا در سراسر کشور مورد استفاده قرار گیرد. تا آخر فوریه، بیش از ۲۰۰ شهر به استفاده از این کدهای QR روی آورده بودند.
به گفته خبرگزاری‌های محلی، سیستم کدهای سلامتی تنسنت هم تا آخر ماه گذشته میلادی در ۳۰۰ شهر استفاده شد. در روز یکم مارس، پکن ورژن خودش از کدهای QR سه رنگی را عرضه کرد که آن هم روی Alipay و WeChat قابل دسترسی است. افزون بر ارائه نام و شماره ملی، کاربران این سیستم باید از طریق تشخیص چهره هم شناسایی شوند تا کد رنگی مخصوص‌شان را دریافت کنند.
کدهای سلامتی نقشی اساسی در برداشتن محدودیت‌های سفر در منطقه هوبی داشته‌اند؛ منطقه‌ای که بعد از قرنطینه گسترده در اواخر ماه ژانویه، آمد و شد ۶۰ میلیون نفر در آن مختل شد. در روز دهم مارس اما این استان شروع به ارائه کدهای رنگی برای افرادی کرد که خواستار سفر درون استانی بودند.
رنگ‌ها براساس دیتابیس کنترل اپیدمی استانی به کاربران ارائه می‌شوند: افرادی که به صورت قطعی به بیماری مبتلا شده‌اند یا علائمی از آن را دارند رنگ قرمز را دریافت می‌کنند. نزدیکان آن‌ها کد زرد دریافت می‌کنند و هرکسی که هیچ سابقه‌ای در دیتابیس نداشته باشد هم کد سبز.
به عبارت دیگر، رنگ کدهای QR راجع به آزادی مردم تصمیم‌گیری می‌کنند: دارندگان کد سبز قادر به سفر درون استانی هستند، دارندگان کد کهربایی چنین اجازه‌ای ندارند و دارندگان کد قرمز هم باید قرنطینه شوند.
مثل تمام محصولات تکنولوژی، اپلیکیشن سلامتی کشور چین هم بی‌نقص نیست. احتمال خطا در این اپ وجود دارد و گاهی کاربران کد رنگی اشتباهی دریافت می‌کنند که به قرنطینه افراد اشتباه منجر می‌شود.
در هانگ‌ژو، شهری که نخستین میزبان کدهای سلامتی Alipay بود، برخی شهروندان در شبکه‌های اجتماعی از این شکایت کردند که به دلایل اشتباه کد قرمز دریافت کرده‌اند. مثلا به خاطر تیک زدن «آبریزش بینی» و «خستگی مفرط» در صفحه ثبت نام که علائم سرماخوردگی عادی و آنفولانزا نیز هستند.
چند روز بعد از آغاز به کار سیستم، مقامات هانگ‌ژو در بیانیه‌ای گفتند که خط تماس ویژه شهردار با انبوهی از تماس‌های تلفنی از سوی افرادی مواجه شده که درباره کدهای خود سوال داشتند. به همین خاطر هم بود که اپلیکیشن دیگر برای افرادی ساخته شد که می‌خواستند مروری بر دلایل دریافت کد رنگی خود داشته باشند.
درحالی که مردم چین با برداشته شدن تدابیر قرنطینه، سفر کردن را از سر گرفته‌اند، یک مشکل دیگر نیز ظهور کرده: تمام شهرها و استان‌های قادر به شناسایی کدهای سلامتی یکدیگر نیستند.
اگرچه کدهای QR همواره سه رنگ مشخص را نشان می‌دهند و توسط شرکت‌هایی یکسان توسعه یافته‌اند، اما براساس دیتابیس‌های متفاوت از کووید-۱۹ کار می‌کنند که توسط مقامات محلی تهیه شده‌اند. از آن‌جایی که دیتابیس‌ها میان دولت‌های محلی به اشتراک گذاشته نمی‌شوند و هر دولت استانداردهای متفاوتی برای کدگذاری رنگی دارد، برخی حاضر به پذیرش کدهای سلامتی به دست آمده در مناطق دیگر نیستند.
یک شهروند هوبی با نام کوچک یوان که اواخر ماه مارس و پس از برداشته شدن تدابیر قرنطینه به استان گویژو بازگشته بود به یکی از رسانه‌های محلی می‌گوید که مجبور به تحمل ۱۴ روز قرنطینه دیگر شده است. حتی با اینکه بعد از ۱۴ روز قرنطینه در گویژو، کد سلامتی سبز دریافت کرده بود. اتفاقی که افتاده این بوده که گویژو کدهای سلامت هوبی را قابل اتکا نمی‌داند.
برای حل این مشکل، دولت مرکزی یک دیتابیس ملی از موارد تایید شده و مشکوک کووید-۱۹ فراهم آورده و امیدوار است که دولت‌های محلی با به اشتراک‌گذاری اطلاعات، حاضر به پذیرش کدهای سلامتی یکدیگر باشند.
یک نگرانی هم راجع به حریم شخصی است. کدهای سلامتی براساس اطلاعاتی به دست می‌آیند که هر فرد در اختیار دولت می‌گذارد و این اطلاعات شامل لوکیشن، تاریخچه سفرها، ارتباطات اخیر و وضعیت سلامتی هم می‌شود. یکی از کاربران چینی در شبکه اجتماعی Weibo می‌نویسد: «تنها نگرانی‌ام اینست که آیا این اطلاعات شخصی به بیرون درز خواهند کرد؟ و اینکه چه تدابیری برای حفظ امنیت آن‌ها اندیشیده شده؟»
در نهایت باید گفت که برخی شهرهای چین شروع به حذف کدهای سلامتی از زندگی روزمره مردم کرده‌اند. در هانگ‌ژوا که نخستین میزبان کدهای QR بود، دولت اعلام کرده مردم در برخی اماکن مانند ایستگاه‌های مترو، مجتمع‌های تجاری و هتل‌ها نیازی به ارائه کد سلامتی خود ندارند. اما در دیگر نقاط مانند پکن و شانگهای، همچنان این کدهای مربعی‌شکل هستند که تعیین می‌کنند مردم می‌توانند به کجا بروند و کجا نروند.
برچسب‌های این مطلب :
گالری تصاویر :
