خلاصه :

- نام کتاب: درس‌های عاشورا/ ناشر: انقلاب اسلامی

مجموعه حاضر رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب درباره درس‌های عاشورا است که به صورت موضوعی تدوین و بعد از نمایه‌زنی و تیتربندی مطالب در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است. این کتاب یکی از آثار موضوعی استخراج شده از کتاب مرجع «آفتاب در مصاف» ـ. مشتمل بر تمامی بیانات رهبری از سال ۵۷ تا ۹۰ در مورد سرور و سالار شهیدان امام حسین (علیه‌السلام) ـ. می‌باشد.

«درس‌های عاشورا» بیش از ۵۰ درس از مکتب حسینی از جمله: تنوع و جاودانگی درس‌های عاشورا، وجوب قیام برای اصلاح جامعه اسلامی، لزوم شناخت وظیفه اصلی، انجام به موقع تکلیف، مقابله با جدایی دین از سیاست و سه ویژگی برجسته و تعیین‌کننده ابی عبدالله (علیه‌السلام) را شامل می‌گردد.

در بخشی از کتاب و به نقل از خطبه نماز جمعه رهبر انقلاب در عاشورای سال ۱۳۷۴ آمده است: «اگر این حادثه را دقیق در نظر بگیرید، شاید بشود گفت: انسان می‌تواند در حرکت چند ماهه حضرت ابی عبدالله (علیه‌السلام) از آن روزی که از مدینه خارج شد و به طرف مکه آمد، تا آن روزی که در کربلا شربت گوارای شهادت نوشید، بیش از صد درس مهم برشمارد. نخواستم بگویم هزار‌ها درس؛ می‌شود گفت: هزار‌ها درس هست، ممکن است هر اشاره‌ی آن بزرگوار یک درس باشد. اما اینکه می‌گویم بیش از صد درس، یعنی اگر ما بخواهیم این کار‌ها را مورد مداقه قرار دهیم، از آن می‌شود صد عنوان و سر فصل بدست آورد که هر کدام برای یک امت، برای یک تاریخ و یک کشور؛ برای تربیت خود و اداره جامعه و قرب به خدا درس است.»

۲-کتاب تاملی در نهضت عاشورا/رسول جعفریان/نشر علم

رسول جعفریان از پرکارترین و دقیق‌ترین متخصصین تاریخ می‌باشد که با تالیف کتب متعدد با اسلوب جدید در زمینه تاریخ اسلام توانسته جایگاه ویژه‌ای را در میان متخصصین این علم کسب کند. وی در کتاب تاملی در نهضت عاشورا در نظر داشته است تا به مسائلی که در زمینه عاشورا مطرح است به صورت جامع و گذرا بپردازد.

نویسنده در این کتاب به دنبال آن ارائه گزارشی صحیح و مستند از واقعه عاشورا و اربعین حضرت و بررسی حکمت و آثار قیام و شهادت حضرت می‌باشد که ناگزیر برای این هدف به بررسی منابع دسته اول عاشورا و تحریفاتی که در این زمینه اتفاق افتاده بصورت مختصر پرداخته است.

۳- نامیرا/ صادق کامیار/ نشر نیستان

وقتی این کتاب را می‏خوانید ناخودآگاه حس تنفر و بغض شدیدی نسبت به مردم کوفه پیدا می‏کنید. اینکه چگونه هجده هزار نامه برای امام حسین (علیه‌السلام) می‏نویسند، ایشان را به کوفه دعوت می‏کنند و چگونه بر روی ایشان شمشیر می‏کشند! هرگز باور نمی‏کنید این حوادث به این سرعت اتفاق افتاده باشد. در سرتاسر داستان خود را در جایگاه انتخاب می‏بینید. تماماً این سوال در ذهن شما وجود دارد که اگر شما در این موقعیت بودید چه می‏کردید؟ نقش خواص در به وجود آمدن واقعه کربلا در این کتاب به خوبی مشهود است؛ و در پایان داستان، شما به جایی می‏رسید که هرگز تصور آن را نمی‏کردید.

۴- جرس فریاد می‌دارد/ جواد هاشمی/ ناشر: شرکت کارآفرینان فرهنگ و هنر

این کتاب اصولاً کتاب جامع و کار راه اندازی است. این دو کلمه، بهترین توصیفش می‌تواند باشد. کتاب مجموعه ۷۲۰ عزل عاشورایی است که از تمام اعصار و دوره‌های شعر فارسی جمع آوری شده؛ از فیض کاشانی، تا حمیدرضا برقعی. جمع آوری جامع یک طرف قضیه این کتاب است و روی دیگرش، فهرست بندی جالب آن می‌باشد. کتاب به یاد عدد مقدس کربلا، در چهل منزل تدوین شده؛ چهار سرفصل و موضوع کلی. از مدت‌ها قبل از عاشورا تا مدت‌ها بعد از آن (بازگشت اسرار و اربعین)؛ چهل منزلی که هم شامل مناسبت‌های مهم تقویم عاشوراست و هم بزرگواران شاخص آن حادثه. جامعیت تاریخی و موضوعی کتاب، آن را گزینه مناسبی برای برطرف کردن هر نیازی کرده است.

۵- من می‌گویم شما بگریید/ علیرضا قزوه/ انتشارات سوره مهر

کتاب حاضر، مجموعه از مرثیه‌های عاشورایی است که آن را علی‌رضا قزوه در ۲۶۳ صفحه و پنج فصل آورده است. مرثیه‌های عاشورایی کتاب از سیف فرغانی، مولانا جلال‌الدین بلخی، محتشم کاشانی، اقبال لاهوری و شاعران صاحب اثر معاصر، همچون حمید سبزواری، محمدعلی مرادش و ده‌ها شاعر معروف و مشهور معاصر و شاعران نوقلم، تشکیل شده است.

علی‌رضا قزوه این مجموعه را در پنج فصل و فصل اول آن به این حسین کیست، با کربلا، با حسین، و فصل دوم را‌ای پدر جان همرهان بستند بار... به شهیدان هاشمی، حضرت علی‌اصغر (علیه‌السلام)، حضرت علی‌اکبر (علیه‌السلام) و حضرت ابوالفضل العباس (علیه‌السلام) اختصاص داده است. وی در فصل سوم به ناله عشق است و آتش می‌زند (دمی با اصحاب وفادار امام حسین (علیه‌السلام)) و فصل چهارم را به گودال قتل‌گاه پر از بوی سیب بود یک شب و روز عاشورا) و فصل پنجم را به (زینب اسیری رفت و ما بر جای بودمین) بعد از عاشورا اختصاص داده است و هر فصل با شاعران آورده شده است که مرثیه‌ای در این باب سروده‌اند.

علی‌رضا قزوه در مقدمه کتاب می‌نویسد: این سال‌های آخر، شعر‌هایی از اینجا و آنجا از برخی مداحان آشنا و نام‌آشنا می‌شوم که به جای آنکه دل را بارانی کند، دل را به درد می‌آورد. برخی نیز داعیة خودنمایی دارند، حال آنکه اصل در کربلا گم شدن است و به اصل خویش رسیدن. همین انگیزه‌ای شد تا این اشعار را در دفتری فراهم آورم و هدیه‌اش کنم به مداحان دل‌سوخته به‌خصوص آنان که به لحن عاشورا تکلم می‌کنند و حنجره‌شان وقف امام حسین (علیه‌السلام) و یاران او است. می‌توانستیم به جای این شعر‌ها اشعاری انتخاب کنیم که زرق و برق الفاظش امروزی‌تر باشد، اما فرمان از دل گرفتم و حکایت چنین شد که می‌بینید. در این دفتر ضعف‌های دستوری و زبانی و به‌خصوص محتوایی کمتر به چشم می‌آید. حریر نور، شعری از محمدعلی مجاهدی را از متن می‌خوانیم:.

چون دید به نوک نی‌سرش را خورشید / بر خاک، تن مطهرش را خورشید/

آرام، حریر نور خود را گسترد/ پوشاند برهنه پیکرش را خورشید/

۶- دو چشم ناتمام/ محبوبه زارع/ بوستان کتاب

عبدالله و قاسم فرزندان امام حسن (علیه السلام) هستند. عبدالله فرزند کوچک امام در پی یافتن پاسخی برای سوالات خود در مورد علت صلح پدر و عدم مبارزه‌اش با ظلم روانه کربلا شد. عبدالله که دلی پر سوال داشت ابتدا از مادر جویای علت صلح پدر می‌شود مادر توان سخن گفتن را در خود نمی‌بیند اشک بر چشمانش حلقه می‌زند که من به این کودک چه بگویم تا بفهمد که پدرش چقدر غریب بود.

عبدالله به خودش قول می‌دهد که حتما از عمویش پرس و جو کند. شبی عبدالله که دیگران توان صبر را نداشت دست ابا عبدالله (علیه السلام) را می‌گیرد و او را در پشت خیام می‌برد تا دیگر کسی مزاحم پرسش او نباشد. عمو چرا بابا نجنگید و صلح کرد؟ اصلا تا قبل از آن بابای من به میدان نبرد رفته است اباعبدالله (علیه السلام) پاسخ می‌دهد بله پدر شما در میدان جنگ مبارزه کرده است مثلا در جنگ صفین شجاعت بسیاری از خود نشان داد. اما در مورد علت صلح، پدرت غریب بود به طوری که خود با اشاره به گله گوسفندانی که از جایی کوچ داده می‌شدند فرمود: اگر تنها این مقدار یار داشتم جهاد می‌کردم. عبدالله گفت: چرا بابا غریب بود؟

قصه غربت داستان بی انتهای علی و اولاد اوست و تنها محدود به جریان عاشورا نیست. نوجوان امام حسن (علیه السلام) از عمو اذن میدان می‌خواهد، اما حسین (علیه السلام) نمی‌پذیرد قاسم پس از اصرار فراوان عاقبت به یاد گفته پدر می‌افتد که اگر روزی دلت خیلی به درد آمد به سراغ این نامه برو. نامه را یافت به عمو نشان داد و اذن میدان را گرفت عاشقانه به میدان رفت و رجز خوانی کرد و در هنگام شهادت عمو را صدا کرد عمو کمکم کن. حسین (علیه السلام)، چون باز شکاری به سوی او رفت و نعش بی جان پسر برادر را بر دوش گرفت.

ابا عبدالله (علیه السلام) در روز عاشورا با عزیزانش وداع کرد و آماده نبرد شد عبدالله که چندین بار هم‌چون برادرش قاسم درخواست مبارزه خواست اکنون بی صبرانه منتظر شهادت بود، اما عمو اذنش نداد. وقتی حسین خونین مورد هجوم دشمن قرار گرفت عبدالله دیگر توان نداشت بنشیند و نظاره گر باشد با پای پیاده به سمت عمو رفت زینب (سلام الله علیها) فریاد کرد عبدالله جان نرو. عبدالله گفت:: عموی را می‌کشند؟!

عبدالله زخمی بر زمین افتاد و در آغوش عمو در لحظه شهادت گفت:: عمو فهمیدم چرا پدرم غریب بود، اما عمو تو از او هم غریب‌تری..

۷- فراموشان / داوود غفارزادگان/ قدیانی

فراموشان داستانی از واقعه کربلاست نوشته داوود غفارزادگان.

با هم سطر‌هایی از این کتاب را می‌خوانیم. وقتی نامه رسید، من آنجا بودم. فکر کردم از این پیک‌های معمولی است. اما نبود. قاصد مرگ بود. از کنار ستون، امیر

را می‌دیدم. وقتی پیک رفت چیزی نگفت؛ نه انعامی داد، نه خلعتی. مثل جغد چشم دوخته بود به تاریکی. منتظر بودم که صدایم کند، وقتی صدا را شنیدم، زود برگشتم و دیدم که لب‌های امیر به کبودی می‌زد گفت که بروم و مروان بن حکم را بیاورم. وقتی مروان آمد امیر نامه را به او داد تا بخواند ...

۸- امام حسین (ع) / فریبا کلهر/ به نشر

ویژگی این مجموعه این است که شخصیت‌های آن به جای این که با نام‌شان معرفی شوند، با ویژگی‌ها و صفت‌های‌شان به بچه‌ها معرفی می‌شوند.

روز مبارزه‌ی بزرگ، یارانِ مردِ آزاد به میدان رفتند و شهید شدند. خانواده‌ی مرد آزاد به میدان رفتند و شهید شدند. پرچم‌دار دید که دیگر یاوری برای مرد آزاد باقی نمانده است. نگاهش به طرف خیمه‌ها پر کشید. کسی از شکاف خیمه او را نگاه می‌کرد. پرچم‌دار دید که دو چشم درخشان از دور با او حرف می‌زند. پرچم‌دار جلو رفت و دختر مرد آزاد را دید. پرسید: «با من کاری داری عموجان؟» دختر گفت: «تشنه‌ام عموجان آب می‌خواهم.» پرچم‌دار سرش را تکان داد و گفت: «برایت آب می‌آورم. همین‌جا منتظرم باش.»

بار دیگر مشکی برداشت، سوار بر اسبش شد و به طرف رود آب شیرین رفت. دشمن دوباره جلویش را گرفت. پرچم‌دار به فرمانده‌ی سپاه دشمن گفت: «تمام یاران و جوانان خانواده‌ی مرد آزاد را کشته‌اید، فقط زن‌ها و کودکان باقی مانده‌اند که از تشنگی جگرشان آتش گرفته. می‌خواهم کمی آب برای آن‌ها ببرم.»

فرمانده حرفی نزد. یکی از دستیارانش گفت: «اگر همه‌ی زمین پر از آب شود، حتی قطره‌ای از آن را به شما نمی‌دهیم.»

پرچم‌دار نمی‌خواست دست خالی برگردد. نمی‌خواست نگاهش به خیمه‌ها بیفتد؛ به جایی که دختر مرد آزاد چشم انتظارش بود، در انتظار قطره‌ای آب.

بار دیگر پرچم‌دار راهش را از میان سربازان باز کرد. به طرف رود رفت. پشت سرش سرباز‌ها می‌آمدند. پرچم‌دار ایستاد و با آن‌ها جنگید. تعدادی را کشت و خودش را به رود آب شیرین رساند. مشکش را از آب پر کرد. خواست کمی آب بخورد و برگردد؛ اما در حالی که بچه‌ها تشنه بودند و جگر برادرش از بی‌آبی می‌سوخت، چطور می‌توانست آب بخورد؟ مشک پر از آب را برداشت و پشت اسبش پرید. می‌رفت و آب از داخل مشک بیرون می‌ریخت. سربازی شمشیر کشید و دست راست پرچم‌دار را نشانه گرفت. دست پرچم‌دار جدا شد. پرچم‌دار با دست چپ مشک را گرفت و تاخت. ضربه‌ی دیگری به دست چپش خورد و خون به آسمان پاشید. پرچم‌دار مشک را به دندانش گرفت نگاهش به خیمه‌ها بود. به شکاف کوچکی که دو چشم منتظر بیرون را نگاه می‌کرد. کسی ضربه‌ای به او زد. پرچم‌دار از بالای اسب پایین افتاد و آب از مشک بیرون ریخت.

اسامی کامل این کتب به شرح ذیل است:

* فروغ شهادت/علی سعادت پرور/احیاء کتاب/پژوهش و مقتل

* شکوفایی عقل/در پرتو نهضت حسینی/عبدالله جوادی آملی/اسرا/پژوهش و مقتل

* حماسه و عرفان/آیت الله جوادی آملی اسرا/پژوهش و مقتل

* گنجشک و جبرئیل/سید حسن حسینی/افق/پژوهش و مقتل

*شماس شامی/مجید قیصری/افق/پژوهش و مقتل

* فرهنگ سخنان/امام حسین (علیه‌السلام) /محمد دشتی/امیر کبیر/پژوهش و مقتل

* زندگی امام حسین (علیه‌السلام) /حسین مظفر/امیر کبیر/پژوهش و مقتل

* سوگنامه امام حسین (علیه‌السلام) /سید عبدالحسین شریف الدین امیر کبیر/پژوهش و مقتل

* آفتاب برنی/زینب عطایی/انتشارات سازمان فرهنگی هنری شهرداری اصفهان/پژوهش و مقتل

* تبین جامعه شناختی/واقعه کربلا/شمس الله مریجی/انتشارات موسسه امام خمینی (ره) /پژوهش و مقتل

* درس‌های عاشورا/ انقلاب اسلامی/پژوهش و مقتل

* ۷۲ سخن عاشورایی/ انقلاب اسلامی/پژوهش و مقتل

* مقتل مقرم/سید عبدالرزاق موسوی مقدم/آرام دل/پژوهش و مقتل

* نگاهی نو به جریان عاشورا/علیرضا واسعی/بوستان کتاب/پژوهش و مقتل

*یک بال و دو پرنده/ محبوبه زارع/بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* دو چشم ناتمام/محبوبه زارع بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* رد پای خورشید/مهدی محدثی/بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* بزرگ مردان با وفا/شمس وفا/ بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* کودکان گمشده/محمد پور وهاب/بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* قاصدک کربلا/محبوبه زارع/بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* ستاره غربت/محبوبه زارع/بوستان کتاب/کودک و نوجوان

* سخنان حسین بن علی (علیه‌السلام) از مدینه تا کربلا/محمد صادق نجمی/بوستان کتاب قم/کودک و نوجوان

* زمینه‌های اجتماعی و رهاوردی انسانی قیام امام حسین (علیه‌السلام) /محمد مهدی شمس الدین/به نشر /کودک و نوجوان

* امام حسین (ع) /فریبا کلهر/به نشر/کودک و نوجوان

* سیاه پوشی در سوگ ائمه نور/علی ابوالحسن منذر/پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی/کودک و نوجوان

* رسم وفا/رفیعه رضاداد/جام طهور/کودک و نوجوان

* مواعظ/شیخ جعفر شوشتری/چاپ و نشر ایران/کودک و نوجوان

*آینه داران آفتاب/محمدرضا سنگری/چاپ و نشر بین الملل/کودک و نوجوان

* حسین علی/م. موید/چاپ و نشر بین الملل/کودک و نوجوان

*نگرش عرفانی فلسفی و کلامی شخصیت امام حسین (علیه‌السلام) /قاسم ترخان/چلچراغ/کودک و نوجوان

* آئین سوگواری/سید حبیب الله موسوی/ حبیب/کودک و نوجوان

* عاشورا پژوهی/محمد صحتی سر دوردی/خادم الرضا/کودک و نوجوان

* مدرسه حسینی/مصطفی دلشاد تهرانی/دریا/کودک و نوجوان

* پس از پنجاه سال پژوهشی تازه پیرامون قیام حسین (علیه‌السلام) /سید جعفر شهیدی/دفتر نشر فرهنگ اسلامی/کودک و نوجوان

* ماهیت قیام مختار/سید ابو فاضل رضوی اردکانی/دفتر نشر و فرهنگ اسلامی/کودک و نوجوان

* اربعین/سید محمد علی قاضی طباطبائی/سازمان چاپ و انتشارات/کودک و نوجوان

* آفتاب برنی/زینب عطایی/سازمان فرهنگی هنری شهرداری اصفهان/کودک و نوجوان

* ظهر روز دهم/قیصر امین پور/سروش/کودک و نوجوان

* نهضت امام حسین و قیام کربلا/غلام حسین زرگری نژاد/سمت/کودک و نوجوان

* چهل و یک مجلس/محمد جواد مرادی نیا/سوره مهر/کودک و نوجوان

* گوشواره عرش/علی موسوی گرمارودی /سوره مهر/کودک و نوجوان

* عطر عطش/سارا عرفانی/سوره مهر/کودک و نوجوان

* من می‌گویم شما بگریید/علیرضا قزوه/سوره مهر/کودک و نوجوان

* راز سر به مهر/حسین حداد/سوره مهر/کودک و نوجوان

* عطر عطش/سارا عرفانی/سوره مهر/کودک و نوجوان

* جرس فریاد می‌دارد/جواد هاشمی/شرکت کارآفرینان فرهنگ و هنر/کودک و نوجوان

* حسین عقل سرخ/ رحیم پور ازغدی/طرحی برای فردا/کودک و نوجوان

* امام حسین (علیه‌السلام) از دیدگاه ۱۱۴ دانشمند جهان/امیر حسین علیقلی/عابد/کودک و نوجوان

* عزاداری سنتی شیعیان/حسین معتمدی کاشانی/عصر ظهور/کودک و نوجوان

* یاران شیدای حسین بن علی/مرتضی آقا تهرانی/عماد/کودک و نوجوان

* قصه کربلا/مهدی قزلی/عماد/کودک و نوجوان

* فراموشان/داوود غفارزادگان/قدیانی/کودک و نوجوان

* آینه در کربلاست/محمد رضا سنگری/قدیانی/کودک و نوجوان

* امام حسین (ع) برای دبستانی ها/حسین فتاحی/قدیانی/کودک و نوجوان

* تشنه لبان/حمید گروگان/کانون پرورشی فکری کودکان ونوجوانان/کودک و نوجوان

* مراقبه‌های عاشورایی/محمد مهدی امیر باقری/کتاب فردا/کودک و نوجوان

* کربلا مبارزه با پوچی ها/اصغر طاهرزاده/لب المیزان/کودک و نوجوان

* وارثان عاشورا/علی صفایی حائری/لیله القدر/کودک و نوجوان

* پرتوی از عظمت امام حسین (علیه‌السلام) /لطف الله صافی گلپایگانی/مسجد جمکران/کودک و نوجوان

* سلوک عاشورایی/آیت الله مجتبی تهرانی/مصابیح الهدی/کودک و نوجوان

* انقلاب کربلا/عبدالمجید ناصری/موسسه امام خمینی/کودک و نوجوان

* جان‌ها فدای دین/آیت الله مصباح یزدی/موسسه امام خمینی (ره) /کودک و نوجوان

* در پرتو آذرخش/محمد تقی مصباح یزدی/مؤسسه امام خمینی/کودک و نوجوان

* مقتل جامع سید الشهدا/سید مهدی پیشوایی/مؤسسه امام خمینی (ره) /کودک و نوجوان

* کافر کوب/مسلم ناصری/نشر برادری/کودک و نوجوان

* ثارالله، خون حسین علیه السلام در رگ‌های اسلام /آیت الله حسین عندلیب/نشر خیمه/کودک و نوجوان

* موسوعه مقتل سید الشهدا (علیه‌السلام) /شیخ صدوق-شیخ مفید-شیخ طوسی-مسعودی-ابن اثر-سیوطی/نشرخیمه/کودک و نوجوان

* خرد در خون/سید حسین نصر-رضا داوری اردکانی-کریم مجتهدی- غلامحسین ابراهیمی دینانی/نشر خیمه/کودک و نوجوان

* شاعران عقیده/سید مهدی شجاعی-سید یحیی یثربی -محمد علی مجاهدی/ نشر خیمه/کودک و نوجوان

* کتاب تاملی در نهضت عاشورا/ رسول جعفریان/نشر علم/کودک و نوجوان

* فرهنگ عاشورا/جواد محدّثی/نشر معروف/کودک و نوجوان

* آثار و برکات امام حسین (علیه‌السلام) دردنیا/هاشم الناجی الموسوی الجرائری/نشر نیستان/کودک و نوجوان

* نامیرا/صادق کامیار/نشر نیستان/داستان و شعر

* هفت شهر عشق/ مهدی خدامیان آرانی/نشر وثوق/داستان و شعر

* ماه به روایت آه/ابوالفضل زروری نصر آباد/نیستان/داستان و شعر

* آفتاب در حجاب/سید مهدی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* پدر عشق و پسر/سید مهدی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* زیارت عاشورا/سید مهدی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* ازدیار حبیب/مهدی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* فصل شیدایی لیلاها/سید علی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* برزیگران دشت خون/پرویز خرسند/نیستان/داستان و شعر

* سقای آب و ادب/سید مهدی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* ازدیار حبیب/مهدی شجاعی/نیستان/داستان و شعر

* فتح خون/ شهید آوینی/واحه/داستان و شعر