جنگ قادسیه

بزرگ ترین جنگ عرب و عجم

بعد از خواندن مطلب پیشنهاد من این است که خودتان هم کمی تحقیق بکنید

۱۰ آذر ۱۳۹۹ / ۱۰:۰۱:۵۷

۴۳۷۹ بازدید

پیگیری مطلب / ۳

جنگی که لشگر مسلمین با فرماندهی ابوبکر با لشگری به اسم گسترش اسلام و در واقعیت کشور گشایی به ایران حمله ور شد

نبرد قادسیه نبردی است که در شوال سال ۱۵ هجری قمری برابر با نوامبر ۶۳۶ میلادی میان سپاه خلافت راشدین به فرماندهی سعد بن ابی وقاص و لشکر ایرانشهر به فرماندهی رستم فرخزاد در ناحیهٔ قادسیه، رخ داد و مسلمانان پس از چهار روز نبرد سخت و شدید موفق شدند در مقابل سپاه ساسانی پیروز شوند. در این نبرد درفش کاویانی، با غنائم بسیار دیگری به دست مسلمانان افتاد و برخی از فرماندهان لشکر ساسانی از جمله رستم فرخزاد، بهمن جادویه و بندوان نیز کشته شدند.

اگرچه جریان نبرد، ابتدا به نفع سپاه ساسانی که به فیل‌های جنگی و سلاح‌های جنگی پیشرفته تر مانند تیرهای پنچگان، گرز، تبرزین و شمشیرهای دو لبه بودند، پیش می‌رفت اما در اواسط جنگ با خسته شدن دو سپاه و رسیدن نیروی تازه‌نفس مسلمان، نتیجهٔ نبرد به سود مسلمانان برگردانده شد و با شکست سپاه ساسانی، بسیاری از ایرانیان ناراضی از جمله دیلمیان به سپاه اسلام پیوستند و مسلمانان دو ماه بعد از پیروزی در نبرد قادسیه به قصد فتح مدائن لشکر خود را به حرکت درآوردند.

با روی کار آمدن ابوبکر اولین خلیفهٔ مسلمانان بعد از پیامبر فکر گسترش دین اسلام موجب شد که اعراب به سرزمین‌های دولت ساسانی و روم روی آورند. لشکری مهم به فرماندهی ابو عبید بن الجراح سپاهیان را به سوی شام هدایت کرد و در سال ۱۲ ه‍.ق در یرموک با سپاه عاجز هراکلیوس امپراتور روم رو به رو شد که تازه از جنگ با دولت ساسانی بازگشته بود و در سال ۱۳ ه‍.ق رومیان را شکست داد؛ بدین ترتیب راه جبل حوران و درهٔ رود ارن به دست مسلمانان افتاد. در همین حین لشکری دیگر به فرماندهی خالد بن ولید به سوی عراق روانه شد، اوضاع آشفتهٔ ایران و چندی بعد شاه شدن پوراندخت دختر خسرو پرویز موجب شد که مثنی بن حارثه شیبانی از قبیلهٔ بکربن و سوید بن قطبه عجلی از قبیلهٔ ائل، لشکری گردآوری کنند و به قسمت‌های مرزی ایران تاخته و مردم را غارت نمایند

علل شکست سپاه ایران

در کنار هم قرار گرفتن مجموعه‌ای از شرایط موجب شکست ایرانیان در برابر مسلمانان شد که این شرایط عبارتند از:

وجود نفاق، دشمنی و خیانت بین سران لشکری و کشوری.
^{سپاهیان با دیدن عدالت در اسلام که گفته است سرباز با فرمانده سر یک سفره غذا میخوردند و همچنین با اشنایی قبلی از اسلام کمی از انها از جنگ منصرف شده بودند}
از طرفی نفوذ یافتن روحانیون زرتشتی در دربار ساسانی موجب شد، با پیروان ادیان دیگر که ساکن ایران بودند بد رفتاری شود و این افراد به مسلمانان روی بیاورند
حضور فیل‌ها در صحنهٔ نبرد دلیل دیگر شکست ایرانیان بود، هنگامی که در روز دوم فیل‌های مجروح اقدام به فرار کردند باعث لگدمال شدن سپاه ایران شدند و در روز سوم احاطه کردن آنان توسط سواره‌ها و پیاده‌ها باعث شد که ترس اسب‌های سپاه اسلام از بین برود و دوباره زخمی شدن فیل‌ها موجب رم کردن آن‌ها و آسیب دیدن سپاه ایران شد.
از دیگر عوامل شکست سپاه ایران مهره‌های خارداری بود که ایرانیان در این نبرد استفاده می‌کردند؛ زیرا آن مهره‌ها تنها موجب درماندگی مسلمانان نمی‌شد بلکه لشکر ایران نیز با وجود آن‌ها نمی‌توانست به جلو پیشروی کند، به سبب آنکه این مهره‌ها در سم اسبان فرومی‌رفت و مانع حرکت آن‌ها می‌شد. سربازان ایرانی از بیم همان مهره‌ها تلاشی برای جلو رفتن نمی‌کردند، درحالی که اعراب با آگاه شدن از وجود مهره‌ها مسیر حملهٔ خود را تغییر داده و ایرانیان را میان خود و مهره‌ها محاصره کردند.
تکنیک دیگری که ایرانیان در این نبرد استفاده کردند و باعث تضعیف لشکر شد، چیزی بود که مورخان به اصطلاح آن را «ذات السلاسل» می‌نامند، در این روش جنگجویان با زنجیر به صورت صف به هم متصل می‌شدند تا اعراب نتوانند وارد قلب لشکر شوند؛ اما این کار موجب می‌شد که با مجروح یا کشته شدن یکی از مبارزان، سنگینی و وزن او بر روی دوش دیگران قرار بگیرد.
سنگین اسلحه بودن ایرانیان از دلایل دیگر شکست آنان بود، درحالی که وجود مقدار زیادی آهن به واسطه زره، کلاهخود و زانوبند و ساعدبند باعث سنگینی و در نهایت خستگی ایرانیان می‌شد، اعراب تنها سلاحی سبک همراه داشتند و هنگامی که می‌دیدند نمی‌توانند با سلاحشان کاری از پیش ببرند، به سربازان ایرانی حمله کرده و با آویختن خود به آنان، زمینشان می‌زدند و زره را از آنان جدا کرده و آنان را می‌کشتند
اما مهم‌ترین علت شکست سپاه رستم عاملی طبیعی بود. وزیدن بادی سخت و ایجاد طوفان موجب شد که خاک و ریگ در چشم سپاهیان ایران فرورود و اعراب که پشتشان به طوفان قرار داشت در امان ماندند و ایرانیان کور و ناتوان را شکست دادند. مورخان بر این باورند که بخت با ایرانیان یار نبوده‌است و طبیعت بیشتر از نیزه و شمشیر در شکست آنان نقش داشته‌است.