.jpg)
مقالات
۱
اسغال ایران در جنگ جهانی دوم.
خلاصه :
جنگ جهانی در ایران.اشغال ایران در جنگ جهانی دوم
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم |
|||||||||||
بخشی از جبهه‌های مدیترانه، خاورمیانه و آفریقا و جنگ جهانی دوم |
|||||||||||
|
|||||||||||
|
|||||||||||
جنگندگان |
|||||||||||
|
|
||||||||||
فرماندهان |
|||||||||||
|
|
||||||||||
نیروها |
|||||||||||
|
|
||||||||||
تلفات |
|||||||||||
|
|
|
||||||||||
.svg?uselang=fa)
.svg?uselang=fa)
هواپیماهای آمریکا در فرودگاه آبادان آماده تحویل به خلبانان شوروی برای انتقال به روسیه بر اساس برنامه قانون وام و اجاره
تصویر یک گاراژ متعلق به ارتش بریتانیا که وظیفه سرویس و تعمیر خودروهای نظامی ارتش شوروی را بر عهده داشته‌است[نیازمند منبع].
نقشه جناح‌بندی‌ها در جنگ جهانی دوم و نمایش اشغال سرزمین‌ها متفقین غربی (کشورهای مستقل اصلی) متفقین غربی (مناطق اشغال‌شده و کلونی‌های ایجاد شده) متفقین شرقی (کشورهای اصلی و مناطق اشغال‌شده) نیروهای محور (کشورهای اصلی) نیروهای محور (مناطق اشغال‌شده و کلونی‌های ایجاد شده، شامل فرانسه ویشی) کشورهایی که اعلام بی‌طرفی کردند
پس از آغاز جنگ جهانی دوم در ۹ شهریور ۱۳۱۸ (۱ سپتامبر ۱۹۳۹)، ایران بی‌طرفی خود را اعلام کرد، اما به دلیل گستردگی مرز ایران بااتحاد جماهیر شوروی و درگیری شوروی با آلمان این بی‌طرفی ناپایدار بود. ارتش متفقین به بهانهٔ حضور کارشناسان آلمانی در ایران این کشور را اشغال کرد.
به دنبال اتحاد بریتانیا و شوروی پس از حمله آلمان نازی به شوروی و لزوم ارسال کمک‌های بریتانیا و آمریکا به جبهه‌های نبرد در شوروی، متفقین تصمیم گرفتند از دالان پارسی (به انگلیسی: The Persian Corridor) نیز استفاده شود و به موجب آن نیروهای متفقین در ۲۵ اوت ۱۹۴۱ به ایران حمله کرده و این کشور را به اشغال خود درآوردند.
در روز ۳ شهریور ۱۳۲۰ نیروهای شوروی از شمال و شرق و نیروهای بریتانیایی از جنوب و غرب، از زمین و هوا به ایران حمله کردند و شهرهای سر راه را اشغال کردند و به سمت تهران حرکت کردند. ارتش ایران به سرعت متلاشی شد. رضاشاه با فشار متفقین به خصوص بریتانیا ناچار به استعفاء شد. متفقین پس از مدت‌ها کشمکش با روس‌ها بر سر نوع حکومت جدید ایران، بالاخره در انتقال سلطنت به پسرش -محمدرضا- که ولیعهد او نیز بود، به توافق رسیدند.
پس از اشغال، راه‌آهن سراسری ایران برای انتقال کمک‌های نظامی از جنوب ایران به پشت جبهه شوروی، بر اساس قانون وام و اجاره مورد استفاده قرار گرفت.
ایران که در آغاز جنگ، بی‌طرفی خود را اعلام کرده بود نهایتاً در ۱۷ شهریور ۱۳۲۲ به آلمان اعلان جنگ داد. هدف اصلی ایران از اعلان جنگ پیوستن به اعلامیه ملل متحد و شرکت در کنفرانس‌های صلح پس از جنگ بود.
پس از اتمام جنگ، ارتش بریتانیا طبق توافق با دولت ایران کشور را ترک کرد ولی نیروهای نظامی ارتش سرخ شوروی، همچنان در ایران باقی‌ماندند و از اجرای توافق امتناع کردند، که به تشکیل دو حکومت خودمختار و کوتاه‌مدت جمهوری مهاباد در کردستان و حکومت فرقه دموکرات در آذربایجان انجامید. هر دو حکومت با حمایت شوروی پایه‌گذاری شدند و هدفی جز تجزیه ایران نداشتند.
حمله ارتش‌های بریتانیا و شوروی به ایران در کشاکش درگیری‌های جنگ جهانی دوم، حاصل سومین تبانی تاریخی این کشورها، به زیانحاکمیت ملی و تمامیت ارضی ایران بود[نیازمند منبع]: در مورد نخست، در سده نوزدهم و در پایان جنگ‌های ایران و روسیه در دوره قاجار، تبانی روسیه با بریتانیا علیه ناپلئون در اروپا، سبب حمایت بریتانیا از بسته شدن پیمان‌های گلستان و ترکمنچای و تحمیل آن بر ایران شد. در مورد دوم، اوایل قرن بیستم میلادی نیز، پیمان‌های ۱۹۰۷ و ۱۹۱۵ سبب تقسیم ایران به حوزهٔ نفوذ دو کشور بریتانیا و روسیه، و زمینه‌ساز حضور نظامی آنان در ایران شد. سومین بار هم در جنگ دوم جهانی بود که بهانه حضور کارشناسان آلمانی در ایران، اشغال ایران را در پی داشت.[۱]
محتویات
[نهفتن]
-
۱پیشزمینه
-
۲بهانه متفقین برای حمله به ایران
-
۳گاهشمار درگیری‌های نظامی
-
۴پس از شهریور ۱۳۲۰
-
۵پیامد تهاجم متفقین به ایران
-
۶جستارهای وابسته
-
۷پانویس
-
۸منابع
-
۹پیوند به بیرون
