رویدادهای مدرسه
معجزات پیامبر اکرم (ص)
معجزات پیامبر اکرم (ص)
شَقُّ الْقَمَر
خلاصه :
معجزه ای از طرف خداوند کریم برای رسولشبه گفته شیخ طوسی، مسلمانان در وقوع شق القمر اجماع داشتهاند و مخالفت با این اجماع سالها بعد از اجماع روی داده و بدین سبب، این مخالفت معتبر نیست.
اما اختلافاتی در جزئیات و چگونگی واقعه در روایات به چشم میخورد. بنابر روایات، پیامبر اکرم(ص) به عنوان معجزه، ماه را در آسمان به دو نیمه جدا از هم تبدیل کرد و سپس فرمان داد تا به حال نخستین بازگردد. این بخش از ماجرا محل اتفاق منابع اسلامی است.
به اعتقاد بیشتر مفسران شیعه و اهل سنت، آیات ابتدایی سوره قمر، در مورد همین حادثه نازل شده است:
اِقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانشَقَّ الْقَمَرُ وَإِن يَرَوْاْ آيَةً يُعْرِضُواْ وَ يَقُولُواْ سِحْرٌ مُّسْتَمِرٌّ (ترجمه: نزدیک شدآن ساعت و از هم شکافت ماه. و هر گاه نشانهای ببینند روی بگردانند و گویند: «سحری دایم است.»)
القمر–
گزارشهای معجزهٔ شق القمر را در منابع تاریخی، روایی و تفسیری میتوان یافت. در منابع تاریخی مانند البدایة و النهایة
، الفتن
، الخرائج و الجرائح،
امتاع الاسماع مقریزی
این ماجرا نقل شده است. قاضی عبدالرحمن ایجی روایات شق القمر را متواتر میداند.
در منابع روایی اهل سنت، ماجرای شق القمر از شش نفر نقل شده است: انس بن مالک،
جبیر بن مطعم،
حذیفة بن یمان،
ابنعباس،
عبدالله بن عمر
و ابنمسعود.
در متون روایی و تفسیری شیعه نیز دو روایت دربارهٔ شق القمر آمده است:
- نقل شیخ طوسی در امالی
- تفسیر قمی
زمان وقوع
این معجزه در زمان رسول خدا(ص) در سالهای ابتدایی بعثت در مکه اتفاق افتاده است. علامه طباطبایی، زمان آن را شب ۱۴ ذیالحجه سال پنجم قبل از هجرت میداند.
علت درخواست مشرکان
انگیزه مشرکان از این درخواست این بود که به عقیده آنان، سحر و جادو تنها در پدیدههای روی زمین تأثیر میگذارد. به همین جهت از ایشان خواستند کار خارقالعادهای را انجام دهد که در آسمانها روی دهد.
جایگاه این مطلب نزد علما
رویکرد علمای اسلامی در مورد این واقعه، به دو صورت بوده است. عموم مفسران شیعه و اهل سنت به وقوع این مطلب اذعان دارند و معتقدند که ۳ آیه اول سوره قمر ناظر به معجزه شقالقمر است. این مطلب با اندکی تفاوت، در کتابهای شیعه وسنی آمده است و بسیاری از علما نسبت به این حادث ادعای اجماع،تواتر
یا استفاضه
نمودهاند.
دومین دیدگاه، مربوط به افرادی مانند حسن بصری، عطاء خراسانی، بلخی است که معتقدند این آیات مربوط به زمان قیامت و از موارد اشراط الساعة است.[۲۲]
سؤالها و ایرادها
از چند جهت بر این واقعه ایراد وارد کردهاند که عبارتند از:
- اشکال اول: این ایراد بر اساس نظریه کیهان شناسی بطلمیوسی است که بیان میکند، امکان ندارد افلاک آسمانی از هم جدا شوند یا به هم ملحق شوند. پاسخ این ایراد این است که بر اساس مشاهدات جدید کیهان شناسی جدید، این دیدگاه باطل است. به علاوه، پیدایش منظومه شمسی و نیز پیدایش شهاب سنگها بهترین دلیل بر بطلان این دیدگاه است.
- اشکال دوم: اگر این واقعه روی داده است، پس چرا در کتابهای تاریخی نقل نشده است. این ایراد نیز با پاسخهایی از سوی اندیشمندان اسلامی همراه بوده است؛ مانند اینکه این واقعه در شب روی داده و احتمال خواب بودن عدهای هست؛ اعراب در آن زمان به دنبال رصد ستارگان و آسمان نبودهاند و جوابهایی دیگر.
ادعای مشاهده شکاف کره ماه در پژوهشهای ناسا
[در سالهای اخیر در فضای مجازی، مطالبی منتشر شد که بر اساس آن، ادعا شده عکسهایی که در مأموریت آپولو توسط ریما آریادوس گرفته شده نشاندهنده شکافی در سطح ماه بود. زغلول النجار کتابی را در سال ۲۰۰۴ منتشر کرد و یکی از این عکسها را بازتولید کرده است. این ادعا در سالهای بعد توسط برخی دانشمندان ناسا تکذیب شد.