ايران از پنجره ميزان

خلاصه :

۱- مسجد جامع یزد

مسجد جامع یزد یکی از شاهکارهای معماران هنرمند ایرانی است که در دل کویر ایران در استان یزد جلوه گیری می کند و یکی از مقاصد پرگردشگری است که مسافران زیادی از داخل و خارج آن را برای گشت و گذار در یزد انتخاب می کنند. این مسجد حدود ۱۰۰ سال و در طول ۳ دوره ساخته شده و یکی از پایه های اصلی حکومت ساسانیان به شمار می رفته است. چیزی که سبب شده این مسجد به نسبت دیگر مساجد ایران تفاوت داشته باشد خوابیدگی گنبد، سردر رفیع و بلند و همچنین کاشی کاری زیبا و منحصر به ‌فرد آن می باشد که هر چشمی را به خود خیره می کنند.

این اثر ارزشمند ایرانی در سال ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۲- میدان وقت الساعت  

از دیگر جاذبه های شهر یزد میدان وقت الساعت است. در این میدان یکی از قدیمی ترین برج های ساعت ایران و جهان قرار دارد و اولین ساعت شهری ایران به شمار می رود. ساخت این برج ساعت به زمان قاجار باز می گردد و طاق و قوس ها، تزیینات آجری و کاشی کاری های منقوش به خطوط آیات و … به آن جلوه ای خاص داده اند. ساخت این برج ساعت توسط ابوبکر یکی از ساعت سازهای ماهر یزدی انجام شده و امروز به عنوان یکی از جاذبه های ارزشمند ایران مطرح است.

این ساعت در سال ۱۳۷۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۳-  میدان امیر چخماق

یکی از نمادهای شهر یزد که کمتر کسی نام آن ها را نشنیده است میدان امیرچخماق است. در این میدان مجموعه ای از بناهای تاریخی و ارزشمند جلوه گری می کنند. یکی از شاخص ترین این جاذبه ها تکیه ای است با مناره های بلند که به عنوان اصیل ترین قسمت این شهر به یادگار مانده است. قدمت این میدان به قرن نهم هجری و زمان حکومت تیموریان باز می گردد و توسط فردی با همین نام امیر جلال الدین چخماق ساخته شده است. میدان امیرچخماق یا به گویش مردم یزد میرچخماق محلی برای گردهمایی مردم یزد می باشد.

۴-  باغ دولت آباد  

خوب بریم سراغ جاذبه هایی که شهر یزد را جهانی کرده است؛ باغ دولت آباد! این باغ جزء یکی از ۹ باغ ایرانی است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. عمارت بلند این باغ بلندترین بادگیرهای جهان را دارد و از نظر معماری بسیار ارزشمند است. این باغ یکی از قدیمی ترین باغ های ایرانی است که ۲۶۰ سال قدمت دارد و در وسعت ۶.۴ هکتاری خود، نشانه هایی از بهشت را جای داده است تا بیننده را به دنیایی دیگر ببرد. زمانی وارد این باغ می شوید احساس نمی کنید که در شهر کویری یزد هستید و بوی گل و گیاهان شما را مدهوش خواهند کرد.

۵ – خانه لاری ها

جاذبه های شهر یزد را قطعا نمی توان در یک مطلب جای داد چرا که هر طرف این شهر زیبا و دیدنی می تواند برای خودش به عنوان جاذبه ای به شمار برود. خانه لاری های یکی دیگر از جاذبه های شهر یزد است که دارای قدمتی حدود ۱۵۰ سال می باشد، در زمان های گذشته حدود ۲۷۰ سال پیش لاری ها از سمت فارس به شهر یزد به منظور تجارت می آمدند و در جای جای این شهر ساکن شده بودند. خانه ی لاری ها با وجود اتاق آیینه با آیینه کاری هایی با قدمت حدود پنجاه یا شصت سال، اعیانی بودن خود را به نمایش می گذارد.

این خانه در سال ۱۳۷۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار به ثبت رسیده است.

۶-  تنها آب انبار شش بادگیر جهان

آب انبارهای شش بادگیر نام یکی از آب انبارهای شهر یزد از بین ۷۵ آب انباری است که ۱۸۰ سال پیش در دوره قاجاریه ساخته شده بوده اند. این بنا به شکل ۸ وجهی ساخته شده و دلیل آن این بوده که بتواند با شرایط اقلیمی و جهت باد در این منطقه کویری کنار بیاید. این آب انبار یکی از بزرگترین آب انبارها شهر یزد است که حجم آن بالغ بر ۲۰۰۰ متر مکعب است. این آب انبار دارای ۲ خروجی است یکی برای زرتشتیان و دیگری برای مسلمانان است که این خود نشان دهنده فرهنگ بالای مردم شهر یزد است که می توانند با درک با کنار هم زندگی کنند.

۷-  مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر

بنایی در شهر یزد با دو نام متفاوت وجود دارد که نشان دهنده کاربرد دوگانه ی این بنای ارزشمند تاریخی می باشد.برخی بر این عقیده هستند که این بنا در قرن هشتم در سال ۶۳۱ هجری بنا شده و در سال ۷۰۵ هجری نیز ساخت آن تکمیل شده است. مدرسه ضیائیه بیش از هفتصد سال پیش محلی برای تدریس بوده و میزبان مجالسی نظیر بحث و بررسی بزرگان و علما را بر عهده داشته است. گفته می شود نام زندان اسکندر در نتیجه ی آمدن گروهی از تبعیدیان اسکندر مقدونی به یزد به وجود آمد و البته عوامل دیگری همچون ویژگی های اقلیمی، دور افتادگی یزد از مراکز بزرگ و پر رفت و آمد در گذشته بر شهرت بیشتر این نام افزوده اند.

این بنای تاریخی ارزشمند در سال ۱۳۴۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۸- ساباط و بادگیر

همه ی آنچه در یزد می بینید به بناهای تاریخی آن ختم نمی شود. آنچه که این شهر را نسبت به بسیاری از شهرهای ایران متمایز کرده، بافت سنتی آن است که هر کسی را به قدم زدن و تماشای گوشه گوشه ی آن وا می دارد.  در این شهر کافیست تا در زیر بادگیری قرار گیرید تا نسیم خنکی را در گرمای طاقت فرسای تابستان لمس کنید. نسیمی که بدون استفاده از هیچ گونه انرژی و تنها در اثر هوش و هنر معماران در خانه هایی در میان اقلیم کویری جریان پیدا می کند. تعدا بادگیرهای یزد به حدی زیاد است که نامش را شهر بادگیرها گذاشته اند. از بادگیرها که بگذریم به کوچه هایی می رسیم که سقفی بر فراز خود دارند تا ساکنان و میهمانان شهر را از گزند بارقه های سوزان خورشید کویر در امان دارند. گاه در گوشه و کنار این ساباط ها سکوهایی برای استراحت وجود دارد تا رهگذران برای لحظه ای بر روی آن بنشینند و خستگی را از تن به در کنند.

۹- نخل امیرچخماق

نخل امیر چخماق یکی بزرگترین نمادهای شهر یزد که با تنه های چوب ساخته شده است و توسط اهالی شهر یزد در مراسم سوگواری محرم می چرخاندند. در دهه ی اول این ماه، تابوت پوشیده شده از پارچه‌های مشکی و سبز پوشانده شده، توسط عزاداران حمل می گردد و در بقیه روزهای سال در حسینیه‌ها و مساجد نگهداری می‌شود. این نخل یکی از دیدنی ترین جلوه های شهر یزد است که دارای قدمت ۴۵۰ سال بوده و به عنوان یکی از قدیمی ترین نخل های ایران به شمار می رود.

 ۱۰- آتشکده ورهرام

آتشی که ۱۵۰۰ سال است خاموش نشده است! آتشکده ی ورهرام که به آتشکده ی بهرام مشهور است محلی برای نگهداری آتش مقدس زرشتی و نیایشگاهی برای زرتشتیان می باشد. آتش درون این مکان ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده و بازدیدکنندگان آن می توانند از پشت شیشه که آتش در آن قسمتش قرار دارد آتشکده را ببیند.

۱۱- برج خاموشان

یکی دیگر از جاذبه های شهر یزد برج خاموش است. برجی که بر روی یک کوه رسوبی به نام کوه دخمه قرار گرفته و محلی برای عبادت زرتشیان در آن زمان بوده است. این برج، مکانی است که زرتشتیان جسد مردگان خود را در آن می گذاشتند تا توسط درندگان و پرندگان خورده شود.

۱۲-  برج و باروی قدیم شهر

از آنجایی که یزدی ها بهترین معماران ایران بوده اند و در ساخت و سازهای خودشان فکر تمام جوانب را می کردند از برج و باروی به منظور در امان ماندن و حفظ جان ساکنان شهر از هجوم غارتگران و دشمنان می ساختند تا در مقابل هر گونه حمله ای دفاع خوبی از خودشان بتوانند نشان دهند.

این اثر در سال ۱۳۵۲در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۱۳- بقعه دوازده امام

در محله ی فهادان بنایی از دوره ی سلجوقیان باقی مانده است که به آن بقعه ی دوازده امام گفته می شود. این بنا، بر اساس اسناد تاریخی و شناسنامه ای، قدیمی ترین بنای یزد می باشد و از حیث سبک بنا و نقش و نگار و کتیبه کوفی رنگی، اهمیت خاصی در معماری اسلامی دارد.

این اثر تاریخی در سال ۱۳۱۳ همزمان با مسجد جامع یزد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۱۴- موزه آب یزد

همانطور که می دانید شهر یزد به دلیل کویری بودن همواره با مشکل آب روبرو بوده است و قنات های بسیاری در این شهر وجود دارد که حاکی از این حکایت می باشد. از همین رو برای نشان دادن این موضوع موزه ای با نام آب در این شهر تاسیس شده تا در آن لوازنی که برای تامین آب مورد نیازشان استفاده می کردند را در این موزه نگهداری می شود.

۱۵- عمارت بوستان ناجی

از دیگر باغ های مشهور یزد در دوران قاجار بوستان ناجی است که پس از این که به شهرداری اهدا شد به صورت بوستان بازسازی شد. عمارتی در میان این بوستان قرار دارد که دارای یک تالار با بادگیر، ۲ اتاق و قسمت های مختلف دیگری است که این عمارت و باغ با کاربری مسکونی از املاک شخصی به نام ناجی بوده است. این بوستان در مسیر قنات نجف آباد قرار دارد.

۱۶- عمارت قصر آینه یا موزه آینه و روشنایی

عمارت دیگری در شهر یزد به نام قصر آیینه وجود دارد که به موزه آیینه و روشنایی اختصاص یافته است. این عمارت در سال ۱۳۲۰  به صورت یک مهمانسرای خصوصی ساخته شده و از انقلاب در سال ۱۳۷۷ موزه در آن برپا شد.

۱۷- بازار و حمام خان

یک مجموعه بی نظیر دیگری که در لیست جاذبه های شهر یزد قرار دارد، بازار و حمام خان یزد است که مجموعه ای زیبا و قدیمی از بازار خان و حسینیه و آب انبار و حمامی مجاور آن می باشد. ساخت این مجموعه ی چشم نواز در شهر یزد به زمان ناصرالدین شاه باز می گردد و بازار خان به عنوان طولانی ترین و عریض ترین بازارهای شهر یزد شناخته شده است و مصالح به کار رفته در آن خشت و گل است.

این مجموعه ارزشمند در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

۱۸- خانه ملک التجار

خانه دیگری که قدمت آن حدود ۱۲۰ سال است و متعلق به حاجی علی اکبر شیرازی از تجار باسابقه یزد بوده است. لقب ملک التجار به دلیل عملکرد مناسب وی توسط ناصرالدین شاه به وی داده شد و نوادگان وی تا ۴ نسل بعد در این امارت زندگی می کردند. این خانه از اتاق های متعددی تشکیل شده که هر یک ویژگی خاص خود را دارند. بر دیوار و سقفِ اکثر اتاق ها نقاشی هایی تماشایی به چشم می خورد که اثر هنرمندان شیرازی هستند و طی روایتی، کشیدن آنها ۱۰ سال به طول انجامیده است.

امروزه این ساختمان به عنوان مکانی برای اقامت گردشگران مورد استفاده قرار می گیرد و لقب اولین هتل خشتی جهان را به خود اختصاص داده است.

۱۹- میدان مارکار

میدان مارکار و ساعتی که درست در مرکز ایران قرار گرفته است! ساعت فردوسی، ساعت شهر بزرگی است که در میدان مارکار یزد قرار دارد و در کنار مجموعه ی دیگری از مارکارها مثل دبیرستان و پرورشگاه قرار گرفته است. این بناها به هزینه شخصی یک زرتشی ساخته شده و در اختیار عموم مردم قرار گرفته است.