مرگ خورشید

خلاصه :

مرگ خورشید با اتمام سوخت آن رقم خواهد خورد، هنگامی که تعادل انرژی و گرانش از بین رفته و این ستاره ابتدا به غول سرخ و سپس تبدیل به کوتوله سفید شود.

 خورشید انرژی لازم برای زندگی در سیاره زمین را فراهم نموده و بدون این ستاره ما نمی‌توانستیم در اینجا باشیم. اما مانند اکثر اشیاء موجود در فضا، حتی ستاره‌ها هم عمر محدودی دارند، از اینرو روزی مرگ خورشید ما فراخواهد رسید. البته لازم نیست به زودی نگران مرگ خورشید باشیم. در داخل خورشید یک موتور فیوژن (Fusion) در حال سوختن، این ستاره را می‌سوزاند با این وجود مقدار زیادی سوخت باقی مانده است، سوختی به اندازه حدود ۵ میلیارد سال!

ستاره‌هایی مانند خورشید ما هنگامی شکل می‌گیرند که ابر عظیمی از گاز، عمدتاً هیدروژن و هلیوم آنقدر بزرگ می‌شوند تا سرانجام تحت جرم خود فروپاشی می‌کنند. فشار در مرکز جرم در حال فروپاشی آنقدر زیاد است که گرما به حد غیرقابل تصور رسیده و دما آنچنان زیاد است که اتم‌های هیدروژن الکترون‌های خود را از دست می‌دهند. اتم‌های برهنه هیدروژن که الکترون خود را از دست داده‌اند با همدیگر ترکیب شده و اتم‌های هلیوم را می‌سازند، این واکنش انرژی کافی برای مقابله با فشار شدید گرانشی ابر گازی در حال فروپاشی را آزاد می‌کند. نبرد بین گرانش و انرژی ناشی از واکنش‌های فیوژن (همجوشی هسته‌ای) باعث تولید انرژی در خورشید ما و میلیاردها ستاره دیگر در کهکشان راه شیری و کهکشانهای دیگر می‌شود.

در صورت مرگ خورشید چه اتفاقی خواهد افتاد؟

اما در حدود ۵ میلیارد سال دیگر هیدروژن یا همان سوخت خورشید تمام می‌شود. ستاره ما در حال حاضر در پایدارترین مرحله از چرخه زندگی خود از زمان تولد منظومه شمسی (حدود ۴٫۵ میلیارد سال پیش) قرار دارد. هنگامی که همه هیدروژن استفاده شود، خورشید از مرحله پایداری خارج می‌شود. با اتمام هیدروژن خورشید، هیچ هیدرونی برای همجوشی در هسته باقی نمی‌ماند پس از آن پوسته‌ای از هیدروژن همجوشی در اطراف هسته پر از هلیوم تشکیل می‌شود.

از آنجایی که در هسته دیگر انرژی تولید نمی‌شود تا تعادل انرژی و گرانش برقرار شود، نیروهای گرانشی غالب شده و هسته را فشرده می‌کنند و اجازه می‌دهند تا سایر قسمت‌های خورشید منبسط شود. ستاره ما رشد نموده و بزرگتر از آنچه تصور می‌کنیم خواهد شد، آنقدر بزرگ که می‌تواند سیارات داخلی منظومه شمسی از جمله عطارد، زهره و زمین را در خود ببلعد. در این هنگام خورشید تبدیل به یک غول سرخ خواهد شد.

پس از آن به مدت حدود یک میلیارد سال خورشید به عنوان یک غول سرخ خواهد سوخت. سپس هیدروژن موجود در هسته بیرونی آن تمام شده و مقدار زیادی هلیوم باقی می‌ماند. پس از آن واکنش‌هایی در آن انجام شده و عناصری مانند اکسیژن و کربن تولید می‌شوند که انرژی زیادی تولید نخواهد شد. هنگامی که تمام هلیوم به پایان برسد نیروی گرانش خورشید را متراکم نموده و به یک کوتوله سفید کوچک تبدیل خواهد کرد. پس از آن تمام مواد بیرونی از بین رفته و یک سحابی سیاره‌ای (Planetary Nebula) را از خود باقی می‌گذارند.

هنگامی که یک ستاره می‌میرد توده ای از گاز و گرد و غبار، از آن در فضا باقی می‌ماند. جرم این توده می‌تواند نصف جرم آن ستاره باشد. اخترشناسان تخمین می‌زنند که حدود ۷ تا ۸ میلیارد سال دیگر تا مرگ خورشید باقی مانده است.