رویدادهای مدرسه
کانی ها
انجام تکلیف علوم
درس زمین شناسی
خلاصه :
انجام تکالیفباسمه تعالی
محقق:محمد جواد علایی تحقیق علوم
اول : شناسایی از راه رنگ جامع و کامل نیست . همانطور که شکل و زاویه های بین هم منبع جامع و کامل نیست.
زیرا بعضی کانی ها رنگ مشخصی ندارند . مانند کانی کوارتز که بی رنگ است و به رنگ های بنفش.زرد و دودی دیده می شود. در حالی که بعضی کانی ها مانند فیروزه مالاکیت گرافیت(نرم ترین کانی) را می توان تشخیص داد.
گرافیت:سیاه (همیشه)
مالاکیت:سبز(همیشه)
فیروزه:آبی یا فیروزه(همیشه)
رنگ گوهرها تابع قابلیت عبور تک تک طول موجهای مرئی چشم انسان میباشد. چون رنگ یکی از اثرات مهم زیبایی در قلمرو گوهرهاست پس بنابراین بایستی حتیالمقدور سعی کرد که سنگ را به شکلی در آورد که در حد امکان بتواند رنگ اصلی خودش را نشان دهد. این برش به فرمی انجام میشود که مسیر عبور نور را جهت نتایج عمل جذب حتیالامکان مناسب سازد.
در میان سنگهای رنگی سنگهایی یافت میشوند که قابلیت دید ندارند ولی با وجود این رنگی به نظر میآیند مانند فیروزه و لاجورد که رنگهای حاصل از آنها را رنگهای روی سطحی مینامند. در این گونه سنگها جریان جذب در سطح بالایی قشرها انجام میپذیرد و با نور انعکاسی ادغام شده، رنگ روی سطحی را ایجاد میکند.
رنگی که یک گوهر از خود نشان میدهد فقط به تنهایی تابع نسبت عمل جذب نیست بلکه ترکیب نوری که آن را رنگی مینماید در اینجا نقش دارد. حتی اگر به صورت فرعی هم
باشد، نور در روز بیشتر دارای رنگهای آبی و سبز و نور چراغ (لامپ) بیشتر دارای نورهای زرد و قرمزاند. این امر به خصوص در الکساندریت جلوه میکند که این کانی در نور خورشید (سبز و آبی) سبز و در نور چراغ قرمز به نظر میرسد. یاقوت و زمرد در عصر و هنگام شب به نظر دارای جلای بیشتریاند و درخشش خاصی دارند. پس در علم گوهر شناسی و یا معاملات گوهرها، این امر یعنی نور محیط و هنگام معامله (از نظر زمانی در طی روز) و حتی نور منعکس شده از دیوارها البسه و ... بسیار مهم و با اهمیت است.
مهمترین و اولین فاکتوری که انسان را به سوی گوهرها جذب میکند رنگ آنهاست و به طور کلی ارزش یک سنگ در درجه اول تابع رنگ آن است. در حال حاضر فلزاتی موجودند که اثر رنگ کنندگی دارند و به همین جهت آنها را حمل کننده و ناقل رنگها مینامند. اگر عناصر شیمیایی تشکیل دهنده گوهرها را با دقت بیشتری تحت نظر داشته باشیم، ملاحظه خواهیم کرد که عناصری که بیشتر از همه در ترکیب آنها شرکت دارند هیچگونه اثرات رنگ کنندگی را در خود بروز نمیدهند.
ولی در برابر این عناصر، عناصری همچون آهن، کروم، منگنز، نیکل، مس و تیتان وجود دارد که در گوهرها، نقش یک عامل رنگ کننده را بازی میکنند. البته عناصر کبالت و وانادیم در کانیها و گوهرهای مصنوعی به جمع عناصر ششگانه فوق اضافه میشوند، لذا انتظار ما از عناصر مذکور، ایجاد رنگی خاص در گوهرهاست.
اگر حضور عناصر فوق در یک کانی، چنان باشد که نام و علامت آن در فرمول شیمیایی کانی ذکر شده باشد، رنگ آن کانی را وابسته به حضور آن عنصر یا عناصر فلزی ذکر شده در فرمول میدانند. این حالت ایجاد رنگ را ایدیوکروماتیک (Idiochromatic) میگویند. به عنوان مثال در پریدوت (زبرجد) که از لحاظ شیمیایی یک سیلیکات آهن و منیزیم است، آهن (Fe) به عنوان عنصر رنگ کننده میباشد و یا در فیروزه با فرمول شیمیایی CuO. 3Al2O3. 2P2O5.9H2O و مالاكیت با فرمول شیمیایی 2CuO. CO2. H2O، عنصر مس (Cu) عامل رنگ کننده است.
حال اگر مقدار عناصر رنگ کننده به حدی نباشد که در فرمول ذکر گردد (به صورت عنصر بیگانه با کانی مخلوط شده باشد) در این صورت به آن آلوكروماتیک (Allochromatic) میگویند. به عنوان مثال در یاقوت با فرمول Al2O3، رنگ قرمز به خاطر وجود کروم (Cr) است ولی میبینیم که در فرمول شیمیایی هیچ نامی از آن ذکر نشده است. رنگ آبی کبود در یاقوت کبود (سافیر) نیز به دلیل حضور عناصر آهن و تیتان میباشد در حالی که اگر به کرندوم نگاه کنیم، میبینیم که به دلیل عدم حضور عناصر فلزی، بیرنگ است
جواب سوالات خواسته شده:.
1: اول: شناسایی کانی ها به زمین شناسان هم کمک می کند که تا شناخت بهتری درباره وقایع گذشته زمین باشد. مانند هالیت و ژپیس که نشانه وجود دریاچه های گرم و کم عمق است.
جواب اصلی: از خواص فیزیکی شیمیایی و نوری
2: خواص فیزیکی کانی ها، خواصی هستند که می توان آن ها را با مشاهده مستقیم یا با آزمونهای نسبتاً ساده تعیین کرد
مانند شکل بلور (درشت بلور ریز بلور نهان بلور) سختی جلا رنگ رنگ خاکه چگالی نسبی کلیواژ است
3:نتیجه برسی کانی ها به صورت دقیق و غیر مستقیم. از دو حالت :
حالت اول:مقاومت دربرابر شعله و گرما (مانند میکا و ژپیس)
حتلت دوم:میزان واکنش کانی ها با اسید های مختلف.
4:برسی نمونه های نازک از کانی در زیر میکروسکوپ های نوری و الکترونی(البته این خاصیت در سازمان جهانی برداشته شده)
5: کانی هایی که برای سلامتی انسان مضر هستند.
کانی آزبست: یک کانی سیلیکاتی حاصل از انجماد ماگما در درون زمین است. این کانی در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت می شود و به دلیل مقاومت دربرابر گرما و آتش از آن به عنوان لباس آتش نشانی و ماده نسوز و نام دیگرش پنبه نسوز یا پشم شیشه ای است.
ضرر آن سرطانی که در ریه ها و سلول های ششی است .
6:نام گذاری اکثر از برگرفته از واژه های کهنیونانی رومی و لاتین بوده است.بر اساس:
نام کاشف
نام محل کشف
ترکیب شیمیایی
ویژگی های فیزیکی
نوع کاربرد کانی
رنگ است
7:برخی از کانی هایی که در ایران کشف شده یا دانشمندان ایرانی کشف کردند یا شخصی در کشور خود یا کشور های دیگر کشف کرده است.
مثال:آویسنیت : در سال 1958 کشف شدهو به افتخار ابن سینا نام گذاری شده که نخستین طبقه بندی کانی ها را در کتاب ها شفا آورده است
8:طبقه بندی کانی ها:
ماگمایی:سنگ های آذرین از سرد شدن مواد مذاب درونی (ماگما) به وجود می آیند
سیلیکاتی :مهم ترین کانی های ماگمایی و از آلمینیوم کلسیم سدیم پتاسیم آهن منیزیم تشکیل شده
روشن:کانی هایی که ازنوع ماگمایی و تشکیل شده از پتاسیم آلمینیم کلسیم سدیم
تیره:جزوه کانی های ماگمایی و تشکیل شده از آهن و منیزیم
غیر سیلیکاتی:تعداد بسیار کم از ماگمایی ها و تشکیل شده از اکسیدها فسفاتها سولفات ها و سولفید ها.
رسوبی :به صورت محلول در آمده و پس از تبخیر در دریاها و دریاچه ها تولید می شوند
دگرگونی:کانی هایی که در بخش زیرین پوسته تغییر شکل و حالت می دهند.